Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mảng Ấn-Úc”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
VolkovBot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: sw:Bamba la Australia
Tuhan (thảo luận | đóng góp)
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 6:
 
== Phạm vi địa lý==
[[Ấn Độ]], [[châu Úc|Meganesia]] ([[Australia]], [[New Guinea]], [[Tasmania]]), [[New Zealand]], [[New Caledonia]] là các phần của siêu lục địa cổ [[Gondwana]]. [[KhuyếchTách trươnggiãn đáy biển]] đã chia tách các khối đất đai này ra khỏi nhau, nhưng do các tâm khuyếchtách trươnggiãn không còn hoạt động nên chúng đã hợp nhất thành một mảng kiến tạo duy nhất.
 
Đo đạc [[GPS]] gần đây tại Australia xác nhận rằng chuyển động của mảng là theo hướng 35 độ về phía đông của hướng bắc (gần trùng với hướng đông bắc) với tốc độ 67 mm/năm. Cũng cần lưu ý thêm rằng gần như cùng một hướng và vận tốc như vậy cho các điểm tại [[Auckland]], [[đảo Christmas]] và miền nam Ấn Độ. Sự thay đổi nhẹnhỏ về hướng tại Auckland có lẽ là do sự oằn nhẹ của mảng tại đây, nơi nó bị nén ép bởi [[mảng Thái Bình Dương]].
 
Mặt phía đông nam của mảng là ranh giới phức tạp nhưng nói chung là [[ranh giới hội tụ]] với mảng Thái Bình Dương. Mảng Thái Bình Dương đang lún chìm xuống dưới mảng Australia và tạo ra [[rãnh Tonga]] cùng [[rãnh Kermadec]] cùng các [[vòng cung núi lửa|vòng cung đảo]] song song là [[Tonga]] và [[quần đảo Kermadec|Kermadec]]. Nó cũng nâng các phần miền đông của [[đảo North]] thuộc New Zealand.
 
Lục địa [[Zealandia (lục địa)|Zealandia]] tách ra từ Australia khoảng 85 triệu năm trước và kéo dài từ [[New Caledonia]] ở phía bắc tới [[các đảo cận Nam cực của New Zealand]] ở phía nam, hiện nay đang bị kéo mạnh ra xa nhau dọc theo [[ranh giới biếnchuyển dạng]] được ghi nhận bởi [[phay Alpine]].
 
Ở miền nam New Zealand thì ranh giới trở thành ranh giới chuyển tiếp giữa biếnchuyển dạng và hội tụ, gọi là [[đới phay Macquarie]], trong đó mảng Australia bắt đầu ẩnbị hút chìm xuống phía dưới mảng Thái Bình Dương dọc theo [[rãnh Puysegur]]. Sự kéo dài về phía tây nam của rãnh này là [[sống đại dương Macquarie]].
 
Mặt phía nam là [[ranh giới phân kỳ]] với [[mảng Nam Cực]] gọi là [[sống đại dương Đông nam Ấn Độ]] (SEIR).
 
Mặt phía tây là ranh giới biếnchuyển dạng với [[mảng Ả Rập]] gọi là [[đới đứt gãy Owen]] và ranh giới phân kỳ với [[mảng châu Phi]] gọi là [[sống đạinúi dương Trunggiữa Ấn Độ Dương]] (CIR).
 
Mặt phía bắc của mảng Ấn-Úc là ranh giới hội tụ với [[mảng Á-Âu]] đang tạo ra các dãy núi [[Himalaya]] và [[Hindu Kush]].
 
Mặt phía đông bắc của mảng Ấn-Úc tạo thành [[ranh giới ẩnhút chìm]] với mảng Á-Âu trên vùng sát ranh giới của [[Ấn Độ Dương]] từ [[Bangladesh]] qua [[Myanma]] (Burma) tới các đảo phía tây nam của [[Indonesia]] như [[Sumatra]] và [[Borneo]].
 
Ranh giới ẩnhút chìm ngang qua Indonesia là không song song với [[đường Wallace]] trong [[địa sinh học]], là đường chia tách các quần động-thực vật bản xứ châu Á với các quần động-thực vật của [[Australasia]]. Các đảo miền đông Indonesia nằm chủ yếu trên [[mảng Á-Âu]], nhưng lại có quần động và thực vật có họ hàng với các quần động-thực vật Australasia.
 
==Tham khảo==