Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kurdistan”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Tham khảo: clean up using AWB |
xóa nhận định cảm tính, xóa web linh tinh ("Web Tập Sự") Thẻ: Bỏ danh sách nguồn tham khảo |
||
Dòng 1:
{{Thiếu nguồn gốc}}
[[Tập tin:Kurdish-inhabited area by CIA (1992).jpg|nhỏ|Vùng Kurdistan
'''Kurdistan''' là một vùng đất có [[người Kurd]] sinh sống, nằm ở phần giáp nhau của [[Iraq]], [[Iran]], [[Syria]] và [[Thổ Nhĩ Kỳ]]. Nơi này chưa từng
[[Tập tin:Flag of Kurdistan.svg|nhỏ|Lá cờ Kurdistan
==Lịch sử==
{{Chính|Lịch sử người Kurd}}
Vào thế kỷ 16, vùng có người Kurd sinh sống bị chia cắt bởi sự tranh giành giữa Đại quốc Ba Tư và Đế quốc Ottoman với những cuộc chiến tranh kéo dài. Sau Trận Chaldiran năm 1514, một đơn vị hành chính cho người Kurd được thành lập. Sau Hiệp ước Zuhab năm 1639 thì đơn vị hành chính này được chính thức hóa. Trước Chiến tranh Thế giới thứ nhất, hầu hết người Kurd sống ở Tỉnh Kurdistan trong lãnh thổ của Đế quốc Ottoman. Sau khi Đế quốc Ottoman sụp đổ, quân Đồng minh đã thỏa thuận và lên kế hoạch chia lãnh thổ của đế quốc này thành vài nước. Theo Hiệp ước Sèvres, Kurdistan, cùng với Armenia, sẽ thành những nước độc lập. Song Hiệp ước này đã không thực hiện được. Sự tấn công và chiếm đóng khu vực Kurdistan do Kemal Atatürk tiến hành và những sức ép khác đã khiến quân Đồng Minh chấp nhận đàm phán lại và Hiệp ước Lausanne được thành lập, và biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ được hình thành như hiện này với vùng của người Kurd sinh sống nằm trong biên giới đó và không có quyền tự chủ. Các vùng có người Kurd khác được giao cho Anh và Pháp kiểm soát để rồi trở thành các địa phương của Iraq và Syria theo một số hiệp ước.
Những ranh giới này liên quan đến sự phân chia tài nguyên và chi phối [[dầu hỏa|dầu hoả]] giữa các cường lực thuộc địa khác biệt và để đền ơn các lãnh đạo Ả Rập thân đồng minh hơn là cho các sự phân phối tộc dân. Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu cho được lấy phương bắc Iraq, nhưng dân đồng minh đã lo ngại nhiều với dầu hoả hơn là với sự ổn định
Từ hồi thế chiến thứ nhất, dân Kurd bị chia cắt giữa vài nước khác nhau mà trong mỗi nơi, họ là dân thiểu số. Nhiều người Kurd đã làm chiến dịch cho sự độc lập hoặc tự trị, thường hay cầu viện đến sức lực vũ trang. Nhưng hiện chưa có sự ủng hộ của bất cứ chính phủ địa phương nào hoặc của bất cứ một cường lực nào bên ngoài nhằm thay đổi ranh giới vùng này. Dân lưu vong Kurd có dân số đáng kể có mặt ở Tây Âu đã có tạo ra các phong trào đấu tranh độc lập cho người Kurd, nhưng phần đông các chính phủ Trung Đông đã theo lịch sử cấm đoán khởi động chủ nghĩa ly khai cho Kurd.
Ở Thổ
==Nhân khẩu==
Ngoài người Kurd chiếm đa số, tại vùng Kurdistan còn có các nhóm [[người Assyria]], [[người Armenia]], [[người Ossetia]], [[người Do Thái]], [[người Thổ Nhĩ Kỳ]], [[người Ả Rập]] và [[người Azeri]] sống rải rác. Đa số những người sống trong vùng theo [[hồi giáo|đạo Hồi]]; tuy nhiên cũng có các tín đồ của [[đạo Yazidi]], [[đạo Yarsan]], [[đạo Alevi]], [[Kitô giáo|Ki Tô giáo]], [[Do Thái giáo]], đạo Sarayi, đạo Bajwan hay đạo Haqqa.
==Thời tiết==
Kurdistan có thời tiết miền núi lục địa. Trên các dãy núi cao có tuyết. Tại các vùng đồng bằng, [[giáng thủy#Lượng mưa|lượng mưa]] hằng năm là 200 đến 400 mm; lượng mưa này tăng lên đến 700 - 3.000 mm một năm tại các cao nguyên giữa các dãy núi.<ref>[http://www.encislam.brill.nl/data/EncIslam/C4/COM-0544.html Lượng mưa ở Kurdistan]</ref>
{{Commonscat|Kurdistan}}
| |||