Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quả”

Trong thực vật học, '''quả''' hoặc '''trái / trái cây''' là một phần của những loại [[thực vật có hoa]], chuyển hóa từ những [[mô]] riêng biệt của [[hoa]], có thể có một hoặc nhiều [[bầu nhụy]] và trong một số trường hợp thì là mô phụ. Quả là phương tiện để thực vật phân tán [[hạt]] của chúng. Nhiều loại thực vật cho quả ăn được, được nhân giống bởi sự di chuyển của [[con người]] và các loài động vật theo mối quan hệ [[cộng sinh]] như là cách [[phát tán hạt giống]] và chất [[dinh dưỡng]] nói riêng. Sự thật thì các loại quả là một nguồn thực phẩm đối với con người và nhiều loài động vật.<ref name="Lewis375">{{chú thích sách |last=Lewis |first=Robert A. |title=CRC Dictionary of Agricultural Sciences |url=http://books.google.com/?id=TwRUZK0WTWAC&pg=PA375&lpg=PA375&dq=fruit |date=Januaryngày 1, tháng 1 năm 2002 |publisher=[[CRC Press]] |isbn=0-8493-2327-4}}</ref> Các loại quả chiếm một phần quan trọng trong sản lượng [[nông nghiệp]] thế giới, và một số (chẳng hạn như [[táo]] và [[lựu]]) mang ý nghĩa văn hóa và biểu tượng rộng rãi.

{{chú thích sách |last=Schlegel |first=Rolf H J |title=Encyclopedic Dictionary of Plant Breeding and Related Subjects |url=http://books.google.com/?id=7J-3fD67RqwC&pg=PA177&lpg=PA177&vq=fruit&dq=acarpous |date=Januaryngày 1, tháng 1 năm 2003 |publisher=Haworth Press |isbn=1-56022-950-0 |page=177}}</ref><ref name="Mauseth271">{{chú thích sách |last=Mauseth |first=James D. |title=Botany: An Introduction to Plant Biology |url=http://books.google.com/?id=0DfYJsVRmUcC&pg=PA271&lpg=PA271 |date=Aprilngày 1, tháng 4 năm 2003 |publisher=Jones and Bartlett |isbn=0-7637-2134-4 |pages=271–272}}</ref> Trong Tiếng Việt, [[phương ngữ]] miền Bắc, "quả" còn bao gồm những vật có hình như các quả/trái cây (hình cầu tròn) như quả [[trứng]], quả [[bóng]], quả [[tim]], hay là quả [[trầu]] (cơi trầu, tráp trầu có nắp đậy), quả [[đấm]],... những quả đó không phải là những quả thực vật và không đề cập đến trong bài này.

Những loại rau quả có thể nấu được, về mặt thực vật học bao gồm [[họ Bầu bí]] (ví dụ: [[bí]], [[bí ngô]], [[dưa chuột]]...), cà chua, [[đậu Hà Lan]], [[Chi Đậu ván|hạt đậu]], [[ngô]], [[cà tím]] và [[ớt chuông]]. Thêm vào đó, nếu nói theo nghĩa thực vật học thì một số thực vật làm [[gia vị]], chẳng hạn như [[Pimenta dioica|tiêu Jamaica]] và các loại [[ớt]] cũng được xem là "quả".<ref name="McGee247">{{chú thích sách |last=McGee |first=Harold |authorlink=Harold McGee |title=On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen |url=http://books.google.com/?id=iX05JaZXRz0C&pg=PA247&lpg=PA247&vq=Fruit&dq=On+Food+And+Cooking |date=Novemberngày 16, tháng 11 năm 2004 |publisher=[[Simon and Schuster]] |isbn=0-684-80001-2 |pages=247–248}}</ref> Ngược lại, cây đại hoàng cũng thỉnh thoảng được xem như một loại "quả" bởi nó thường được sử dụng để làm các món tráng miệng như là bánh nướng, dù rằng chỉ có phần cuống lá là ăn được.<ref>{{chú thích sách |last=McGee |title=On Food and Cooking |url=http://books.google.com/?id=iX05JaZXRz0C&pg=PA367&lpg=PA367&vq=rhubarb&dq=On+Food+And+Cooking |page=367 |isbn=978-0-684-80001-1 |date=2004-11-16}}</ref> Các loại hạt trần ăn được thường được đặt tên theo quả, ví dụ như [[hạt thông]], hạt [[bạch quả]].

Chuối với nho không hạt là ở thể [[tam bội]], và không có hạt là kết quả của việc loại bỏ cây ở dạng phôi khi được tạo ra bằng sự thụ tinh. Hiện tượng đó gọi là "stenospermocarpy" và cũng cần thụ phấn với thụ tinh bình thường.<ref name="Spiegel87">{{chú thích sách |last=Spiegel-Roy |first=P. |coauthors=E. E. Goldschmidt |title=The Biology of Citrus |url=http://books.google.com/?id=SmRJnd73dbYC&pg=PA87&lpg=PA87&dq=parthenocarpy |date= Augustngày 28, tháng 8 năm 1996 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=0-521-33321-0 |pages=87–88}}</ref>

Kết cấu các loại quả rất đa dạng và phụ thuộc nhiều vào phương pháp phân tán hạt của chúng. Sự phân tán hạt có thể được thực hiện bởi động vật, sức gió, nước và sự tự nẻ.<ref name="Capon198">{{chú thích sách |last=Capon |first=Brian |title=Botany for Gardeners |url=http://books.google.com/?id=Z2s9v__6rp4C&pg=PA198&lpg=PA198&dq=coconut+dispersal |date=Februaryngày 25, tháng 2 năm 2005 |publisher=Timber Press |isbn=0-88192-655-8 |pages=198–199}}</ref>

Vài loại quả có lớp vỏ bên ngoài được phủ gai hoặc lông bám, vừa có thể ngăn các loại [[động vật]] ăn chúng, vừa có thể bám được vào lông, lông vũ hoặc chân của các loại động vật, sử dụng chúng làm tác nhân phân tán. Ví dụ như [[chi Ké đầu ngựa|Ké đầu ngựa]], quả cây kỳ lân (Unicorn plant)…<ref>{{chú thích sách |last=Heiser |first=Charles B. |title=Weeds in My Garden: Observations on Some Misunderstood Plants |url=http://books.google.com/?id=nN1ohECdSC8C&pg=PA93&lpg=PA93&dq=cocklebur |date=Aprilngày 1, tháng 4 năm 2003 |publisher=Timber Press |isbn=0-88192-562-4 |pages=93–95}}</ref><ref>{{chú thích sách |last=Heiser |title=Weeds in My Garden |url=http://books.google.com/?id=nN1ohECdSC8C&pg=PA164&lpg=PA162&vq=unicorn&dq=cocklebur |pages=162–164 |isbn=978-0-88192-562-3 |date=2003-04-01}}</ref>

Nhiều loại rau quả là "quả" về mặt thực vật học, bao gồm [[cà chua]], [[ớt chuông]], [[cà tím]], [[đậu bắp]], [[Chi Bí|bí]], [[bí ngô]], [[Phaseolus vulgaris|đậu cô-ve]], [[dưa chuột]] và bí ngòi.<ref>{{chú thích sách |last=McGee |title=On Food and Cooking |url=http://books.google.com/?id=iX05JaZXRz0C&pg=PA300&lpg=PA299 |pages=Chapter 6: A Survey of Common Vegetables |nopp=true |isbn=978-0-684-80001-1 |date=2004-11-16}}</ref> Quả [[ô liu]] được ép lấy [[dầu ô liu|dầu]]. Các loại [[gia vị]] như vani, ớt cựa gà, ớt Jamaica, [[hồ tiêu]] được lấy từ quả mọng của chúng.<ref>{{chú thích sách |last=Farrell |first=Kenneth T. |title=Spices, Condiments and Seasonings |url=http://books.google.com/?id=ehAFUhWV4QMC&pg=PA17&lpg=PA17 |date=Novemberngày 1, tháng 11 năm 1999 |publisher=Springer |isbn=0-8342-1337-0 |pages=17–19}}</ref>

Vì các loại quả đóng một vai trò rất quan trọng trong khẩu phần ăn của con người, nhiều nền văn hóa khác nhau đã phát triển những cách sử dụng khác nhau cho nhiều loại quả mà họ không phải ăn chúng. Nhiều loại quả được sử dụng để trang trí sắp xếp cùng với hoa khô, ví dụ như quả cây kỳ lân (unicorn plant), [[họ Sen|sen]], [[lúa mì]], [[chi Bông tai]]…Những loại cây để trang trí thường được trồng để lấy các quả có màu sặc sỡ, ví dụ như cây [[Ilex|nhựa ruồi]], pyracantha, viburnum, skimmia, [[chi Tử châu]], cây bụi be ri và [[cotoneaster]].<ref>{{chú thích sách |last=Adams |first=Denise Wiles |title=Restoring American Gardens: An Encyclopedia of Heirloom Ornamental Plants, 1640-1940 |url=http://books.google.com/?id=J30SOqPLMOEC&pg=PA3&lpg=PA3 |date=Februaryngày 1, tháng 2 năm 2004 |publisher=Timber Press |isbn=0-88192-619-1}}</ref>

Quả cây [[anh túc]] là nguồn [[thuốc phiện]] có chứa các hóa chất như [[morphine]] và [[codeine]], cũng như paramorphine (thebaine) là chất không hoạt động về mặt sinh học, thường được dùng để tổng hợp oxycodone.<ref>{{chú thích sách |last=Booth |first=Martin |authorlink=Martin Booth |title=Opium: A History |url=http://books.google.com/?id=kHRyZEQ5rC4C |date=Junengày 12, tháng 6 năm 1999 |publisher=St. Martin's Press |isbn=0-312-20667-4}}</ref> Quả osage orange (thực vật có hoa trong họ Moraceae) được dùng để xua đuổi các loài [[gián]].<ref>{{chú thích sách |last=Cothran |first=James R. |title=Gardens and Historic Plants of the Antebellum South |url=http://books.google.com/?id=s8OcSmOKeCkC&pg=PA221&lpg=PA221&dq=cockroaches |date=Novemberngày 1, tháng 11 năm 2003 |publisher=University of South Carolina Press |isbn=1-57003-501-6 |page=221}}</ref> Quả cây thanh mai cho nhựa để làm nến.<ref>{{chú thích sách |last=K |first=Amber |title=Candlemas: Feast of Flames |url=http://books.google.com/?id=WQL4W13EYlUC&pg=PA155&lpg=PA155&dq=bayberry |date=Decemberngày 1, tháng 12 năm 2001 |publisher=Llewellyn Worldwide |isbn=0-7387-0079-7 |page=155}}</ref> Nhiều loại quả được dùng làm thuốc nhuộm tự nhiên, ví dụ như quả óc chó, quả cây sơn, quả [[anh đào]] và dâu tằm.<ref>{{chú thích sách |last=Adrosko |first=Rita J. |title=Natural Dyes and Home Dyeing: A Practical Guide with over 150 Recipes |url=http://books.google.com/?id=EElNckPn0FUC |date=Junengày 1, tháng 6 năm 1971 |publisher=Courier Dover Publications |isbn=0-486-22688-3}}</ref> Các loại bầu khô được dùng để trang trí, làm bình đựng nước, làm tổ chim, nhạc cụ, tách và đĩa. Quả bí ngô được chạm khắc làm lồng đèn trang trí trong Lễ hội [[Halloween]]. Quả có gai của cây ngưu bàng hay [[Chi Ké đầu ngựa|ké đầu ngựa]] là nguồn cảm hứng để phát minh ra loại khóa dán Velcro.<ref>{{chú thích sách |last=Wake |first=Warren |title=Design Paradigms: A Sourcebook for Creative Visualization |url=http://books.google.com/?id=j2n1BCqxWjcC&pg=PA162&lpg=PA162 |date=Marchngày 13, tháng 3 năm 2000 |publisher=John Wiley and Sons |pages=162–163 |isbn=978-0-471-29976-9}}</ref>