Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chủ nghĩa phục quốc Do Thái”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
tên gốc vẫn rất phổ biến
Dòng 1:
[[Tập tin:Flag of Israel.svg|nhỏ|phải|[[Quốc kỳ Israel]], lá cờ đã được chọn làm biểu tượng phong trào chủ nghĩa phục quốc Do Thái thập niên 1890.]]
'''Chủ nghĩa phục quốc Do TháiZion''' ({{lang-he|ציונות}}, ''Tsiyonut''), một số tài liệu tiếng Việt cũng gọi là '''chủ nghĩa phục quốc Do Thái''', là một hình thức của chủ nghĩa dân tộc của [[người Do Thái]] và văn hóa Do Thái ủng hộ một nhà nước quốc gia Do Thái trong lãnh thổ được xác định là [[vùng đất đai của Israel]]. Chủ nghĩa phục quốc Do TháiZion ủng hộ người Do Thái phát huy bản sắc Do Thái của họ và chống lại sự đồng hóa người Do Thái vào các xã hội khác và đã ủng hộ việc trở lại của người Do Thái Israel như là cách cho người Do Thái được giải thoát khỏi sự phân biệt đối xử chống người Do Thái, trục xuất và bức hại đã xảy ra trong các xã hội khác. Từ khi thành lập Nhà nước Israel, phong trào phục quốc Do Thái phong trào tiếp tục chủ yếu để ủng hộ đại diện cho các mối đe dọa tiểu bang và địa chỉ của người Do Thái đối với sự an ninh và tồn tại tiếp tục. Trong một cách sử dụng ít phổ biến hơn, các thuật ngữ cũng có thể tham khảo không chính trị, văn hóa Zionism, được thành lập và đại diện nổi bật nhất bởi Ahad Ha'am; và hỗ trợ chính trị cho Nhà nước Israel không-người Do Thái, như trong Kitô giáo Zionism.
 
Các ý kiến phê phán chủ nghĩa phục quốc Do TháiZion xem nó một phong trào thực dân<ref name=CHARCOL/> hay [[phân biệt chủng tộc]]<ref name=CHARRAS/> hoặc phân biệt chủng tộc. Một số học giả xem xét các hình thức nhất định chống lại Zionism để tạo thành chủ nghĩa bài Do Thái<ref name=Stauber/><ref>
{{citation
Dòng 26:
}}</ref>.
__TOC__
 
== Bối cảnh và diễn biến ==
Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion không có một hệ tư tưởng thống nhất, nhưng đã phát triển trong một cuộc đối thoại giữa rất nhiều hệ tư tưởng: Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion tổng quát, [[Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion tôn giáo]], [[Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion lao động]], [[Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion xét lại]], [[Chủ nghĩa phục quốc Do tháiZion xanh]], vv Tuy nhiên, mẫu số chung giữa tất cả các những người theo Chủchủ nghĩa phục quốc Do tháiZion là tuyên bố [[Eretz Israel]] là quê hương quốc gia của người Do Thái và là trọng tâm hợp pháp cho quyền tự quyết dân tộc Do Thái (như được chỉ ra bởi Gideon Shimoni và những người khác<ref>Gideon Shimoni, ''The Zionist Ideology'' (1995)</ref>). Điều này được dựa trên mối liên hệ lịch sử và [[Do Thái giáo|truyền thống tôn giáo]] liên kết những người Do Thái [[đất Israel]]<ref>[[Aviel Roshwald]], "Jewish Identity and the Paradox of Nationalism", in Michael Berkowitz, (ed.). ''Nationalism, Zionism and Ethnic Mobilization of the Jews in 1900 and Beyond'', p. 15).</ref>
 
Sau gần hai thiên niên kỷ của sự tồn tại của cộng đồng người Do Thái mà không có một nhà nước quốc gia, phong trào phục quốc Do Thái được thành lập vào cuối thế kỷ 19 [[văn hóa Do Thái thế tục|người Do Thái thê tục]], chủ yếu là một phản ứng bởi những [[người Do thái Ashkenazi]] đối với chủ nghĩa bài Do Thái ngày một gia tăng ở châu Âu, được minh chứng bằng các [[vụ Dreyfus]] ở Pháp và những cuộc [[tàn sát chống lại người Do Thái ở Đế quốc Nga]]<ref>Wylen, Stephen M. ''Settings of Silver: An Introduction to Judaism'', Second Edition, Paulist Press, 2000, p. 392).</ref>. Phong trào chính trị được chính thức thành lập bởi ký giả [[Đế quốc Áo-Hung|Áo-Hung]] [[Theodor Herzl]] vào năm 1897 sau khi xuất bản cuốn sách của mình có tựa ''[[Der Judenstaat]]''.<ref>Walter Laqueur, ''The History of Zionism'' (2003) p 40</ref> Vào thời điểm đó, phong trào tìm cách khuyến khích [[Aliyah|di cư người Do Thái]] đến các [[Palestine]] thuộc Ottoman.
Từ lâu, các cộng đồng [[người Do Thái]] đã phát triển ở các nước châu Âu, và Hoa Kỳ, nhưng họ không bao giờ để mất bản sắc Do Thái của họ. Các chủng tộc khác thường xuyên khủng bố họ. Cuối thế kỷ 19, sự khủng bố này, hay còn gọi là [[chủ nghĩa bài Do Thái]], đã dẫn đến phong trào gọi là chủ nghĩa phục quốc Do TháiZion. Phong trào này kêu gọi người Do Thái trở về Palestine vùng xung quanh Jerusalem, được coi là quê hương tinh thần của họ.
 
Làn sóng di cư cận đại đầu tiên của người Do Thái tới Israel, hay Aliyah (עלייה) bắt đầu năm 1881 khi họ trốn chạy khỏi sự ngược đãi, hay đi theo những tư tưởng xã hội Zion của Moses Hess và những người khác về "sự cứu rỗi của đất đai". Những người Do Thái mua đất đai từ Ottoman và những chủ đất người Ả Rập khác. Sau khi người Do Thái đã lập nên những khu định cư nông nghiệp, căng thẳng nảy sinh giữa người Do Thái và người Ả Rập.
Hàng 36 ⟶ 37:
Theodor Herzl (1860–1904), một người Do Thái đến từ Áo, đã lập ra Phong trào Zion. Năm 1896, ông xuất bản cuốn Der Judenstaat (Quốc gia Do Thái), trong đó kêu gọi thành lập một nhà nước Do Thái. Năm sau đó, ông góp phần triệu tập Hội nghị Zion quốc tế đầu tiên.
 
Sự thành lập chủ nghĩa phục quốc Do TháiZion dẫn tới Aliyah thứ hai (1904–1914) với số người Do Thái lên tới khoảng 40.000. Năm 1917, Bộ trưởng ngoại giao Anh Arthur J. Balfour đưa ra Tuyên bố Balfour "ủng hộ việc thành lập tại vùng đất Do Thái cũ đã bị người Palestine chiếm một nhà nước quê hương cho những người dân Do Thái". Năm 1920, vùng này được giao cho Hội Quốc Liên và được quản lý bởi Anh.
 
Làn sóng di cư của người Do Thái lại tiếp tục lần thứ ba (1919–1923) và lần thứ tư (1924–1929) sau Thế chiến thứ nhất. Những cuộc bạo động ở Palestine năm 1929 của người Ả Rập đã giết chết 133 người Do Thái, gồm 67 người ở Hebron.
Hàng 55 ⟶ 56:
{{Link FA|als}}
{{Link FA|eo}}
 
[[Thể loại:Chủ nghĩa phụcZion| quốc Do Thái]]
[[Thể loại:Lịch sử Israel]]
[[Thể loại:Chủ nghĩa dân tộc]]
[[Thể loại:Palestine]]