Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mười hai sứ đồ”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n đã xóa Thể loại:Ba Ngôi dùng HotCat
thay đổi cách dùng từ chính xác hơn
Dòng 1:
{{Kitô giáo}}
'''Mười hai SứThánh đồTông Đồ''' ([[Tiếng Hy Lạp|Hi văn]] "απόστολος" ''apostolos'', có nghĩa là "người được sai phái", "sứ giả"), còn được gọi là '''Mười hai Tông đồ''' hoặc '''Mười hai ThánhSứ TôngĐồ đồ(trong cách dịch của phe thệ phản tại Việt Nam)''', là những [[người Do Thái]] xứ [[Galilee]] (10 vị có tên bằng [[tiếng Aram]], 4 vị có tên bằng tiếng Hi Lạp) được tuyển chọn trong số các môn đệ, rồi được [[Cuộc đời Chúa Giê-xu theo Tân Ước|Chúa Giê-su]] sai đi rao giảng [[Sách Phúc Âm|Phúc âm]] cho người Do Thái và các dân tộc khác.
:"''Ngài gọi các môn đồ đến, chọn mười hai người, gọi là sứThánh đồTông Đồ''" (Phúc âm Lu-ca 6. 13).
 
Thuật ngữ "sứThánh đồTông Đồ" được tìm thấy trong [[Tân Ước]], cả thảy có 79 lần: 10 lần xuất hiện trong các sách Phúc âm, 28 lần trong sách Công vụ các SứThánh đồTông Đồ, 38 lần trong các Thư tín hữu và 3 lần trong sách [[Sách Khải Huyền|Khải Huyền]]. Trong Hi văn, ''apostolos'' (sứThánh đồTông Đồ) bắt nguồn từ ''apostellein'', nghĩa là sai đi. Từ ''apostellein'' nhấn mạnh đến yếu tố uỷ quyền - từ thẩm quyền và trách nhiệm của người sai phái. Như vậy, sứThánh Tông đồĐồ là người được uỷ quyền để thực thi một sứ mạng, người ấy sẽ hành động với thẩm quyền đầy đủ nhân danh người sai phái.
 
Cần biết rằng, trong [[Tân Ước]] [[Giê-su|Chúa Giê-su]] đã được đề cập đến như là sứThánh đồTông Đồ ("''...hãy suy kỹ đến tông đồ và vị thượng tế mà chúng ta tin theo, tức là Chúa Giê-su''". Hebrew 3. 1), ở đây cũng giải thích rằng Chúa Giê-su vinh hiển và cao trọng hơn [[Moses]].
 
== Mười hai SứThánh đồTông Đồ ==
Trong các sách Phúc âm, mười hai vị này vẫn thường được gọi là sứThánh đồTông Đồ, khi ấy nhiệm vụ chính của họ, giống các môn đệ khác, là sống kề cận bên Chúa Giê-su và nhận lãnh sự dạy dỗ của Ngài. Chỉ từ khi họ được Chúa Giê-su chọn và sai đi ra để rao giảng Phúc âm và trừ ma quỷ(Mark 3. 14-15; 6. 30), họ mới được gọi là sứThánh đồTông Đồ; song cũng chỉ giới hạn trong thời gian được sai phái. Sau ngày [[Lễ Ngũ Tuần]], mười hai vị thường xuyên được gọi là sứThánh Tông đồĐồ với sự tôn trọng đặc biệt.
 
Nhiệm vụ của các tông đồ là thuyết giảng, dạy dỗ và quản trị. Lời giảng của họ lập nền trên mối quan hệ thân cận mà họ từng có với Chúa Giê-su, sự dạy dỗ mà họ nhận lãnh từ Ngài và lời chứng của họ về sự phục sinh của Chúa Giê-su (Công vụ 1. 22). Họ gánh vác trách nhiệm chăm sóc đời sống và phúc lợi của cộng đồng [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] còn non trẻ. Khi Hội Thánh phát triển đến nhiều vùng khác, các tông đồ phải dành nhiều thì giờ hơn để chăm sóc các nhóm tín hữu sống rải rác nhiều nơi (Công vụ 8. 14, 9. 32).
 
=== Phúc âm Nhất lãm ===
Theo [[Phúc Âm Nhất Lãm|Phúc âm Nhất lãm]] (Phúc âm Đồng quan): Phúc âm Mátthêu (10. 1-4), Phúc âm Máccô (3. 13-19) và Phúc âm Luca (6. 12-16), Mười hai sứThánh đồTông Đồ được Chúa Giê-su chọn gần như ngay từ khi ngài bắt đầu chức vụ, Chúa Giê-su "gọi họ là sứThánh Tông đồĐồ", gồm có:
# Simon được Chúa Giê-su gọi là [[Thánh Phêrô|Peter]] – trong [[tiếng Việt]] là ''Phê-rô'' hoặc ''Phi-e-rơ'' – (Hi văn ''petros'', ''petra''; Aram ''kēf''; Anh văn ''rock'') nghĩa là đá, còn được gọi là Simon con Jonah hay Simon con Jochana (tiếng Aram), [[Sứ đồ Phaolô|Phao-lô]] gọi ông là Cephas (tiếng Aram), cũng gọi là Simon Peter. Ông là một ngư phủ đến từ thành [[Bethsaida]] xứ Galilee (Phúc âm Giăng 1. 44; 12. 21). Ông được trao quyền cai quản Hội Thánh.
# [[Thánh Anrê|Andrew]], anh của Peter, ngư phủ thành Bethsaida và là một môn đệ của [[Gioan Baotixita|Giăng Báp-tít]] (''John the Baptist'').
Dòng 42:
Mười hai tông đồ cũng được phong là mười hai vị thánh: Thánh Peter, Thánh Andrew, Thánh Bartholomew, Thánh James "Lớn", Thánh James "Nhỏ", Thánh Gioan, Thánh Jude, Thánh Matthias, Thánh Matthew, Thánh Simon, Thánh Philip, và Thánh Thomas.
 
== SứThánh đồTông Đồ thứ mười ba ==
=== (Sau-lơ / Phao-lô) ===
[[Tập tin:File"-Saint Paul Writing His Epistles" by Valentin de Boulogne.jpg|nhỏ|250px|phải|[[Sứ đồ Phao-lô|Thánh Tông Đồ Phao-lô]].]]
Trong các trước tác của mình, Saul, về sau gọi là [[Sứ đồ Phaolô|Phao-lô]], dù không ở trong số Mười hai Tông đồ được chọn lúc ban đầu, vẫn xem mình là một sứThánh đồTông Đồ, ("''Phao-lô, tôi tớ của Chúa Giê-su Cơ Đốc, được gọi làm sứThánh đồTông Đồ, biệt riêng ra đặng giảng Phúc âm của [[Thiên Chúa]]''" Rôma 1. 1 và các thư tín hữu khác), công bố rằng ông được sai phái bởi chính Chúa Giê-su sau khi ngài phục sinh vào lúc ông gặp Ngài khi ông đang trên đường đến thành [[Damas]]cus; Phao-lô cũng thường nhận mình là sứThánh đồTông Đồ cho các dân tộc không phải Do Thái (Rôma 11. 13, Galatians 2. 8). Ông cũng thường gọi đồng lao của ông là sứThánh đồTông Đồ (Barnabas, Silas, Apollos, Andronicus và Junia), cũng gọi một số người chống đối là "siêu-sứThánh đồTông Đồ" (2 Corinthians 11. 5 và 12. 11). [[Bách khoa toàn thư Công giáo]]: "Theo quan điểm Cơ Đốc, điều này là rõ ràng, bất kỳ ai nhận lãnh sứ mạng từ Thiên Chúa, hoặc từ Chúa Cơ Đốc, để phục vụ người khác có thể được gọi là SứThánh đồTông Đồ". Như thế, ý nghĩa của chức vụ tông đồ không nên bị hạn chế trong con số mười hai lúc ban đầu. Không giống mười hai sứThánh đồTông Đồ kia, Phao-lô khẳng định thẩm quyền của mình từ việc nhận lãnh Phúc âm qua sự [[mặc khải]] của Chúa Giê-xu (Gal 1. 12; Công vụ 9. 3-19; 26-27, 22. 6-21, 26. 12-23) sau khi Chúa Giê-xu chết trên thập tự giá và sống lại, ông thường phải biện minh cho thẩm quyền của mình, và công bố rằng ông đã gặp gỡ Chúa Giê-xu và được Ngài xức dầu khi ông đang trên đường đến thành Damascus; các tông đồ lãnh đạo hội thánh tiên khởi - James, Peter và John – công nhận chức vụ sứThánh đồTông Đồ của Phao-lô với sứ mạng rao giảng Phúc âm cho dân ngoại, có thẩm quyền như Peter trong chức vụ sứThánh đồTông Đồ cho người Do Thái (Gal. 2. 7-9). Đôi khi Phao-lô được xem như là người thế chỗ của Matthias để được kể là trong số "Mười hai SứThánh đồTông Đồ".
 
=== Constantine Đại đế ===
Hoàng đế [[Đế quốc La Mã|La Mã]] [[Constantinus I của La Mã|Constantinus I]] đôi khi cũng được gọi là SứThánh đồTông Đồ thứ mười ba, chẳng hạn như Giáo hội Chính thống Mỹ: "Ông được gọi là 'vĩ đại' là vì ông là người nhiệt tâm tranh đấu cho sự thuần khiết của tinh thần chính thống. Trong bài Ca ngợi thứ sáu thuộc bộ kinh dành cho Lễ thánh, ông được gọi là 'SứThánh Tông đồĐồ thứ mười ba'. Ông có tên trong danh sách các tông đồ và bình đẳng với họ."
 
== Các SứThánh đồTông Đồ khác ==
=== Judas Iscariot ===
Theo các sách Phúc âm, Judas là kẻ phản bội Chúa Giê-su rồi sau đó treo cổ tự sát, khi ấy chỉ còn lại 11 sứThánh đồTông Đồ. Theo ký thuật của sách Công vụ các SứThánh Tông đồĐồ 1. 16-20, Peter nói rằng "''...Judas, người dẫn đường cho họ đến bắt Chúa Giê-su... Vì (Judas) thuộc về chúng ta, và đã nhận phần trong chức vụ này... đã được tiên báo trong sách Thi thiên rằng: Nguyền chỗ nó ở trở nên hoang loạn, chớ có ai ở đó; lại rằng: Nguyền cho có một người khác nhận lấy chức nó''".
=== Matthias ===
Sau khi Chúa Giê-su về trời, các tông đồ họp nhau lại để chọn sứThánh Tông đồĐồ thứ 12 thế chỗ của Judas Iscariot theo cách bốc thăm, cách mà người Do Thái thường dùng để xem ai là người được chọn theo ý của Thiên Chúa. Thăm trúng vào [[Thánh Matthias|Matthias]], người này trở nên sứThánh Tông đồĐồ thứ mười hai (Công vụ 1. 23-26).
 
Cũng cần lưu ý rằng, về sau, khi các sứThánh đồTông Đồ lần lượt qua đời, không ai được tuyển chọn để thay thế các vị này.
 
=== Môn đệ được Chúa yêu ===
* John (''Gioan'' hoặc ''Giăng'') – Cách giải thích được chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] cho rằng "môn đệ được Chúa yêu" được đề cập trong ''Phúc âm John'' chính là John, tác giả của sách phúc âm này – John là một trong số 12 sứThánh đồTông Đồ được chọn lúc ban đầu.
* [[Maria Madalena|Mary Magdalene]] - Một số người tin rằng Mary Magdalene là một môn đệ được Chúa yêu quý. Vài ý kiến cho rằng bà là tác giả của cuốn ''Phúc âm theo Mary Magdalene'', tuy nhiên đa số học giả cho rằng cuốn sách này bắt đầu được viết vào thế kỷ thứ 2 bởi những người phái Ngộ giáo<ref>Evans, Craig A.. Fabricating Jesus: How Modern Scholars Distort the Gospels. Downers Grove, IL: Ivp Books, 2008.</ref>.
=== Barnabas ===
Trong Công vụ 14. 14, [[Barnabas]], người đã giới thiệu Phao-lô gia nhập vào cộng đồng [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] tiên khởi, được nhắc đến như là một sứThánh đồTông Đồ.
 
=== James người công chính ===
Là em trai hoặc em họ (theo truyền thống [[Công giáo]] và [[Chính Thống giáo Đông phương|Chính Thống giáo]]) của Chúa Giê-su, theo ký thuật của Paul: "''James, Cephas (tức Peter), và John, là những người được tôn như cột trụ''" (Gal 2. 9), cũng được miêu tả trong sách Công vụ các SứThánh Tông đồĐồ như là nhà lãnh đạo của Hội Thánh tại [[Jerusalem]].
 
== Xem thêm ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Mười_hai_sứ_đồ”