'''Ngưng tụ Bose–Einstein (BEC)''' là một [[trạng thái vật chất]] của khí [[boson]] loãng bị làm lạnh đến [[nhiệt độ]] rất gần [[độ không tuyệt đối]] (hay rất gần giá trị 0 K hay -273,15 °C<ref>{{cite book | title=Thermodynamics | first1=C. P. | last1=Arora | publisher=Tata McGraw-Hill | year=2001 | isbn=0-07-462014-2 |page=43 | url=http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC}}, [http://books.google.com/books?id=w8GhW3J8RHIC&pg=PA43 Table 2.4 page 43]</ref>). Dưới những điều kiện này, một tỷ lệ lớn các boson tồn tại ở [[trạng thái lượng tử]] thấp nhất, tại điểm mà các hiệu ứng [[lượng tử]] trở lên rõ rệt ở [[mức vĩ mô]]. Những hiệu ứng này được gọi là [[hiện tượng lượng tử mức vĩ mô]].
AlthoughMặc laterdù experimentscác havethí revealednghiệm complexvề interactions,sau thischo statethấy ofcó matternhững wastương firsttác predicted,phức tạp trong generallyhệ, intrạng papersthái byvật chất này lần đầu tiên được [[Satyendra Nath Bose]] andvà [[Albert Einstein]] intiên đoán tồn tại trong năm 1924–25. Bose firstđầu senttiên agửi papermột tobài Einsteinbáo onđến theEinstein về [[quantumthống kê lượng statisticstử]] ofcủa lightlượng quantatử ánh sáng (nowngày nay gọi calledlà [[photon]]s). Einstein wasđã impressedrất ấn tượng về bài viết này, translatedông thedịch papernó himselftừ fromtiếng EnglishAnh tosang Germantiếng andĐức submittedvà itgửi forbài viết của Bose tođến tạp thechí ''[[Zeitschrift für Physik]]'',whichvà publishedđược itcông bố bởi tạp chí này. (TheBản Einsteinnháp manuscriptcủa Einstein, oncelúc believedđầu tonghĩ belà lostcó thể bị mất, wasđã foundđược intìm athấy librarytrong atthư viện của [[LeidenĐại Universityhọc Leiden]] invào năm 2005.<ref>{{cite web|url=http://www.lorentz.leidenuniv.nl/history/Einstein_archive/ |title=Leiden University Einstein archive |publisher=Lorentz.leidenuniv.nl |date=27 October 1920 |accessdate=23 March 2011}}</ref>). Einstein thensau extendedđó mở rộng ý tưởng của Bose'sideascho tohệ materialhạt particlesvật (orchất matter)trong hai inbài twobáo othersau papersđó.<ref>{{cite book |first=Ronald W. |last=Clark |title=Einstein: The Life and Times |publisher=Avon Books |year=1971 |pages=408–409 |isbn=0-380-01159-X }}</ref> TheNhững resultnỗ oflực the efforts ofcủa Bose andvà Einstein ischo thekết conceptquả ofvề akhái niệm [[Bosekhí gasBose]],governedtrong bykhuôn khổ lý thuyết [[Bose–Einsteinthống statisticskê Bose–Einstein]], whichmiêu describestả thephân statisticalbố distributionthống ofkê của những [[identicalhạt đồng particlesnhất]] withvới [[integerspin]] [[spinsố (physics)nguyên|spinnguyên]], nowmà knownsau asnày [[bosonsPaul Dirac]] gọi là các [[boson]]. BosonicCác hạt particlesboson, whichbao include thegồm photon as wellcũng asnhư atomscác suchnguyên astử [[heliumheli-4]] (<sup>4</sup>He), aređược allowedphép totồn sharetại quantumở statescùng withtrạng eachthái otherlượng tử như nhau. Einstein demonstratedchứng thatminh coolingrằng bosonickhi atomslàm tolạnh acác verynguyên lowtử temperatureboson wouldđến causenhiệt themđộ torất fallthấp thì hệ này tích tụ lại (orhay "condensengưng tụ") into the lowest accessibletrong [[quantumtrạng statethái lượng tử]] thấp nhất có thể, resultingvà tạo lên intrạng athái newmới formcủa ofvật matterchất.
In 1938 [[Fritz London]] proposed BEC as a mechanism for [[superfluidity]] in <sup>4</sup>He and [[superconductivity]].<ref>{{cite journal |first=F. |last=London |title=The λ-Phenomenon of Liquid Helium and the Bose–Einstein Degeneracy |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=141 |issue=3571 |pages=643–644 |year=1938 |doi=10.1038/141643a0 |bibcode = 1938Natur.141..643L }}</ref><ref>London, F. ''Superfluids'' Vol.I and II, (reprinted New York: Dover 1964)</ref>
