|
Hacker Anonymous VN
{{chú thích trong bài}}
[[Tập tin:Alfa beta gamma radiation.svg|nhỏ|200px|Dòng [[tia alpha]] có thể dễ dàng chặn lại bởi một tờ giấy; [[hạt beta|tia beta]] cần miếng kim loại để chặn; còn [[tia gamma]] cần một khối vật chất có [[mật độ]] dày đặc chặn lại.]]
'''Tia phóng xạ''' theo nghĩa gốc là các dòng [[hạt]] chuyển động nhanh phóng ra từ các chất [[phóng xạ]] (các chất chứa các [[hạt nhân nguyên tử]] không ở trạng thái cân bằng bền). Các hạt phóng ra có thể chuyển động thành dòng định hướng.
Có nhiều loại dòng hạt phát ra từ các chất phóng xạ. Cụ thể:
*[[Tia alpha]]: gồm các [[hạt alpha]] có [[điện tích]] gấp đôi điện tích [[proton]], tốc độ của tia là khoảng 20.000 [[kilômét|km]]/[[giây|s]].
*[[Hạt beta|Tia beta]]: gồm các [[electron]] tự do, tương tự [[tia âm cực]] nhưng được phóng ra với vận tốc lớn hơn nhiều, khoảng 100.000 km/s.
*[[Tia gamma]]: là dòng các hạt [[photon]], không mang điện tích, có bản chất gần giống [[ánh sáng]] nhưng bước sóng nhỏ hơn, chuyển động với [[tốc độ ánh sáng]].
*Dòng các [[neutron]] không có điện tích.
*Dòng các hạt [[neutrino]] không có điện tích, chuyển động với tốc độ gần bằng [[tốc độ ánh sáng]] (phát ra cùng với các [[hạt beta]] trong [[phân rã beta]]).
Ngoài sự phân rã tự nhiên của các chất phóng xạ, tia phóng xạ cũng còn được quan sát từ các nguồn khác như các [[lò phản ứng hạt nhân]], [[máy gia tốc hạt|máy gia tốc]] hay va chạm của các [[bức xạ vũ trụ|tia vũ trụ]] trong [[khí quyển Trái Đất]].
Các lò phản ứng hạt nhân có thể tạo ra dòng hạt neutron mạnh. Các [[máy gia tốc hạt|máy gia tốc]] có thể sinh ra dòng các [[hạt tổ hợp]] có khối lượng cao hơn. Còn tia vũ trụ có thể sản sinh [[muyon|muon]] và [[meson]]. Thuật ngữ '''tia phóng xạ''' cũng có thể mở rộng, để bao gồm các dòng hạt chuyển động nhanh phát ra từ các nguồn này.
==Tương tác với vật chất==
Các [[hạt alpha]] có thể dễ dàng chặn lại bởi một tờ giấy. [[Hạt beta|Tia beta]] cần miếng kim loại để chặn. Trong khi đó, dòng [[tia gamma]] có khả năng xuyên qua vật chất cao, cần một khối vật chất có [[mật độ]] dày đặc chặn lại (Ví dụ như các bác sĩ ở phòng chụp X-quang hay đeo tấm chì để ngăn tia phóng xạ).
| 