Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyễn Công Hãng”

'''Nguyễn Công Hãng''' (chữ Hán: 阮公沆, [[1680]] – [[1732]]) là đại thần, nhà ngoại giao và là một [[nhà thơ]] [[Việt Nam]] thời [[Lê trung hưng]]. Ông có nhiều đóng góp tích cực cho chính sách cai trị của triều đình [[nhà Lê|Lê]] - [[chúa Trịnh|Trịnh]] đầu [[thế kỷ 18]] và là người có công chấm dứt việc "cống người vàng" hay "nợ Liễu Thăng" của Việt Nam với triều đình [[phong kiến]] [[Trung Quốc]].

Nguyễn Công Hãng tự ĐạiThái Thanh<ref name=VB55 />, hiệu Tĩnh TraiAm<ref name=VB55 />, người làng Phù Chẩn, huyện Đông Ngàn<ref name=KDVS35>[http://gralib.hcmuns.edu.vn/greenstonelib/library?e=d-000-00---0sachlich--00-0-0--0prompt-10---4------0-1l--1-vi-50---20-about---00031-001-1-0utfZz-8-00&a=d&c=sachlich&cl=CL1&d=HASH0149d39c1237094672279282.41 Khâm định Việt sử thông giám cương mục: Chính biên quyển 35]</ref><ref name=VB55 />, trấn [[Kinh Bắc]], nay là thôn Phù Chẩn, xã Phù Chẩn, huyện [[Từ Sơn]], tỉnh [[Bắc Ninh]], [[Việt Nam]].

Ông đỗ Đệđệ tam giáp đồng tiểutiến sĩ xuất thân<ref Khoaname=VB55>[http://www.hannom.org.vn/detail.asp?param=1145&Catid=564 Văn miếu Hà Nội: văn bia số 55]</ref> khoa [[Canh Thìn]] niên hiệu Chính Hòa 21 ([[1700]]) đời [[Lê Hy Tông]] lúc mới 20 tuổi, nổi tiếng hay chữ. Kỳ thi này ông đứng thứ 17 trong tổng số 19 người đỗ đạt<ref name=VB55 />.

Gặp minh chúa An Đô vương [[Trịnh Cương]] là người tận tuỵ công việc và biết trọng dụng nhân tài, Nguyễn Công Hãng cùng các văn thần Lê Anh Tuấn, Nguyễn Công Cơ phát huy được nhiều tài năng thời đó. Ông được tin tưởng cất nhắc làm Thượngthượng thư, là Tểtể tướng trong triều.

*''Phép tô'', tức là phép đánh thuế điền thổ, cứ mỗi mẫu công điền là phải nạp 8 tiền thuế, mà ruộng nào cấy hai mùa thì chia ba, quan lấy một phần thóc. Những đất bãi của quan, cứ mỗi mẫu nạp thuế 1 quan 2 tiền; chỗ nào trồng dâu thì nộp một nửa bằng tơ, chỗ nào không trồng dâu thì nộp cả bằng tiền. Các ruộng tư điền ngày trước không đóng thuế, đến bây giờ mới đánh: ruộng hai mùa mỗi mẫu 3 tiền, ruộng một mùa mỗi mẫu 2 tiền<ref name=KDVS36>[http://gralib.hcmuns.edu.vn/greenstonelib/library?e=d-000-00---0sachlich--00-0-0--0prompt-10---4------0-1l--1-vi-50---20-about---00031-001-1-0utfZz-8-00&a=d&c=sachlich&cl=CL1&d=HASH0149d39c1237094672279282.42 Khâm định Việt sử thông giám cương mục: Chính biên quyển 36]</ref>.

*''Phép dung'', tức là phép đánh thuế thân, cứ mỗi suất đinh là đồng niên đóng 1 quan 2 tiền. Những người sinh đồ, lão hạng và hoàng đinh<ref> (Lão hạng là những người từ 50 tuổi đến 60 tuổi. Hoàng đinh là người mới có 17 đến 19 tuổi.</ref>) thì đóng một nửa<ref name=KDVS36 />.

*''Phép điệu'', tức là phép bắt dân đóng tiền sưu dịch, cứ mỗi một suất đinh, một năm 2 mùa, mùa hạ phải đóng 6 tiền, mùa đông phải đóng 6 tiền. Quan lấy tiền ấy mà làm các việc, không phiền đến dân nữa<ref name=KDVS36 />.

Thời Nguyễn Công Hãng, [[nhà Thanh]] đã diệt nhà Minh lên thay. Tháng 4 năm 1718, ông được cử đi sứ<ref name=KDVS35 />. Khi lên đường, ông đề nghị triều đình thôi không làm người vàng theo thường lệ{{fact}}.

Sang đến đất Trung Quốc gặp quan lại nhà Thanh, quan tiếp sứ xét đồ cống phẩm không có người vàng Liễu Thăng. Họ mang câu chuyện Liễu Thăng ra hạch sách, Nguyễn Công Hãng cười trả lời{{fact}}:

Người Thanh chịu không bắt bẻ việc cống người vàng nữa. Lệ cống khi đó còn phải có một hũ nước giếng để rửa ngọc trai, nước phải lấy từ giếng nước trước đền thờ [[An Dương vươngVương]] ở Loa Thành ([[Cổ Loa]] - huyện [[Đông Anh]], [[Hà Nội]]) vì tương truyền dùng nước ấy rửa ngọc trai mới sáng. Nhưng Nguyễn Công Hãng đổ đi và múc lấy nước giếng Ba Sơn đem theo. Khi người Thanh đem nước ấy rửa ngọc trai không sáng liền hỏi, Công Hãng trả lời rằng{{fact}}:

Người Thanh cũng chịu không hạch sách nữa. Do có tài ngoại giao khéo léo, ứng biến linh hoạt của Nguyễn Công Hãng mà từ đấy về sau, hai thứ đồ cống đó được miễn{{fact}}.

Nguyễn Công Hãng được cử làm thái phó cho thế tử [[Trịnh Giang]] – con cả Trịnh Cương. Thấy Giang bất tài, không có tư cách làm chúa, Nguyễn Công Hãng đã dâng một mật sớ tâu An Đô vương Trịnh Cương nhận xét rằng: ''"Trịnh Giang là người ươn hèn không thể gánh vác được ngôi chúa."''<ref name=KDVS37>[http://gralib.hcmuns.edu.vn/greenstonelib/library?e=d-000-00---0sachlich--00-0-0--0prompt-10---4------0-1l--1-vi-50---20-about---00031-001-1-0utfZz-8-00&a=d&c=sachlich&cl=CL1&d=HASH0149d39c1237094672279282.43 Khâm định Việt sử thông giám cương mục: Chính biên quyển 37]</ref>

Nhưng Trịnh Cương chưa kịp suy xét thì độtmất ngộttháng mất10 âm lịch năm [[1729]]<ref name=KDVS37 />, Trịnh Giang với tư cách là Thế tử lên nối ngôi chúa.

Năm 1732, có người gièm pha ông và tâu với Trịnh Giang việc ông muốn thay ngôi thế tử<ref name=KDVS37 />. Vì thế ông bị Trịnh Giang giáng chức tháng 10 âm lịch năm đó xuống thành thừa chính sứ Tuyên Quang rồi tìm cách bức tử chỉ sau một tháng<ref name=KDVS37 />. NămKhi đó ông 53 tuổi.

Đến đầu đời Cảnh Hưng (1740 - 1786), [[Trịnh Doanh]] lên thay Trịnh Giang mới minh oan và truy phục chức cũ cho ông{{fact}}.

Tương truyền ông sống cùng thời và có giao du với nữ sĩ [[Đoàn Thị Điểm]]<ref>[http://www.hdvietnam.net/vanhoa/vanhoc/chinhphungam.html Chinh phụ ngâm khúc]</ref>.

* Việt Nam sử lược

* [[Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục]]