|
|binomial_authority = [[Carl von Linné|L.]], 1753
|}}
'''Thốt nốt''' hay '''thốt lốt''' ([[danh pháp hai phần]]: '''''Borassus flabellifer''''') là loài thực vật thuộc [[họ Cau]], bản địa của [[Nam Á]] và [[Đông Nam Á]], phân bố từ [[Indonesia]] đến [[Pakistan]].
<!--
==Description==
''Borassus flabellifer'' is a robust tree and can live 100 years or more and reach a height of 30 m, with a canopy of leaves several dozen fronds spreading 3 meters across. The large trunk resembles that of the [[coconut tree]] and is ringed with leaf scars. Young palmyra palms grow slowly in the beginning but then grow faster with age.
==UsesMiêu tả==
Thốt nốt là cây thân thẳng, tuổi thọ có thể trên 100 năm và có thể vươn cao 30 m. Cây có một vòm lá vươn rộng 3 m theo chiều ngang. Thân cây to, trông giống thân cây [[dừa]], được bao quanh bởi các sẹo lá. Cụm hoa là những bông mo, mang hoa đơn tính khác gốc. Thốt nốt cái cho từ 50 đến 60 quả/cây. Thốt nốt đực không có quả.<ref name=ctquy />
===Fruit=== -->
<!--
The ''Borassus flabellifer'' plant and fruit is known as '''Tala''' in Odia, '''Tnaot''' in [[Khmer language|Khmer]], '''Thot Not''' in [[Vietnamese language|Vietnamese]], '''Tari''' in [[Hindi language|Hindi]], '''Tal''' in [[Bengali language|Bengali]], '''Tale Hannu''' or '''Tateningu''' in [[Kannada language|Kannada]], '''Nungu''' in [[Tamil language|Tamil]], '''Pana Nangu''' in [[Malayalam language|Malayalam]], '''Thaati Munjalu''' in [[Telugu language|Telugu]], '''Munjal''' in [[Urdu]], '''Lontar''' in [[Indonesian language|Indonesian]], '''Siwalan''' in [[Javanese language|Javanese]], '''Ta'al''' in [[Madurese language|Madurese]], '''Ton Taan''' in [[Thai language|Thai]], '''Akadiru''' by the [[Tetum|East Timorese]], '''Tao''' in [[Divehi language|Divehi]], '''Tadfali''' (pronunciation variations are '''Tad-fali''' or '''Taadfali''') in [[Gujarati language|Gujarati]], '''Targula''' in [[Konkani language|Konkani]], '''TadGola (ताडगोळा)''' in [[Marathi language|Marathi]] and sometimes '''Ice-apple''' in [[British English]]. The fruit measures 4 to 7 inches in diameter, has a black [[husk]], and is borne in clusters. The top portion of the fruit must be cut off to reveal the three sweet jelly seed sockets, translucent pale-white, similar to that of the [[lychee]] but with a milder flavor and no pit. The jelly part of the fruit is covered with a thin, yellowish-brown skin.
Thốt nốt có khả năng chịu khô hạn, ngập nước, ưa sáng nhưng không chịu rét.<ref name=ctquy /> Thốt nốt non ban đầu sinh trưởng chậm, về sau mọc nhanh hơn.
The ripened fibrous outer layer of the palm fruits can also be eaten raw, boiled, or roasted.
==Công năng==
Palm shoot is cut and the juice is traditionally collected in hanging earthen pot. The juice so collected before morning is refreshing and light drink called '''[[Neera]] (नीरा)''' in [[Telugu language|Telugu]] also in [[Marathi language|Marathi]] and "Pathaneer" in [[tamil language|Tamil]] has extremely cool in sensation, and sugary sweet taste. The juice collected in evening or after fermentation becomes sour - is called '''Tadi (ताडी)''' in [[Marathi language|Marathi]]. Tadi is consumed by coastal [[Maharashtra]] mostly by villagers as raw alcoholic beverage.
Quả có đường kính 10,2 - 17,8 cm, vỏ đen, chia thành nhiều múi. Mỗi múi to gấp hai hay ba lần múi mít, trắng ngần, mềm, ngọt mát và thơm hơn cùi dừa non.<ref>[http://angiang.gov.vn/wps/portal/!ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3jPoBBLczdTEwP3AB8DA0eTMB8TUwNLI39zQ_2CbEdFALtNw0o!/?WCM_PORTLET=PC_7_IRT97F540GPL00A4VL45092ON4_WCM&WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/web+content/agportal/sa-thong-tin-du-lich/7dcef4004688f5d49b5bfb1cc02d7b3f Đường thốt nốt An Giang], Cổng thông tin điện tử tỉnh An Giang (Việt Nam)</ref> Phần cùi này được bao bọc trong một lớp vỏ lụa màu nâu vàng.
Khi cây ra hoa, vào chiều và tối, người ta buộc ống vào đầu cụm hoa, sau khi cắt một đoạn đầu hoa bằng đốt ngón tay, để qua đêm thu được chừng 1 lít nước.<ref name=ctquy>[http://caythuocquy.info.vn/Tho%CC%81t-no%CC%81t-cay-thuo%CC%81c-quy%CC%81-1459.html Thốt nốt - cây thuốc quý], Hội Dược liệu Việt Nam</ref> Thứ nước thu được trước buổi sáng có vị ngọt mát; thứ nước thu được vào buổi tối hoặc để lên men sẽ bị chua, được người dân ở vùng duyên hải [[Maharashtra]], Ấn Độ dùng như một loại đồ uống có cồn.
A sugary [[Plant sap|sap]], called [[Palm wine|toddy]], can be obtained from the young [[inflorescence]], either male or female ones. [[Palm wine|Toddy]] is fermented to make a beverage called [[Arrack (drink)|arrack]], or it is concentrated to a crude sugar called [[jaggery]]. It is called ''Gula Jawa'' ([[Java]]nese sugar) in [[Indonesia]] and is widely used in Javanese cuisine. In addition, the tree sap is taken as a [[laxative]], and medicinal values have been ascribed to other parts of the plant.
Nước thốt nốt khi thắng lên sẽ cho ra [[đường thốt nốt]] có vị ngọt dịu.
===Sprouts===
In the states of [[Tamil Nadu]] and [[Andhra Pradesh]], India, and in [[Jaffna]], Sri Lanka, the seeds are planted and made to germinate and the fleshy stems (below the surface) are boiled or roasted and eaten. It is very fibrous and nutritious, known as '''Panai Kizhangu''' or '''Panamkizhangu''' in [[Tamil language|Tamil]] and '''Thegalu''' or '''Gaygulu''' in [[Telugu language|Telugu]].
The germinated seed's hard shell is also cut open to take out the crunchy kernel, which tastes like a sweeter [[Eleocharis dulcis|water chestnut]]. It is called "dhavanai" in Tamil.
Ở các bang [[Tamil Nadu]] và [[Andhra Pradesh]], Ấn Độ, và ở [[Jaffna]], Sri Lanka, người ta trồng cây thốt nốt rồi thu hoạch phần mầm dưới mặt đất để mang về luộc hoặc nướng ăn. Loại thức ăn này rất giàu chất xơ và bổ dưỡng.
Người ta cũng cắt phần vỏ cứng của hạt đã nảy mầm ra để lấy phần ruột giòn, có vị như củ [[năn ngọt]].
[[Hình:Borassus flabellifer fruit on the tree.JPG|nhỏ|phải|250px|Foliage crown]] ▼[[Hình:Sugar palms, India.jpg|nhỏ|300px|''Borassus flabellifer'' in native habitat, India]]
The 'Borassus flabellifer'' leaves are used for [[thatch]]ing, [[mat]]s, [[basket]]s, [[Fan (implement)|fan]]s, [[hat]]s, [[umbrella]]s, and as [[writing]] material.
===Lá===
In [[Indonesia]] the leaves were used in the ancient culture as paper, known as "lontar". Leaves of suitable size, shape, texture, and maturity are chosen and then seasoned by boiling in salt water with [[turmeric]] powder, as a [[preservative]]. The leaves are then dried. When they are dry enough, the face of the leaf is polished with [[pumice]], cut into the proper size, and a hole is made in one corner. Each leaf will make four pages. The writing is done with a stylus and has a very cursive and interconnected style. The leaves are then tied up as sheaves.
▲[[Hình:Borassus flabellifer fruit on the tree.JPG|nhỏ|phải|250px| FoliageTán crownlá]]
Lá thốt nốt được dùng lợp nhà, làm thảm, đan rổ, làm quạt, đan nón, làm ô hoặc dùng như giấy.
Tại Indonesia, lá cây được dùng như giấy trong văn hóa cổ. Người ta chọn lựa lá có kích cỡ, hình dáng, độ già phù hợp rồi luộc trong nước muối cùng bột [[nghệ]] (đóng vai trò [[chất bảo quản]]). Sau đó lá được đem phơi khô. Khi đã đủ khô, bề mặt lá được đánh bóng bằng đá bọt rồi đem cắt, đục lỗ ở góc. Mỗi lá được làm thành bốn trang giấy.
Cuống lá có cạnh sắc nhọn, có thể đóng thành hàng rào. Riêng phần vỏ của cuống lá có thể được tước ra dùng làm dây thừng. Ở vài vùng tại [[Tamil Nadu]], Ấn Độ, lá cây thốt nốt được dùng khi chế biến bánh kolukattai - một dạng bánh bột gạo.
The stem of the leaves has thorny edges (called "karukku" in [[tamil language|Tamil]]). Fence can be prepared from these stems by nailing it together.
Skin of the stem can be peeled off and it can be used as rope. In some part of [[Tamilnadu]], a variety of rice flour cake (called "Kolukattai") is prepared using the leaf.
===TrunkThân===
Thân cây được dùng làm cột xây nhà, dầm cầu.<ref name=ctquy /> Gỗ thốt nốt cứng, nặng, bền, có giá trị cao trong xây dựng.
The [[stalk (botany)|stalk]]s are used to make fences and also produce a strong, wiry fiber suitable for cordage and brushes. The black [[timber]] is hard, heavy, and durable and is highly valued for [[construction]].
Cây con được nấu làm rau ăn hoặc nướng hoặc nghiền làm bột.
The young plants are cooked as a [[vegetable]] or roasted and pounded to make [[flour|meal]].
===Crown=Trồng trọt==
Thốt nốt là loại cây trang trí được ưa chuộng, được trồng trong vườn hay công viên như một loại cây cảnh.
When the crown of the tree is removed, the segment from which the leaves grow out is an edible cake. This is called ''thati adda'' in Telugu or ''pananchoru'' in Tamil.
==Biểu tượng văn hóa==
==Cultivation==
Cây thốt nốt là loại cây được xem trọng trong văn hóa của [[người Tamil]], được gọi là "karpaha Veruksham" (tạm dịch: "cây trời") do tất cả bộ phận đều có công năng nào đó. Cây cũng là biểu tượng của [[Nam Sulawesi]], Indonesia và của [[Campuchia]].
''Borassus flabellifer'' has a growth pattern, large size, and clean habits that make it an attractive [[ornamental tree]], cultivated for planting in [[garden]]s and parks as [[landscape]] palm species.
-->
== Gallery ==
Image:Angkor wat temple.jpg|Cây thốt nốt tại [[Angkor Wat]], Cambodia. ▼
== Hình ảnh ==
Image:Angkor Wat Towers.jpg|thốt nốt [[Angkor Wat]], [[Campuchia]]
▲Image:Angkor watWat templeTowers.jpg| Cây thốtThốt nốt tại [[Angkor Wat]], Cambodia.Campuchia
Image:Kampong Speu.jpg|Hàng cây thốt nốt ở tỉnh [[Kampong Speu (tỉnh)|Kampong Speu]], Campuchia
Image:Borassus shape.jpg|Cây thốt nốt
Image:Tree I IMG 1497.jpg|Cây thốt nốt
Image:Beauty of Bangla1.JPG|Ngọn cây thốt nốt đặc trưng vớicó tổ chim
Image:FRUIT, LEAVES & BAYA's NESTS I IMG 5108.jpg|Tổ chim trên cây thốt nốt
Image:TRUNK I IMG 9026.jpg|Thân cây
Image:Fruits of Borassus flabellifer.jpg|Quả thốt nốt ở [[Việt Nam]].
Image:നൊങ്ങ് സര്ബത്ത്൨.JPG|Đường thốt nốt, ở [[TamilnaduTamil Nadu]], Ấn Độ.
</gallery>
<!--
==Cultural symbolism==
The palmyra tree is the unofficial tree of [[Tamil Nadu]]. Highly respected in [[Tamil people|Tamil]] culture, it is called "karpaha Veruksham" ("celestial tree") because all its parts without exception have a use. Palmyra tree is also symbol of [[South Sulawesi]] province ([[Indonesia]]).
==Tham khảo==
The palmyra palm is a symbol of [[Campuchia]]. It grows near the [[Angkor Wat]] temple and is a very common palm, found all over the country.<ref>[http://www.khemarinn.wordpress.com The Cambodian palm tree]</ref>
The palm is also common in [[Thailand]], especially in the northeast or [[Isaan]] provinces, where it is a prevailing part of the landscape.
-->
==Xem thêm==
{{Commons category|Borassus flabellifer}} ▼
==Chú thích==
{{tham khảo|2}}
==Liên kết ngoài==
▲{{Commons category|Borassus flabellifer}}
* [http://www.bijlmakers.com/fruits/asian_palmyra_palm.htm Tropical fruits: Asian Palmyra Palm]
* [http://www.hindubijlmakers.com/thehindufruits/yw/2002/06/01/stories/2002060100040200asian_palmyra_palm.htm TheTropical Hindufruits: DeliciousAsian SummerPalmyra FruitPalm] {{en icon}}
* [http://www.hindu.com/mpthehindu/2004yw/032002/2906/01/stories/20040329013103002002060100040200.htm The Hindu: Slurp!Delicious It'sSummer Nungu seasonFruit] {{en icon}}
* [http://www.hindu.com/mp/2004/03/29/stories/2004032901310300.htm The Hindu: Slurp! It's Nungu season] {{en icon}}
* [http://flickr.com/photos/balu/8118586/ Nungu for sale]
* [http://www.tn.gov.in/policynotes/archives/policy2002-03/hhtk2002-03-f.htm Tamil Nadu Palm Products Development Board] {{en icon}}
[[Thể loại:Ẩm thực Ấn Độ]] ▼[[Thể loại:Ẩm thực Campuchia]] ▼[[Thể loại:Ẩm thực Indonesia]] ▼[[Thể loại:Cây châuẤn ÁĐộ]] ▼[[Thể loại:Cây trangchâu tríÁ]] ▼[[Thể loại: TừCây gốctrang Khmertrí]] ▼[[Thể loại:Chi Thốt nốt|F]]
[[Thể loại:CâyThực ănvật quảchâu nhiệt đớiÁ]]
[[Thể loại:Thực vật châu Á]] <!--
[[Thể loại:Cambodian cuisine]]
[[Thể loại:Indian cuisine]]
[[Thể loại:Indonesian cuisine]]
[[Thể loại:Garden plants of Asia]]
[[Thể loại:Ornamental trees]] -->
▲[[Thể loại:Từ gốc Khmer]]
[[Thể loại:Thực vật Ấn Độ]]
[[Thể loại:Thực vật Campuchia]]
[[Thể loại:Thực vật Sri Lanka]]
[[Thể loại:Thực vật Việt Nam]]
▲[[Thể loại:Ẩm thực Ấn Độ]]
▲[[Thể loại:Ẩm thực Campuchia]]
▲[[Thể loại:Ẩm thực Indonesia]]
[[Thể loại:Thực vật Bangladesh]]
[[Thể loại:Thực vật Trung Quốc]]
[[Thể loại:Trái cây có nguồn gốc Châu Á]]
[[Thể loại:Trái cây nhiệt đới]]
[[Thể loại:CâyTừ Ấngốc ĐộKhmer]]
▲[[Thể loại:Cây trang trí]]
| 