Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Giáo hoàng Grêgôriô I”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Tham khảo: General Fixes
n clean up, replaced: Chính Phủ → Chính phủ, Giáo Hội → Giáo hội (10) using AWB
Dòng 21:
| other=Gregory
}}
'''Giáo hoàng Grêgôriô I''' ([[Latinh]]: ''Gregorius I''), thường được biết đến là '''Thánh Grêgôriô Cả''', là vị [[giáo hoàng]] thứ 64 của Giáo hội [[Công giáo]]. Cùng với [[Giáo hoàng Lêô I]], ông được suy tôn là Giáo hoàng cả và được phong [[thánh (định hướng)|thánh]] sau khi qua đời. Grêgôriô được nâng lên một vị trí ngang hàng với [[Augustine thành Hippo|Thánh Augustine]], [[Thánh Ambrôsiô]] và [[Thánh Giêrôme]] như một trong bốn vị tiến sĩ nòng cốt của Giáo Hộihội Tây Phương. (Xét về thời gian, Giáo hoàng Grêgoriô thuộc giai đoạn ba, nhưng được xếp vào "tứ trụ" Giáo hội Tây phương do ảnh hưởng lớn lao của ông). Là người của hành động song ông cũng viết nhiều sách [[thần học]] theo tư tưởng của thánh Ambroise và thánh Augustin. Cả một thời trung cổ rồi sẽ sống theo thần học của ông, một học thuyết có phần vắt tắt nhưng khỏe khoắn.
 
Ông là người đã tái khẳng định quyền của Giáo hoàng về mặt dân sự, khởi đầu cho thời kỳ "năng quyền thế tục" của Giáo hoàng. Theo niên giám tòa thánh năm 1806 thì ông đắc cử Giáo hoàng vào năm 590 và ở ngôi trong 13 năm 6 tháng 10 ngày<ref>[http://books.google.com.vn/books?id=NB5Slx3OwHcC&pg=PA95&dq=Annuario+Pontificio&hl=vi&sa=X&ei=590QUuTWLsjs2wXOhoDwAg&ved=0CEUQ6AEwAw#v=onepage&q=Annuario%20Pontificio&f=false Annuario pontificio 1806, Google sách]</ref>. Niên giám tòa thánh năm 2003 xác định rằng triều đại của ông bắt đầu vào ngày 3 tháng 9 năm 590 và kết thúc vào ngày 12 tháng 3 năm 604.
== Thời niên thiếu ==
Truyền thống cho rằng, Giáo hoàng Gregorius Cả được sinh vào khoảng năm 540 tại [[Roma|Rôma]] trong gia đình quý tộc Anicia, một gia đình giàu sang có địa vị. Gia đình ông rất đạo đức, mẹ ông là bà Silvia, 2 dì là nữ tu và là thánh, Giáo Hộihội đã tôn phong. Lịch sử ghi lại ngay từ buổi thiếu thời, ông đã tỏ ra là một đứa bé rất thông minh, tài trí và có lòng đạo đức tuyệt vời.
 
Càng lớn lên, ông càng học giỏi, mưu lược và có tài lãnh đạo, vì thế càng lúc ông càng bước lên những nấc thang cao của danh vọng trần gian. Giáo hoàng Gregorius được đi học để làm quan. Là người rất thành công trong con đường học vấn, ông được bổ nhiệm làm công chức cao cấp thành Roma và được làm đến quan tổng trấn. Năm 30 tuổi, ông đã là một [[luật sư]] có tên tuổi ở pháp đình Roma.
Dòng 36:
[[Tập tin:Francisco de Zurbarán 040.jpg|200px|phải|nhỏ|Giáo hoàng Gregory I, bởi [[Francisco de Zurbarán]].]]
 
Năm 590, [[Giáo hoàng Pelagiô]] qua đời, Gregori được [[thượng viện]], hàng [[giáo sĩ]] và [[giáo dân]] đồng ý cử ông làm đấng kế vị dù ngoài ý muốn của ông. Với một tầm vóc bé nhỏ, ốm yếu, diễn đạt kém, hết sức nhún nhường nhưng ông đã làm được những việc thật phi thường. Grêgôriô sống trong giai đoạn luôn luôn có bất hòa vì sự xâm lăng của phe Lombard và vì những tương giao khó khăn với Giáo Hộihội Ðông Phương.
 
Khi ông lên ngôi Giáo hoàng năm 590, thì tình hình rất khó khăn và đe dọa quá nhiều. Nơi thì người Lombarđô vây hãm, nơi thì Byzancia bỏ rơi. Khi Rôma bị tấn công, chính ông là người đến chất vấn vua Lombard. Nước Ý làm mồi cho cướp phá, bạo hành không phải chỉ do người Lombarđô mà hằng năm đều có những thành bị thiêu rụi, đường xá mất an ninh, hàng bầy tù nhân bị biến thành [[nô lệ]], đi dài dài, "thòng lọng đeo cổ như chó". Ở miền Bắc, Tổng Giám mục Aquilê, lấy lý do là Roma quá khoan dung đối với lạc giáo Đơn Tính, không chịu hiệp thông với Giáo hoàng nữa, và cuộc ly khai gây cho Giáo Hộihội vô số phiền hà. Ngay Roma cũng ¾ bỏ hoang, từ tháng 11/589 tai họa đếm không siết: nước sông Tibrô dâng lên, kho lẫm hôi thối, bệnh [[dịch hạch]] nổ ra kinh khủng, một trong những nạn nhân đầu tiên là chính Giáo hoàng Pêlagiô II.
 
Một sử gia [[Anh giáo|Anh Giáo]] đã viết: "Không thể nào tưởng tượng được những gì sẽ xảy ra trong thời Trung Cổ-thật lộn xộn, vô trật tự-nếu không có triều đại giáo hoàng; và nói về giáo hoàng của thời trung cổ, vị cha chung đích thực là Ðức Grêgôriô Cả."
Dòng 55:
Quan niệm của ông về vai trò của Kitô giáo và của Giáo hoàng, không có gì mới, đó là quan niệm của [[Augustine thành Hippo|Thánh Âu Tinh]]. Tất cả các nguyên tắc lớn của Thánh Âu Tinh, nhất là trong cuốn "[[Thành Trì Thiên Chúa]]", đều thấy trong sự nghiệp của Thánh Grêgôriô, chẳng những trên bình diện tinh thần, mà cả trên bình diện hành động nữa. Làm việc cho Thành Trì trần thế vì Thành Trì Thiên Chúa phục vụ nhân loại, vì lời hứa đời đời mà nhân loại mang trong mình, thay đổi lịch sử để Triều Đại Thiên Chúa mau đến … Đó là nền tảng mọi hoạt động chính trị và xã hội của người những hoạt động ấy luôn do những ưu tư về quyền lợi tinh thần hướng dẫn.
 
Ông đã hoạt động rất nhiều trong việc củng cố quyền Giáo hoàng ở Tây phương. Là lãnh tụ chính trị, do thời cuộc đòi hỏi, trong khi nước [[Ý]] trở nên vô Chính Phủphủ, ông đương đầu với quân [[Lombardô]] thương lượng, bàn bạc với Hoàng Đế: "Tôi tự hỏi: thời buổi này làm Giáo Hoàng là lãnh đạo binh thần, hay làm làm vua trần thế?" Ý thức về sứ mạng của mình, Giáo hoàng đòi để Tông Tòa được can thiệp vào tất cả thế giới Kitô giáo, thư từ với các Giám mục [[xứ Gaule]] và [[Tây Ban Nha]] (Thánh Lêanđrô là bạn của ông) chỉ định các đại diện Tông Tòa ở [[Arles]] và ở [[Carthagô]], nắm lại miền Thượng Ý, từ tay những người ly giáo xứ Aquilê.
 
Khắp Tây Phương đều nghe tiếng Giáo hoàng, mà từ hơn một thế kỷ nay họ quen nghe rất yếu ớt. Ông có ảnh hưởng rất lớn tại Ðông phương, mặc dầu ông không đòi quyền kiểm soát Giáo hội Ðông phương. Ông tìm cách can thiệp ngăn cản Giám mục [[Constantinopolis|Constantinôpôli]] nhận tước hiệu "Thượng Phụ Chung".
Dòng 62:
 
=== Thiết lập quan hệ với các vương quốc và truyền giáo ===
Gregory đã thiết lập những mối dây liên hệ giữa Giáo Hộihội và các vương quốc (trong đó có hoàng hậu người Francs là Brunehaut), khuếch trương nỗ lực truyền giáo và thiết lập phụng vụ Rôma.
 
Người Lombarđô là những người đầu tiên mà Giáo hoàng Grêgôriô muốn chinh phục. Sống dưới sự đe dọa của họ, ông không nói lời gì có vẻ hận thù với họ. Gregory không chấp nhận tham dự vào một công trình nhằm hủy diệt một cách có hệ thống, các cơ sở của họ. Có lúc như mùa hè 592, ông phải thương thuyết với quân xâm lược Lombarđô để chúng rút quân – những tác giả viết hạnh của ông mô tả như cảnh Giáo hoàng Lêô Cả ngăn [[Attila]] – điều này khiến ông bị Byzancia tố cáo là phản quốc, ông cũng bất chấp.
Dòng 68:
Trong việc này, ông có một đồng minh và là cố vấn cho hoàng hậu Thêôđêlinđa nàng công chúa người Bavaria Công Giáo vợ của [[Atauricus]]. Bà hoàng hậu này rất được lòng dân Lombarđô, vì lòng tốt của bà, nên sau khi chồng mất (năm 592), họ đã đề nghị bà lấy người sẽ lên làm vua của họ, là Agilulf, quận công xứ Turinô. Ông này theo giáo phái Arius, nhưng bà đã thuyết phục chồng trở lại Công giáo (603). Tuy triều đại này chưa làm cho dân Lombarđô trở lại, nhưng các hoàng tử và công chúa sinh ra được rửa tội theo Công Giáo, hoàng hậu cho xây nhiều nhà thờ Công Giáo (nhất là nhà thờ Monza còn giữ kỷ niệm của bà). Bà thường xuyên thư từ với Grêgôriô. Và Giáo hoàng gửi cho bà những ống đầy dầu lấy từ các đèn đốt trên mộ các thánh Tử Đạo.
 
Chính nhờ bà, sau này Thánh Côlômbanô đã xây Tu Viện cuối cùng của người ở Ý. Có lẽ Thánh Grêgôriô đã muốn tạo ra một Vương Quốc Lombarđô Công Giáo ở Ý, như kiểu Vương Quốc [[Franc]] ở xứ Gaule, nhưng người qua đời trước khi dự án ấy thực hiện. Sau khi người qua đời năm 604, triều thiên xứ Pavia tuần tự sang tay các vua Ariô và các vua Công Giáo. Thế kỷ VII, vương quyền mới được tổ chức, bắt các quận công thần phục, cũng là thế kỷ người Lombanđô trở lại. Lần đầu, năm 653 với người cháu của bà Thêôđêlinđa, rồi vĩnh viễn dân Lombarđô gia nhập Giáo Hộihội. Và nước Ý phủ đầy [[Vương cung thánh đường]] và [[Tu Viện]], dần dần cơ cấu Nhà Nước được thay đổi, để dân chiếm đóng và bị chiếm đóng hội nhập làm một. Chính sách của Grêgôriô đến thế kỷ VIII đã được hoàn toàn đem ra áp dụng, dưới triều Liutpranđô (712–744)
 
Với người [[Franc]], Grêgôriô thường thư từ với vua [[Chilđêbertô II]] (con bà Brunehaut) khuyến khích đẩy mạnh việc Tin Mừng Hóa nông thôn. Ở Tây Ban Nha, năm 589, Rêcarêđô (em Thánh Hermênêgilđô) đã trở lại Công Giáo khi lên ngôi. Grêgôriô, muốn nghi dấu ấn của Tòa Thánh, đã gửi đặc sứ, thư từ, quà tặng đến nhà vua.
Dòng 78:
Thánh Augustino và các bạn lại lên đường. [[Lễ phục sinh]] năm 597, thánh Augustino và các bạn tới đảo Thanet, gần thành Ramsgate. Công cuộc truyền giáo đạt được nhiều kết quả. Không bao lâu, vua Aethelbert của xứ Kent đã rửa tội. Giáo hoàng đã rất phất khởi gởi tặng Thánh Âu Tinh [[dây Pallium]], biểu hiệu chức [[Tổng Giám mục]] và loan báo ý định của ông thiết lập hàng giáo phẩm tương lai với hai Toà Tổng Giám mục kiểm soát là [[Canterbury]] và Eboraci ([[York]] ngày nay), mỗi tòa có 12 tòa Giám mục.
 
Từ trên giường bệnh Giáo hoàng Grêgôriô gởi cho Tổng Giám mục Âu Tinh những huấn thị về phương pháp phải theo, rất thông minh, rất cương quyết, rất hợp lý, tóm tắt tất cả chiến lược của Giáo Hộihội trong việc Tin Mừng hóa:
{{cquote|
''"Đừng hủy diệt các đền miếu ngoại giáo, nhưng hãy thanh tẩy chúng, bằng nước thánh, dựng các bàn thờ, đặt các thánh tích vào đó. Nơi đâu người ta có thói quen tế lễ bụt thần ma qủy hãy cho phép nơi đó được cử hành, vẫn vào ngày đó, các lễ lạc Kitô Giáo, dưới một hình thức khác. Thí dụ ngày lễ các thánh Tử Đạo hãy cho tín hữu dựng chòi lá và tổ chức các bữa ăn. Cho phép họ vui vẻ bề ngoài thì niềm vui bề trong sẽ dễ dàng đạt được hơn. Không thể loại trừ ngay một lúc khỏi những cõi lòng dữ dằn này tất cả quá khứ. Người ta leo núi không phải bằng cách nhẩy vọt, mà bằng những bước chậm chậm!". "Người dân sẽ dễ dàng tụ tập tại những nơi cha ông họ thường lui tới".''
}}
 
Cách hành động này rất khôn ngoan, Giáo Hộihội sẽ áp dụng khắp nơi, nhất là các tu sĩ người Anh sẽ đem áp dụng tại Đức. Các đan sĩ Ái Nhĩ Lan hoặc Celtic (Xen-tơ), do các thánh Adian và Cuthbert hướng dẫn, đã giúp hoán cải toàn thể nước Anh. Chỉ trong vài chục năm (597-680) bảy nước thuộc Anh đã tòng giáo. Không bao lâu, Anh Quốc đã gửi các nhà truyền giáo đi khắp [[Châu Âu|Âu Châu]], như một đan sĩ Dòng Biển Ðức là Willebrord, nổi tiếng là vị Tông Ðồ cho người Hòa Lan đã được đặt làm Giám mục cho phần đất này vào năm 695.
 
=== Thiết lập phụng vụ Rôma ===
Dòng 116:
Tuy làm Giáo hoàng, nhưng ông sống giản dị, khiêm tốn và yêu thương người nghèo. Ông luôn tâm niệm lời Chúa Giêsu:" Sống hiền lành và khiêm nhượng " "Sống để phục vụ, chứ không để được hầu hạ ". Grêgoriô luôn tự xưng mình là đầy tớ của các đầy tớ Chúa. Một trong những câu thời danh của thánh Grêgôriô là đã nói lên lòng yêu mến Thiên Chúa và mục đích của đời sống: "Con người được tạo dựng nên để thờ phượng chiêm ngưởng Thiên Chúa, luôn luôn đi tìm kiếm hình ảnh của Ngài và ước mong được sống trong sự cao cả của tình yêu thương của Ngài." Trong một bài giảng phúc âm, ông nói: "Nói cho cùng có lẽ không khó để người ta từ bỏ của cải, nhưng chắc chắn là thật khó để từ bỏ chính mình. Khước từ những gì mình có là chuyện nhỏ; nhưng khước từ cái tôi của mình, đó mới thật đáng kể".
 
Những cải tổ của thánh Gregory thật vĩ đại nên Giáo Hộihội đã kính nhớ với từ "Magnus" sau tên của ông, "Cao cả". Ông đã mạnh dạn cải tổ việc cai trị Giáo Hộihội, tổ chức việc chống lại gia đình vua Lombards, chống trả bọn lạc giáo ở Tây ban nha và Bắc Phi châu.Ông thành công trong việc truyền bá Tin Mừng cho Dân Lombard (Ý), Visigoth (Tây Ban Nha).
 
Ông qua đời ngày 12/3/604, và xác thánh được đem vào Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô. Bia mộ của ông đã gọi người là "Vị Tổng Tài của Thiên Chúa". Năm 1298, Giáo hoàng Bonifaciô VIII đã tôn phong ông lên bậc tiến sĩ Hội Thánh.