Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Người Digan”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Dân số: clean up, replaced: nguời → người using AWB
→‎Từ nguyên: đảo đoạn tên tiếng Việt lên trước
Dòng 7:
Trong ngôn ngữ của người Di-gan, từ ''Rom'' (số nhiều ''Roma'') là một [[danh từ]], ''Romani'' là [[tính từ]].
 
Trong [[tiếng Việt]], tên gọi "'''Di-gan"''' là phiên âm từ [[tiếng Pháp]] ''Tsiganes'' (hoặc ''Tziganes'' hoặc ''Tchiganes'').
Trong tiếng Anh, tên gọi chính thức của dân tộc này là ''Romani people''. Các từ tiếng Anh '''Gypsy''' (hay ''Gipsy'') bắt nguồn từ từ Hy Lạp ''Αιγύπτοι'' (''Aigyptoi''), [[tiếng Hy Lạp]] hiện đại là ''γύφτοι'' (''gyphtoi''), do niềm tin sai lầm rằng người Di-gan bắt nguồn từ [[Ai Cập]] (''Egypt''), và đã bị đày biệt xứ vì tội đã che giấu [[Giê-su|Jesus]] thời bé.<ref name="Fraser1992">Fraser 1992.</ref> Tên gọi này nên được viết hoa nhấn mạnh đây là một sắc dân.<ref>{{chú thích sách|first=Ian|last=Hancock|title=A Handbook of Vlax Romani|publisher=Slavica Publishers|year=1995|pages=17}}</ref> Theo miêu tả trong tiểu thuyết ''[[Nhà thờ Đức Bà Paris]]'' của [[Victor Hugo]], tiếng Pháp thời Trung Cổ gọi người Di-gan là "người Ai Cập". Tên gọi này không được người Di-gan sử dụng và được coi là có ý xấu (cũng như "gyp" với nghĩa "lừa đảo" chỉ đến sự nghi ngờ đối với người Di-gan). Tuy nhiên, việc sử dụng từ "Gypsy" trong tiếng Anh hiện nay đã rộng rãi đến mức nhiều tổ chức người Di-gan dùng từ này trong tên của mình. Tại [[Bắc Mỹ]], từ "Gypsy" thường được dùng để chỉ phong cách sống hay phong cách thời trang chứ không dùng để chỉ người Di-gan. Các từ ''gitano'' trong tiếng Tây Ban Nha và ''gitan'' trong tiếng Pháp có thể cũng có nguồn gốc này.<ref name="dictionnaire">{{chú thích web|url=http://www.academie-francaise.fr/dictionnaire/|publisher=[[Dictionnaire de l'Académie française]]|accessdate=2007-08-26|language=[[French language|French]]|quote=Nom donné aux bohémiens d'Espagne; par ext., synonyme de Bohémien, Tzigane. Adjt. Une robe gitane.|title=gitan}}</ref>
 
Tại hầu khắp lục địa [[châu Âu]], người Di-gan được gọi bằng nhiều tên, đa số tương tự với từ ''cigány'Cigány''' (phiên âm [[Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế|IPA]] {{IPA|/ˈʦiɡaːɲ/}}) trong [[tiếng Hungary]]. Các tài liệu [[Đế quốc Đông La Mã|Byzantine]] thời đầu cho rằng nhiều cái tên dùng để chỉ người Di-gan như ''tzigane'', ''zincali'', ''cigány'', v.v., có nguồn gốc từ ''ατσίγγανοι'' (''atsinganoi'', Latin ''adsincani'') trong tiếng Hy Lạp, dùng để chủ người Di-gan vào thời [[Đế quốc Đông La Mã|Byzantine]],<ref>{{chú thích web|url=http://www.sca.org/ti/articles/2002/issue144/rom.html|title=A Brief History of the Rom|first=Karina |last=Bates|accessdate=2007-08-26}}</ref> hay từ ''αθίγγανοι'' (''athinganoi'') trong tiếng Hy Lạp<ref>{{chú thích tạp chí|url=http://taylorandfrancis.metapress.com/index/9Y2PJM6YAYT1UVHW.pdf|title=Book Reviews|format=PDF|journal=Population Studies|volume=48|issue=2|month=July|year=1994|pages=365-372|doi=10.1080/0032472031000147856}}</ref> với nghĩa đen là ''những người không được chạm đến'', chỉ đến một giáo pháo dị giáo thế kỉ 9 bị buộc tội sử dụng phép thuật và bói toán<ref>{{chú thích tạp chí|url=http://www.isidore-of-seville.com/goudenhoorn/72karin.html|title=Metal-workers, agriculturists, acrobats, military-people and fortune-tellers: Roma (Gypsies) in and around the Byzantine empire|first=Karin|last=White|year=1999|journal=Golden Horn|volume=7|issue=2|accessdate=2007-08-26}}</ref> Trong tiếng Hy Lạp hiện đại, bên cạnh từ ''Rom'' (Ρομ), các từ ''gyphtoi'' (''γύφτοι'') và ''tsigganoi'' (''τσιγγάνοι'') đều được sử dụng song song để chỉ người Di-gan.
 
Trong tiếng Anh, tên gọi chính thức của dân tộc này là ''Romani people''. Các từ tiếng Anh '''Gypsy''' (hay ''Gipsy'') bắt nguồn từ từ[[tiếng Hy Lạp]] ''Αιγύπτοι''Αἰγύπτιοι (''AigyptoiAigyptioi''), [[(tiếng Hy Lạp]] hiện đại là ''γύφτοι'', (''gyphtoi''), do niềm tin sai lầm rằng người Di-gan bắt nguồn từ [[Ai Cập]] (''EgyptAigyptioi''). Theo một câu chuyện kể, họ đã bị đàytrục biệtxuất xứkhỏi Ai tộiCập vì đã giúp che giấu [[Giê-su|Jesus]] thời bé.<ref name="Fraser1992">Fraser 1992.</ref> Tên gọi này nên được viết hoa nhấn mạnh đây là một sắc dân.<ref>{{chú thích sách|first=Ian|last=Hancock|title=A Handbook of Vlax Romani|publisher=Slavica Publishers|year=1995|pages=17}}</ref> Theo miêu tả trong tiểu thuyết ''[[Nhà thờ Đức Bà Paris]]'' của [[Victor Hugo]], tiếng Pháp thời Trung Cổ gọi người Di-gan là "người Ai Cập". Tên gọi này không được người Di-gan sử dụng và được coi là có ý xấu (cũng như "gyp" với nghĩa "lừa đảo" chỉ đến sự nghi ngờ đối với người Di-gan). Tuy nhiên, việc sử dụng từ "Gypsy" trong tiếng Anh hiện nay đã rộng rãi đến mức nhiều tổ chức người Di-gan dùng từ này trong tên của mình. Tại [[Bắc Mỹ]], từ "Gypsy" thường được dùng để chỉ phong cách sống hay phong cách thời trang chứ không dùng để chỉ người Di-gan. Các từ ''gitano'' trong tiếng Tây Ban Nha và ''gitan'' trong tiếng Pháp có thể cũng có nguồn gốc này.<ref name="dictionnaire">{{chú thích web|url=http://www.academie-francaise.fr/dictionnaire/|publisher=[[Dictionnaire de l'Académie française]]|accessdate=2007-08-26|language=[[French language|French]]|quote=Nom donné aux bohémiens d'Espagne; par ext., synonyme de Bohémien, Tzigane. Adjt. Une robe gitane.|title=gitan}}</ref>
Do nhiều người Di-gan sống ở Pháp đã đến đây từ [[Čechy|Bohemia]], nên họ còn được gọi là ''người Bohémien'' (''Bohémiens''). Từ này sau đã được biến đổi để miêu tả lối sống nghệ sĩ nghèo - [[trường phái Bohémien]] (''Bohemianism'').
 
Do nhiều người Di-gan sống ở Pháp đã đến đây từ [[Čechy|Bohemia]], nên họ còn được gọi là ''người Bohémien'' (''Bohémiens''). Từ này sau đã được biến đổi để miêu tả lối sống nghệ sĩ nghèo - [[trường phái Bohémien]] (''Bohemianism'').
Trong [[tiếng Việt]], tên gọi "Di-gan" là phiên âm từ ''Tsiganes'' (hoặc ''Tziganes'' hoặc ''Tchiganes'').
 
Không có mối liên quan nào giữa tên ''Rom'' của người Di-gan với thành phố [[Roma]], /[[Đế quốc La Mã|La Mã]], hay với [[România]], [[người RomaniaRomânia]] hay [[tiếng România]].
 
== Dân số ==