|
*Năm 1747, một nhóm khách thương người [[Phúc Kiến]] qua lại buôn bán, thấy Cù lao Phố rất giàu có nên dậy lòng tham muốn chiếm lấy để làm chỗ dung thân lâu dài. Cuộc bạo loạn do Lý Văn Quang (tự xưng là Giản Phố Đại vương) cầm đầu, đánh úp dinh Trấn Biên (tiền thân của Biên Hòa sau này), giết chết Nguyễn Cư Cẩn (tước Cẩn Thành Hầu) là người cai quản dinh. Tin cấp báo về [[Thuận Hóa]], chúa Vũ vương ([[Nguyễn Phúc Khoát]]) liền sai cai cơ Tống Phước Đại (tước Đại Thắng Hầu) đang đóng ở Mô Xoài đem binh vào cứu viện. Tống Phước Đại phá tan đạo quân của Lý Văn Quang, bắt được chúa đảng cùng đồng bọn 57 người. Tuy dẹp được cuộc bạo loạn, nhưng Cù lao Phố cũng đã chịu nhiều thiệt hại.
*Năm 1776, quân [[Tây Sơn]] đã đến đàn áp những người Hoa ở cù lao Phố vì họ đã ủng hộ[[Nguyễn Phúc Ánh]] <ref>Xem chi tiết trong bài của Huỳnh Ngọc Trảng [http://www.vanhoahoc.com/site/index.php?option=com_content&task=view&id=1051&Itemid=118] và báo Đồng Nai [http://www.skydoor.net/place/C%C3%B9_Lao_Ph%E1%BB%91].</ref> . [[Trịnh Hoài Đức]] mô tả: ''Nơi đây biến thành gò hoang, sau khi trung hưng người ta tuy có trở về nhưng dân số không được một phần trăm lúc trước'' ([[Gia Định thành thông chí]]). Sau khi chợ búa cùng phố xá bị tàn phá nặng nề, các thương gia người Hoa rủ nhau xuống vùng [[Chợ Lớn]] (nay là Quận 5 và Quận 6, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh), sáp nhập với làng Minh Hương<ref>Chưa rõ lý do, nhưng rất có thể vì lý do kinh tế, một bộ phận của nhóm Trần Thượng Xuyên, từ xã Thanh Hà ở Cù lao Phố (thuộc Trấn Biên), tự tách ra để đến ở trung tâm quận 5, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, và thành lập xã Minh Hương vào năm 1698, đúng như Trịnh Hoài Đức đã ghi: “Từ đó, con cháu người Tàu...ở Phiên Trấn lập thành xã Minh Hương rồi ghép vào sổ hộ tịch...”. Năm 1885, [[Trương Vĩnh Ký]] còn viết: “Địa phận nằm giữa đường Marins (xưa là Đồng Khánh, nay là Trần Hưng Đạo) với mé rạch Chợ Lớn, là nơi trú ngụ của người Minh Hương. Còn đền Trần Tướng quân, thờ Trần Thượng Xuyên, là lãnh tụ người Hoa sang tị nạn ở Việt Nam từ 1679 rồi nhận chức quan với chúa Nguyễn và có công lập chợ phố ở Sài Gòn". Như vậy có thể nói, năm 1778 không phải là niên đại khai sinh của Chợ Sài Gòn tức Chợ Lớn ngày nay, mà rất có thể là thời điểm người gốc Hoa ở xã Thanh Hà tự sáp nhập với xã Minh Hương mà thôi...(sách ''Địa chí văn hóa TP. HCM'' phần Lịch sử, Nxb TP. HCM, 1987, tr. 164-165)</ref>sinh sống và lập những cơ sở thương mãi khác cho đến nay...
Kể từ đó, vùng Cù lao Phố đánh mất vai trò là trung tâm thương mại của [[Đàng Trong]] mà thay vào đó là [[Chợ Lớn]] và [[Mỹ Tho]].
|
