Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Điền Kỵ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
←Trang mới: “'''Điền Kỵ''' ({{zh|c=田忌|p=Tián Jì}}), tự là '''Kỳ''', lại còn gọi là '''Kỳ Tư''', được đất phong Từ Châu <ref>Phía nam huy…” |
Alphama Tool |
||
Dòng 2:
==Tiểu sử==
===Ngàn vàng thắng cược đua ngựa===
Khoảng năm 340 TCN, [[Tôn Tẫn]] vì sợ [[Bàng Quyên]] hãm hại nên giả điên rồi tìm cách trốn sang nước Tề lánh nạn. Điền Kỵ mến mộ tài thao lược của ông nên nhận làm môn khách, rồi tiến cử Tôn Tẫn với [[Tề Uy vương]], được nhà vua cho làm quân sư. Nhân dịp Tề Uy vương cùng các công tử, vương tôn quý tộc nước Tề tổ chức đua ngựa, Tôn Tẫn bảo Điền Kỵ đánh cuộc với Tề Uy vương mỗi vòng đua là một ngàn nén vàng, rồi chia ngựa của Điền Kỵ lẫn ngựa của Tề Uy vương ra làm ba hạng hay, vừa và kém. Vòng đầu Điền Kỵ cho ngựa kém của mình đua với ngựa hay của Tề Uy vương nên chịu thua, qua hai vòng sau thì lấy ngựa hay đua với ngựa vừa, lấy ngựa vừa đua với ngựa kém của nhà vua khiến Điền Kỵ thắng cuộc.<ref>《[[史记]]·卷六十五·孙子吴起列传》：忌数与齐诸公子驰逐重射。孙子见其马足不甚相远，马有上、中、下、辈。于是孙子谓田忌曰
===Trận Quế Lăng đánh bại quân Ngụy===
Dòng 9:
===Trận Mã Lăng Bàng Quyên tử trận===
Đến năm 342 TCN (Tề Uy vương thứ 15), tướng Ngụy là Bàng Quyên đánh [[nước Hàn]], Hàn cũng sai người tới cầu cứu Tề. Tề Uy vương triệu tập đại thần bàn mưu rằng "Cứu sớm hay cứu muộn?". [[Trâu Kỵ]] cho rằng "Chi bằng không cứu". Điền Kỵ thì cho rằng "Nên cứu sớm". Tôn Tẫn thì cho rằng nên chờ cho Hàn và Ngụy đều kệt quệ rồi hẵng xuất quân, như thế nước Hàn sẽ hoàn toàn nghe lệnh Tề, lại nắm chắc phần thắng quân Ngụy.<ref>《[[战国策]]·卷八·齐策一·邯郸之难》：田侯召大臣而谋曰
Tề vương nghe theo ý kiến của Tôn Tẫn, ngầm nhận lời cứu Hàn, nước Hàn ỷ thế có Tề cứu viện, kiên quyết đánh lại Ngụy. Đánh 5 trận không thắng lại cầu cứu Tề.<ref>《史记·卷四十六·田敬仲完世家》：韩因恃齐，五战不胜，而东委国於齐。齐因起兵，使田忌、田婴（应为田朌）将，孙子为师，救韩、赵以击魏.</ref> Tề Uy vương chớp thời cơ cả Hàn và Ngụy đều đã mỏi mệt, sai Điền Kỵ làm chủ tướng, Tôn Tẫn làm quân sư, dẫn mười vạn quân cứu Hàn.<ref>以上内容《史记·卷四十六·田敬仲完世家》也有记载，但参与讨论的人物有所不同。《战国策》记载为田侯，《史记》记载为齐宣王；提出及早救韩者《战国策》记载为张丏，《史记》记载为田忌；提出推迟救韩者《战国策》记载为田忌，《史记》记载为孙膑；《史记》还另外记载邹忌反对救韩。杨宽认为《战国策》的记载为原始资料，《史记》为推崇孙膑，故意将田忌的计谋描写成孙膑的计谋，所以出现以上的偏差，见杨宽所著《战国史料编年辑证》第369页.</ref> Quân Tề vẫn dùng kế sách cũ, đánh thẳng vào kinh đô Đại Lương của Ngụy. Bàng Quyên nghe tin quân Tề tiến đánh kinh đô, liền rút quân đang bao vây Hàn để về nước, định đánh quân Tề ở Đại Lương. Ngụy Huệ vương cũng điều binh khiển tướng, sai Thái tử Thân làm thượng tướng quân, dẫn mười vạn quân đón đánh quân Tề, định một trận quyết chiến với quân Tề. Tôn Tẫn phân tích tình hình quân Ngụy kiêu căng khinh địch, vội vã muốn đánh ắt là đưa khinh binh mạo hiểm tiến công, ông đề xuất cách đánh cứ hàng ngày giảm dần bếp nấu để nhử quân địch truy kích lọt vào vòng phục kích của quân mình.
Dòng 15:
Điền Kỵ lệnh cho quân sĩ, khi mới rút lui có mười vạn bếp, ngày thứ hai giảm xuống 5 vạn bếp, ngày thứ ba giảm xuống 3 vạn bếp. Bàng Quyên truy đuổi ba ngày thì cho rằng quân Tề khiếp sợ, bỏ chạy mất quá nửa, vì thế mà bỏ bộ binh lại chỉ mang lính tinh nhuệ và khinh kỵ đuổi theo không kể ngày đêm. Tôn Tẫn tính toán đường truy kích của quân Ngụy, phán đoán là mặt trời lặn quân Ngụy sẽ đi vào [[Trận Mã Lăng|Mã Lăng]]<ref>Tây nam huyện Phạm tỉnh Hà Nam ngày nay</ref>, bèn chọn nơi hiểm yếu, đường sá chật hẹp tại đây mà đặt quân mai phục. Đợi quân của Bàng Quyên đi qua thì quân Tề nhất loạt bắn tên làm quân Ngụy rối loạn hàng ngũ, sau đó xuất kích mọi mặt khiến quân Ngụy đại bại. Thái tử Thân bị bắt sống, Bàng Quyên xấu hổ, uất ức tự sát. Trận đánh này quân Ngụy thất bại nghiêm trọng, từ đó không sao gượng dậy nổi nữa, còn nước Tề thì ngày càng hùng mạnh lên.
===Kế phản gián thân bại danh liệt===
Điền Kỵ do lập được đại công sau trận Mã Lăng đã khiến tướng quốc Trâu Kỵ ganh ghét nên dùng kế phản gián hãm hại, Điền Kỵ lo sợ an nguy cho bản thân bèn cáo bệnh từ quan chạy sang nước Sở được phong đất [[Giang Nam]]. Tới khi [[Tề Tuyên vương]] tức vị lại triệu hồi ông về nước và phục chức. Về sau Tề Tuyên vương bỏ bê việc nước, say mê tửu sắc chỉ tin dùng nịnh thần. Điền Kỵ can ngăn mãi không được nên uất ức thành bệnh mà chết, không rõ ông mất năm nào.
==Chú thích==
{{
==Tham khảo==
{{
*Dương khoan, ''Chiến Quốc sử liệu biên niên tập chứng'', Thượng Hải nhân dân xuất bản xã năm 2001, Trang 1195, ISBN 9787208031852
*Trịnh Phúc Điền - Khả Vĩnh Tuyết - Dương Hiệu Xuân chủ biên, ''Tướng soái cổ đại Trung Hoa'', Ông Văn Tùng - Hoàng Nghĩa Quán dịch, NXB Lao Động (2006), tập 1.
Dòng 28:
**''Tôn Tử Ngô Khởi liệt truyện''
**''Điền Kính Trọng Hoàn thế gia''
*''Chiến Quốc sách'' - thiên ''Tề sách'', Giản Chi - Nguyễn Hiến Lê chú dịch và giới thiệu, NXB Từ điển Bách khoa (2006).
[[Thể loại:Năm sinh không rõ]]
| |||