Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cộng hòa chuối”

'''Cộng hòa chuối''' ([[tiếng Anh]]: ''banana republic'') là một thuật ngữ [[khoa học chính trị]], được dùng để chỉ một quốc gia có nền chính trị bất ổn, có kinh tế lệ thuộc nặng vào xuất khẩu một sản phẩm không dồi dào, chẳng hạn [[chuối]]. Xã hội thể hiện sự phân hóa, gồm một [[tầng lớp lao động]] đông đảo nhưng nghèo khổ và một tầng lớp thống trị gồm các thương gia, chính trị gia và tướng lĩnh quân sự giàu có.<ref>{{chú thích sách|author = Richard Alan White |title = The Morass. United States Intervention in Central America|url=http://books.google.it/books?id=X88WAAAAYAAJ&hl=en|publisher = Harper & Row|location = New York|year = 1984| pages = 319}} [http://www.google.it/search?num=100&hl=en&safe=off&tbm=bks&q=%22Richard+Alan+White%22+%22The+morass%22+%22United+States+intervention+in+Central+America%22+%22banana+republic%22 P. 95]. ISBN 0-060-91145-X; ISBN 978-0-06091-145-4.</ref> Các đầu sỏ kiểm soát hệ thống sản xuất các [[Khu vực thứ nhất của nền kinh tế|sản phẩm của khu vực sản xuất sơ khai]] để bóc lột nền kinh tế quốc gia.<ref name="GREED">{{cite journal |title=Big-business Greed Killing the Banana (p. A19)|journal=The Independent, via ''[[The New Zealand Herald]]'' |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-179318358.html |date=ngày 24 Maytháng 5 năm 2008 |accessdate=ngày 24 Junetháng 6 năm 2012|archiveurl=https://archive.is/rI7fF|archivedate=ngày 25 Januarytháng 1 năm 2013}}</ref>

Nhà văn người Mỹ [[O. Henry]] là người đặt ra thuật ngữ "cộng hòa chuối" nhằm miêu tả nước cộng hòa giả tưởng Anchuria trong quyển sách ''[[Cabbages and Kings]]'' (1904).<ref>{{chú thích sách|last=(William Sydney Porter)|first=O.Henry|title=Cabbages and Kings|publisher=CreateSpace Independent Publishing Platform|isbn=146639756X}}</ref> Cuốn sách là một tuyển tập các truyện ngắn có chủ đề liên quan với nhau, lấy cảm hứng từ những trải nghiệm ông thu được ở đất nước [[Honduras]] giai đoạn 1896-1897 khi ông đang bị truy nã ở Mỹ vì tội [[biển thủ]].<ref>[http://www.google.it/search?num=100&hl=en&safe=off&tbm=bks&q=O.+Henry+was+first+to+use+the+term+%22banana+republic%22+%22Cabbages+and+Kings%22+%281904%29 ''Occurrences''] on Google Books.</ref><ref>{{chú thích sách|author = O. Henry|title = Cabbages and Kings|url=http://books.google.it/books?id=6jpMsL2T0CoC&hl=en|publisher = Doubleday, Page & Co. for Review of Reviews Co|location = New York|year = 1904| pages = 312}} [http://books.google.com/books?id=CsSr5CxBrGQC&pg=PT198&dq=%22While+he+was+in+Honduras,+Porter+coined+the+term%22%22banana+republic%22 "While he was in Honduras, Porter coined the term 'banana republic'"].</ref> Trong khoa học chính trị, thuật ngữ này mang nghĩa tiêu cực khi miêu tả nền độc tài mang tính nô lệ mà ở đó xúi giục hoặc hỗ trợ hành vi chi tiền đút lót, khai thác đồn điền trên quy mô lớn, đặc biệt là trồng chuối.<ref name="GREED"/> Trong kinh tế học, thuật ngữ này để chỉ một quốc gia [[chủ nghĩa tư bản nhà nước|được điều hành như một công ty thương mại]] vì lợi nhuận riêng, bị tác động bởi sự thông đồng giữa nhà nước và các trùm độc quyền, lợi nhuận từ khai thác đất công thì rơi vào túi tư nhân còn các nghĩa vụ nợ thì toàn dân phải gánh. Loại nền kinh tế thiếu cân bằng như thế khó phát triển vì sự phát triển thiếu công bằng xã hội giữa thành thị và nông thôn, có xu hướng gây trượt giá đồng nội tệ, khiến quốc gia không thể hoàn trả tín dụng hỗ trợ phát triển vay của quốc tế.<ref name=Hitchens >{{cite journal |author=Christopher Hitchens |title=America the Banana Republic|journal=''Vanity Fair'' |url=http://www.vanityfair.com/politics/features/2008/10/hitchens200810 |date=ngày 9 Octobertháng 10 năm 2008 |accessdate=ngày 24 Junetháng 6 năm 2012}}</ref> Nhân viên chính phủ thì lợi dụng vị trí để thu lợi bất chính (biển thủ, lừa đảo, hối lộ,...), hậu quả là nhân dân lao động làm công ăn lương phải trả nợ vay để bù đắp thâm hụt ngân sách.<ref name=Hitchens />