Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhà Tùy”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Arc Warden (thảo luận | đóng góp)
nKhông có tóm lược sửa đổi
Arc Warden (thảo luận | đóng góp)
n →‎Cương vực và hành chính: chính tả, replaced: Lâp → lập using AWB
Dòng 111:
Tùy Văn Đế cải cách chế độ bổ nhiệm quan viên địa phương, áp dụng "chế độ thuyên tự": quan viên địa phương từ hàng cửu phẩm trở lên đều do [[Lại bộ]] bổ nhiệm và miễn nhiệm, mỗi năm lại tiến hành khảo hạch. Tá lại châu huyện cứ ba năm lại bị hoán đổi, không được phép dùng người địa phương, nhất định phải dùng người nơi khác, do đó ngăn chặn được cường hào địa chủ ở địa phương lũng đoạn chính quyền, giảm thiểu nguy cơ quan thương câu kết, tăng cường khống chế của trung ương đối với địa phương. Triều Tùy phỏng theo [[cửu phẩm trung chính chế]], chiếu theo hoàn cảnh của các quận (châu) và huyện mà phân trên dưới, dựa vào đó mà chức quan và phẩm cấp cũng khác biệt, song tình huống cụ thể thì được ghi lại không nhiều. Ngoài ra, Ung châu, Kinh Triệu quận, Trường An huyện do yếu tố chính trị nên được quy hoạch khá đặc thù, danh xưng của trưởng quan, cách sắp xếp chức quan cũng có khu biệt. Sau khi triều Tùy diệt vong, triều Đường đổi quận thành châu, đồng thời trên cấp châu đặt giám sát khu cấp đạo, lập ra chế độ hai cấp châu và huyện.<ref name="行政制度的管理"/>
 
Về cương vực, triều Tùy có chiến tranh kéo dài nhiều năm với Cao Câu Ly ở đông bắc, biên giới cố định tại khu vực [[Liêu Hà|Liêu Thủy]]. Ở biên giới phía bắc, khu vực Hà Sáo từng do Đột Quyết khống chế song sau bị Tùy chiếm lĩnh, biên giới mở rộng đến các nơi ở phía bắc [[Âm Sơn]] như [[Ngũ Nguyên]], Định Tương, hàng phục Khải Dân khả hãn của Đột Quyết. Ở khu vực Tây Vực, triều Đường thu được Y Ngô quận (nay là địa khu [[Kumul|Cáp Mật]], Tân Cương). Nhân cơ hội Thổ Dục Hồn hãn quốc bị [[Cao Xa]] đánh bại, Tùy Dạng Đế cho quân đánh diệt Thổ Dục Hồn, chiếm được lãnh địa ở khu vực Thanh Hải, ở [[hành lang Hà Tây]], đặt bốn quận: Thiện Thiện, Thả Mạt, Tây Hải, Hải Nguyên; thâm nhập [[hồ Thanh Hải]] và đông bộ Tây Vực. Ở tây nam, vào thời Tùy sơ có khả năng cai quản khu vực [[Nam Trung]], vào năm 593 đặt Nam Ninh châu tổng quản tại Vị (nay thuộc [[Khúc Tĩnh]], [[Vân Nam]]), song một vài năm sau do [[Thoán thị|Thoán tộc]] phản kháng nên bị bãi bỏ. Ở phương nam, triều Tùy tiến đánh nước [[LâpLâm Ấp]], đặt ba quận: Bỉ Cảnh, Tượng Phổ, Hải Âm; trong đó Hải Âm quận ở phía nam [[Nhật Nam|Nhật Nam quận]] thời Tây Hán, không lâu sau người Lâm Ấp thu phục đất cũ. Ngay từ thời Nam triều Lương và Trần, thủ lĩnh tộc Lý ở [[Nam Lĩnh]] là Tiển phu nhân đã được người Đam Nhĩ trên đảo Hải Nam quy phụ.<ref>《隋书·列女传》:「由是,怨隙止息,海南、儋耳归附者千余洞。」</ref> Do Tiển phu nhân quyết định trung thành với Tùy, Tùy thuận lợi trong việc quản lý đảo Hài Nam, đặt Châu Nhai quận và Đam Nhĩ quận trên đảo.
 
== Chế độ chính trị ==