Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trung Bộ châu Mỹ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
n Alphama Tool, General fixes
Dòng 1:
{{About|khu vực văn hóa|vùng kinh tế|vùng Trung Bộ châu Mỹ|khu vực địa lý|Trung Mỹ}}
[[FileTập tin:Mesoamerica english.PNG|right|thumb|250px|Trung Bộ châu Mỹ và các khu vực văn hóa của vùng này.]][[FileTập tin:Tikal mayan ruins 2009.jpg|thumb|[[Tikal]] là một trong những di chỉ khảo cổ và trung tâm đô thị lớn nhất của [[nền văn minh Maya]] thời kỳ [[thời Tiền Colombo|Tiền Colombo]]. Nơi này nằm ở vùng khảo cổ thuộc [[lòng chảo Petén]] mà ngày nay thuộc bắc [[Guatemala]].|250 px]]
 
'''Trung Bộ châu Mỹ cổ đại''' (thuật ngữ gốc: ''Mesoamerica'') là một [[vùng]] và là một [[khu vực văn hóa]] ở [[châu Mỹ]], trải dài từ miền trung [[México]] đến [[Belize]], [[Guatemala]], [[El Salvador]], [[Honduras]], [[Nicaragua]] và miền bắc [[Costa Rica]]. Trước khi [[Cristoforo Colombo]] đặt chân đến châu Mỹ kéo theo thực dân Tây Ban Nha vào các thế kỷ 15 và 16 thì Trung Bộ châu Mỹ từng là nơi có nhiều nền văn minh phát triển.<ref>"Meso-America." ''[[Oxford English Dictionary|Oxford English Reference Dictionary]]'' (ấn bản 2), 2002, Oxford University Press; {{ISBN|0-19-860652-4}}, tr. 906</ref><ref>(2000): Atlas del México Prehispánico. Revista Arqueología mexicana. Número especial 5. Julio de 2000. Raíces/ Instituto Nacional de Antropología e Historia. México.</ref>
Dòng 11:
 
== Từ nguyên và định nghĩa ==
[[FileTập tin:Templo tazumal.jpg|thumb|right|Phế tích [[Tazumal]] của nền văn minh Maya tại Santa Ana, El Salvador|250px]]
Trong [[tiếng Hy Lạp]], ''Mesoamerica'' có nghĩa là "giữa châu Mỹ". Khu vực này được hiểu là quê hương của nền văn minh Mesoamerica - bao gồm các nhóm người gắn bó chặt chẽ về văn hóa và lịch sử. Phạm vi địa lý chính xác của Trung Bộ châu Mỹ thay đổi qua thời gian khi nền văn minh này mở rộng phạm vi về bắc và nam tính từ trung tâm là miền nam México. [[Nhà dân tộc học]] [[người Đức]] [[Paul Kirchhoff]] là người sử dụng lần đầu tiên sử dụng thuật ngữ ''Mesoamerica'' khi ông viết rằng có sự tương đồng giữa các nền văn hóa thời kỳ tiền Colombo ở một vùng bao gồm miền nam México, [[Guatemala]], [[Belize]], [[El Salvador]], miền tây [[Honduras]], miền đất thấp ven [[Thái Bình Dương]] của [[Nicaragua]] và tây bắc [[Costa Rica]]. Căn cứ theo [[thuyết khảo cổ học]] [[khảo cổ học lịch sử văn hóa|lịch sử văn hóa]] thịnh hành vào nửa đầu thế kỷ 20, Kirchhoff đã định nghĩa Trung Bộ châu Mỹ là một khu vực văn hóa dựa trên một hệ các điểm tương đồng văn hóa có tương quan với nhau được gây nên bởi nhiều thiên niên kỷ tiếp xúc liên vùng hoặc nội vùng. {{sfn|Kirchhoff|1943}}{{sfn|Carmack|Gasco|Gossen|1996|pp=5-8}} Trung Bộ châu Mỹ được công nhận là một khu vực văn hóa có tính gần như nguyên mẫu, và hiện nay thuật ngữ này đã được tích hợp hoàn toàn vào hệ thống thuật ngữ chuẩn của các nghiên cứu [[nhân loại học văn hóa|nhân loại học]] thời kỳ tiền Colombo.