Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vũ Văn Hóa Cập”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 24:
| nơi an táng =
}}
'''Vũ Văn Hóa Cập''' ({{zh|c=宇文化及|p=Yǔwén Huàjí}}, ? - [[619]]) là một tướng lĩnh của [[triều đại Trung Quốc|triều]] [[nhà Tùy|Tùy]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Năm [[618]], ông đã lãnh đạo một cuộc binh biến chống lại và giết chết [[Tùy Dạng Đế]]. Sau đó, ông đưa cháu (gọi bằng bác) của Tùy Dạng Đế là [[Dương Hạo]] lên làm [[hoàng đế]] và dẫn đội [[Kiêu Quả quân]] (驍果军) định tiến về đông đô [[Lạc Dương]]. Ông nhiều lần bại trận dưới tay [[Lý Mật (Tùy)|Lý Mật]], [[Lý Thần Thông]], và cuối cùng là [[Đậu Kiến Đức]]. Thấy mình sắp thất bại, ông ta đã giết Dương Hạo và tự xưng là hoàng đế của nước Hứa. Năm [[619]], ông bị Đậu Kiến Đức bắt giết.
== Bối cảnh==
Vũ Văn Hóa Cập là con trưởng của [[Vũ Văn Thuật]], một thuộc cấp thân tín của Tấn vương [[Tùy Dạng Đế|Dương Quảng]], Vũ Văn Thuật đã đóng một vai trò lớn trong việc giúp Dương Quảng thay thế vị trí thái tử của [[Dương Dũng]] vào năm 600. Sau đó, Vũ Văn Hóa Cập trở thành một chỉ huy thị vệ trong Đông cung. Ông thường cưỡi ngựa chạy với tốc độ cao trên những đường phố tại kinh thành Trường An, cầm một ná bắn đá và bắn các hòn đá ra từ nó. Ông ta đã từng vài lần bị bãi miễn quan chức vì nhận tiền hối lộ, nhưng sau đó đều được Dương Quảng thuyết phục Tùy Văn Đế phục chức cho. Dương Quảng gả con gái của mình là [[Nam Dương công chúa (nhà Tuỳ)|công chúa Nam Dương]] cho em trai Vũ Văn Hóa Cập là [[Vũ Văn Sĩ Cập]]
Năm [[604]], Tùy Văn Đế qua đời, Dương Quảng lên kế vị, tức là Tùy Dạng Đế. Tùy Dạng Đế phong Vũ Văn Hóa Cập làm thái phó thiếu khanh. Năm [[607]], khi Tùy Dạng Đế viếng thăm quận Du Lâm (nay gần tương ứng với [[Du Lâm]], [[Thiểm Tây]]), Vũ Văn Hóa Cập cùng một em trai khác là [[Vũ Văn Trí Cập]] (宇文智及) đã tham gia vào việc buôn bán vốn bị cấm với người [[Đột Quyết]]. Tùy Dạng Đế đã tức giận định xử tử, nhưng sau đã xá miễn, chỉ giáng anh em họ xuống làm nô bộc cho Vũ Văn Thuật.
Dòng 38:
Vào cuối mùa xuân năm [[618]], các chỉ huy [[Kiêu Quả quân]] đã tiến hành âm mưu của mình, và do họ vốn là những người tin cẩn nên đã nhanh chóng tiến được vào cung. Ban đầu, họ tuyên bố rằng chỉ muốn yêu cầu Tùy Dạng Đế trở về Trường An, song ngay sau đó đã bắt đầu tố cáo tội trạng của Tùy Dạng Đế, cũng như sát hại con nhỏ của Tùy Dạng Đế là [[Dương Cảo]]. Tùy Dạng Đế đã quyết định tự sát bằng thuốc độc, song do không thể nhanh chóng tìm được thuốc độc, theo yêu cầu của Dạng Đế, một chỉ huy quân Kiêu Quả là Lệnh Hồ Hành Đạt (令狐行達) đã lấy chiếc khăn cuốn của Dạng Đế để siết cổ giết chết Dạng Đế.
Ban đầu Vũ Văn Hóa Cập định tôn [[Dương Tú]] (em trai của Dạng Đế) lên ngôi, song các thủ lĩnh binh biến khác phản đối ý này, đem giết Dương Tú và các nhi tử cùng các thành viên khác trong hoàng tộc nhà Tùy.
== Nhiếp chính cho Dương Hạo ==
Dòng 54:
== Làm hoàng đế ==
Vào mùa xuân năm 619, Vũ Văn Hóa Cập tấn công Nguyên Bảo Tàng, một tướng cũ của Lý Mật. (Lý Mật đã bị tướng Tùy [[Vương Thế Sung]] đánh bại vào mùa thu năm 618 phải chạy sang quy thuận [[nhà Đường]]). Nguyên Bảo Tàng sau cũng đầu hàng Đường. Sau đó, tướng nhà Đường là [[Lý Thần Thông]] (李神通), em họ của [[Đường Cao Tổ]], đã tiến đánh Vũ Văn Hóa Cập. Vũ Văn Hóa Cập chống không nổi Lý Thần Thông, phải chạy về phía đông đến [[Liêu Thành]]. Lý Thần Thông đuổi theo và bao vây Liêu Thành.
Ở Liêu Thành, Vũ Văn Hóa Cập cố dùng châu báu mang theo để lôi kéo các thủ lĩnh khởi nghĩa chống Tùy khác đến giúp mình. [[Vương Bạc]] đã chấp thuận, và tiến vào Liêu Thành, giúp Hóa Cập phòng thủ. Nhưng cũng đúng lúc Vũ Văn Hóa Cập cạn kiệt lương thực và quyết định đầu hàng Lý Thần Thông. Phó thủ [[Thôi Dân Cán]] (崔民幹) đề xuất rằng Lý Thần Thông hãy cho Vũ Văn Hóa Cập đầu hàng, song Lý Thần Thông đã từ chối vì muốn phô trương sức mạnh và đoạt lấy kho báu của Vũ Văn Hóa Cập. Trong khi đó, Vũ Văn Hóa Cập đã phái Vũ Văn Sĩ Cập ra ngoài thành tìm lương thực, và Vũ Văn Sĩ Cập đã cung cấp một số lương thực cho Liêu Thành. Do vậy, quân của Vũ Văn Hóa Cập đã phục hồi phần nào, và do đó ông đã rút đề nghị đầu hàng và tiếp tục kháng cự.
Tuy nhiên, Hạ vương Đậu Kiến Đức - một thủ lĩnh khởi nghĩa chống Tùy khác, vốn đã định đánh Vũ Văn Hóa Cập, đã tiến đến buộc Lý Thần Thông phải rút lui. Nhưng Đậu Kiến Đức cũng bao vây Liêu Thành, Vương Bạc đã mở cổng thành nghênh đón quân Hạ tiến vào. Đậu Kiến Đức bắt giữ Vũ Văn Hóa Cập và xưng thần khi gặp Tiêu hoàng hậu, tuyên bố để tang Dạng Đế và úy lạo các quan lại [[nhà Tùy]]. Đậu Kiến Đức bắt và hành hình Vũ Văn Trí Cập, Dương Sĩ Lãm cùng một vài thuộc hạ khác của Vũ Văn Hóa Cập. Sau đó, Đậu Kiến Đức giải Vũ Văn Hóa Cập cùng các con của Vũ Văn Hóa Cập là Vũ Văn Thừa Cơ và Vũ Văn Thừa Chỉ đến căn cứ của ông ta tại Tương Quốc (nay thuộc [[Hình Đài]], [[Hà Bắc (Trung Quốc)|Hà Bắc]]) và xử trảm. Trước khi bị hành quyết, Vũ Văn Hóa Cập chỉ nói một câu: "''Bất phụ Hạ vương!''" (Tôi chưa từng gây hại cho Hạ Vương!).
Người em của Vũ Văn Hoá Cập, [[Vũ Văn Sỹ Cập]],
== Thông tin gia tộc ==
| |||