Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhiễu loạn (thiên văn học)”

[[HìnhTập tin:Jupiter family.jpg|nhỏ|240px|phải|Sao Mộc có ảnh hưởng lớn đến nhiễu loạn hấp dẫn đối với các sao chổi.]]

'''Nhiễu loạn hấp dẫn''' là các thay đổi nhỏ trong [[chuyển động]] của [[thiên thể]], trên [[quỹ đạo]] quanh vật thể trung tâm do các [[lực hấp dẫn]] của một hay nhiều vật thể khác gây nên. Đây là trường hợp đặc biệt trong [[ chuyển động của ba vật thể]], khi vật thể thứ ba m₃ rất nhỏ so với khối lượng của hai vật thể m₁ và m₂ hay do khoảng cách giữa chúng lớn đến mức tác động của vật thứ ba lên hai vật thể đầu nhỏ hơn nhiều so với các lực hấp dẫn giữa m₁ và m₂. Khi đó vật thứ ba chỉ nhiễu loạn chuyển động của các vật thể m₁ và m₂, gọi là sự nhiễu loạn quỹ đạo (hay sự nhiễu loạn các thành phần quỹ đạo).

== Phân loại nhiễu loạn hấp dẫn ==

* ''Nhiễu loạn hấp dẫn có chu kì'' là nhiễu loạn hấp dẫn trong đó các biến động giao động quanh giá trị trung bình và lặp lại theo chu kì.

* ''Nhiễu loạn hấp dẫn trường kì'', ([[tiếng Anh]]: secular) là trường hợp, khi các thay đổi luôn chuyển biến một chiều tăng hay giảm.

* ''Thành phần vuông góc'', (tiếng Anh: ''orthogonal'') với mặt phẳng chuyển động, gây ảnh hưởng chính đến vị trí không gian của mặt phẳng quỹ đạo, hay nói khác đi nó làm thay đổi [[điểm nút lên của quỹ đạo]] '''☊''' và [[độ nghiêng quỹ đạo|độ nghiêng]] [[mặt phẳng quỹ đạo]] '''''i'''''.

* ''Thành phần hướng tâm'', (tiếng Anh: ''radial'') là thành phần tác động trong hướng của [[véc tơ hướng tâm]], (tiếng Anh: ''radius vector'')<ref>Trong thiên văn học, véc tơ hướng tâm đồng nghĩa với trục nối tâm, là trục nối hai thiên thể, chuyển động quanh nhau gần như trên một [[mặt cắt hình nón]].</ref>.

* Thành phần thứ ba nằm trong mặt phẳng quỹ đạo, vuông góc với thành phần hướng tâm và cùng với thành phần hướng tâm tác động đến hình dạng và hướng của quỹ đạo, nói cách khác các thành phần này tác động đến [[bán trục lớn]], [[độ lệch tâm]] và điểm nút lên của quỹ đạo.

== Nhiễu loạn hấp dẫn trong hệ Mặt Trời ==

[[HìnhTập tin:Moon Earth Comparison.png|nhỏ|240px|phải| Mặt Trăng và Trái Đất chuyển động như một hệ đôi thiên văn quanh Mặt Trời]]

* Nhiễu loạn lớn nhất của [[Sao Kim]] tác động đến [[Trái Đất]] là 1/33000

* Nhiễu loại của [[Sao Mộc]] lên Trái Đất là 1/53000, của Sao Mộc lên [[Sao Thổ]] là 1/360.

* Bán trục lớn '''''a''''' thường có nhiễu loạn có chu kì, còn nhiễu loạn trường kì tăng chậm đến mức nó chỉ có thể biểu hiện khi Mặt Trời đã "hết hạn sử dụng".

* Độ lệch tâm và độ nghiêng quỹ đạo chỉ có các nhiễu loạn chu kì dài. Trong trường hợp Trái Đất, độ lệch tâm giảm dần (khoảng bốn phần mười triệu đơn vị mỗi năm), như thế quỹ đạo Trái Đất ngày càng tròn. Các nhiễu loạn của điểm nút lên và khoảng cách [[điểm cận nhật]] của quỹ đạo các hành tinh so với tính bền vững của hệ Mặt Trời có thể bỏ qua.

* Đường [[củng điểm quỹ đạo|củng tuyến]] của gần như tất cả các hành tinh quay chậm như nhau, theo hướng quay phải (ở Trái Đất giá trị này khoảng 11,5’’ mỗi năm).

== Nhiễu loạn hẫp dẫn đối với vệ tinh nhân tạo của Trái Đất ==

[[HìnhTập tin:920514 STS49 Endeavour Intelsat VI.jpg|nhỏ|240px|phải|Vệ tinh Endeavour Intelsat VI]]

* Tính dẹt của hình dạng Trái Đất

* [[Lực hấp dẫn]] bất thường của Trái Đất

* Lực hấp dẫn của Mặt Trăng

* Lực hấp dẫn của Mặt Trời

* Tác động hấp dẫn của [[thủy triều]]

* Lực hấp dẫn của [[khí quyển]]

* [[Tiến động]] và [[chương động]]

* Các lực hấp dẫn yếu khác như lực [[điện từ]], tác động theo [[thuyết tương đối]]

== Chú thích ==