Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chuối”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→‎Lịch sử: clean up, replaced: → using AWB
n →‎Lịch sử: clean up, General fixes using AWB
Dòng 30:
Cây chuối có thân giả lên tới 6–7,6&nbsp;[[Mét|m]], mọc lên từ một [[thân ngầm]]. Lá chuối ra theo hình xoắn và có thể kéo dài 2,7&nbsp;m và rộng 60&nbsp;[[Xentimét|cm]].<ref>{{Chú thích sách|author=Julia F. Morton|first=Julia F|last=Morton|chapter=Banana|title=Fruits of Warm Climates|year=1987|pages=29–46|location=[[Miami, Florida]]|isbn=0-9610184-1-0|url=http://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/banana.html|language=tiếng Anh}}</ref> Cây chuối là loài thân thảo lớn nhất.<ref>{{Chú thích tạp chí|author=Tim Miles|first=Tim|last=Miles|title=Yes, we have more bananas|journal=Royal Horticultural Society Journals|publisher=[[Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia]]|date=tháng 5 năm 2002|url=http://www.rhs.org.uk/Learning/Publications/pubs/garden0502/|language=tiếng Anh}}</ref> Hoa chuối thường lưỡng tính, đầu hoa thường ra một hoa đực riêng, không sinh sản, còn được gọi là ''bắp chuối'', nhưng đôi khi có thể ra thêm&nbsp;– một thân cây chuối ở [[Hinigaran, Negros Occidental|Hinigaran]], [[Negros Occidental]], [[Philippines]] ra năm hoa.<ref>{{Chú thích báo|title=Banana plant with five hearts is instant hit in Negros Occ|author=Angelo Angolo|first=Angelo|last=Angolo|work=ABS-CBN News Online|publisher=[[ABS-CBN]]|date=[[15 tháng 5]], [[2008]]|accessdate=[[17 tháng 5]], [[2008]]|url=http://www.abs-cbnnews.com/storypage.aspx?StoryId=118085|language=tiếng Anh}}</ref> Bắp chuối được dùng như rau ở [[Đông Nam Á]]; nó được hấp, trộn [[xa lát|salad]], hoặc ăn sống.<ref>{{Chú thích sách|chapter=Banana Flower|title=Encyclopedia of Asian Food|date=tháng 9 năm 1998|author=Charmaine Solomon|first=Charmaine|last=Solomon|coauthors=Nina Solomon|publisher=[[Tuttle Publishing|Periplus Editions]]|accessdate=[[17 tháng 5]], [[2008]]|isbn=9625934170|url=http://www.asiafood.org/glossary_1.cfm?alpha=B&wordid=3219&startno=1&endno=25|language=tiếng Anh}}</ref> Các hoa cái ở trên hoa đực và không cần được thụ phấn để tạo quả chuối.
== Lịch sử ==
[[File:Banana ancestors (Musa acuminata and Musa balbisiana) original range.png|thumb|Phạm vi phân bố của tổ tiên của chuối ăn hiện đại. [[Musa acuminata]] được thể hiện trong màu xanh lá cây và [[Musa balbisiana]] trong màu cam.<ref name="hather">{{citechú bookthích sách|chapter=Tracking the banana: its significance in early agriculture|author=Edmond de Langhe & Pierre de Maret|editor=Jon G. Hather|title =The Prehistory of Food: Appetites for Change|publisher =Routledge|year =2004|page=372|isbn =978-0-203-20338-5|url =http://books.google.com/books?id=DMgKW9HleFoC&lpg=PP1&pg=PA372}}</ref>]]
 
Chuối được thuần hóa ở Đông Nam Á. Nhiều loài chuối dại vẫn còn mọc lên ở [[New Guinea]], [[Malaysia]], [[Indonesia]], và [[Philippines]]. Gần đây, di tích về [[khảo cổ học]] và môi trường cổ tại [[đầm lầy Kuk]] ở tỉnh [[Cao nguyên Tây (Papua New Guinea)|Cao nguyên Tây]], [[Papua New Guinea]] gợi ý rằng chuối được trồng ở đấy bắt đầu trễ nhất năm 5000 [[Công Nguyên|TCN]], nhưng có thể từ 8000 TCN.<ref>{{Chú thích web|title=Tracing antiquity of banana cultivation in Papua New Guinea|publisher=The Australia & Pacific Science Foundation|date=[[24 tháng 10]], [[2006]]|url=http://apscience.org.au/projects/PBF_02_3/pbf_02_3.htm|accessdate=[[18 tháng 9]], [[2007]]|language=tiếng Anh}}</ref> Vụ khám phá này có nghĩa rằng cao nguyên New Guinea là nơi mà chuối được thuần hóa đầu tiên. Có lẽ những loài chuối dại khác được trồng ở những vùng khác tại Đông Nam Á.