Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Schleswig-Holstein”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
clean up, replaced: → (20), → (11) using AWB
n tên bài chính, replaced: Ban Tích → Baltic (17) using AWB
Dòng 36:
==Địa lý ==
[[hình:A Danish Perspective.jpg|nhỏ|Schleswig-Holstein nhìn từ không gian]]
Về địa lý, Schleswig-Holstein bao gồm khu vực phía Nam của bán đảo [[Jylland]] và một phần của hạ du Bắc Đức. Schleswig-Holstein được bao bọc bởi [[biển Bắc]] ở phía Tây, [[biển Ban TíchBaltic]] và bang [[Mecklenburg-Vorpommern]] ở phía Đông, [[Hamburg]] và [[Niedersachsen]] ở phía Nam,[[Đan Mạch]] ở phía Bắc. Thành phố nhỏ [[Nortorf]] nằm ở trung tâm địa lý của Schleswig-Holstein.
 
Ở góc độ lịch sử, Schleswig-Holstein bao gồm phần phía Nam của [[Công quốc Schleswig]], thành phố Hanse [[Lübeck]] và hai công quốc [[Holstein]] và [[Lauenburg]]. Sông [[Eider]] và sông [[Levensau]] phân chia ranh giới giữa các công quốc [[Schleswig]] và [[Holstein]] cho tới năm 1806 hay là 1864 ([[Chiến tranh Đức-Đan Mạch]]) là biên giới phía Bắc của [[Đế quốc La Mã Thần thánh]] hay [[Liên minh các quốc gia Đức]]. Sau khi tỉnh Schleswig-Holstein của [[Phổ]] được thành lập từ hai công quốc [[Schleswig]] và [[Holstein]] vào năm 1870 thì [[Công quốc Lauenburg]] được nhập vào thành 1 huyện của tỉnh này. Chiếu theo [["Luật về Đại Hamburg và các điều chỉnh khu vực"]], vào năm 1937, các khu vực sau được nhập vào tỉnh Schleswig-Holstein: [[Pháo đài Lübeck]] (huyện [[Eutin]]) của [[Nhà nước Cộng hoà Oldenburg]], thành phố Hanse [[Lübeck]] và các khu vực được sát nhập vào [[Hamburg]] trước đây là [[Geesthacht]], [[Großhansdorf]] và [[Schmalenbeck]]. Đổi lại, các thành phố của Holstein gồm [[Altona]] (lúc đó là thành phố lớn nhất [[Holstein]]) và [[Wandsbek]] cũng như nhiều làng xã khác, gồm cả [[Blankenese]] được nhập vào [[Hamburg]].
Dòng 197:
=== Thời kỳ sau chiến tranh ===
 
Ngay từ cuối năm 1944 thì Schleswig-Holstein đã là nơi đến chính của những người di tản và những người bị xua đuổi trong [[Chiến dịch Sơ tán Hannibal]], sơ tán khoảng 2,5 triệu người từ vùng Ban TíchBaltic ([[Memelland]]), Đông/Tây Phổ, [[Pommern]] và [[Mecklenburg]]. Cư dân của những thành phố lớn đã bị ném bom tan hoang là Kiel, Lübeck và [[Hamburg]] cũng chuyển về các vùng quê. Dân số vào năm 1939 còn là 1,6 triệu, đã tăng lên đến 2,7 triệu vào năm 1949. So với các bang khác ở Tây Đức thì thành phần di tản so với dân sở tại ở Schleswig-Holstein là lớn nhất.
 
Vào thời gian chuyển tiếp năm 1945/1946, chính phủ quân quản của vùng chiếm đóng thuộc Liên hiệp Anh đã chỉ định những [[ủy ban thanh lọc quốc xã]] Đức để giúp việc. 406.500 người đã bị thanh lọc quốc xã theo phương pháp đám đông. Ở Schleswig-Holstein không có ai bị xếp vào Hạng I của nhóm ''tội phạm chính'' và Hạng II của nhóm ''tội phạm''. 2217 người bị xếp vào Hạng III của nhóm ''có gây hại'', trong đó có người phụ trách địa hạt [[Hinrich Lohse]]. 66.500 người bị xếp vào Hạng IV của nhóm ''cộng sự'' và 206.000 người vào Hạng V của nhóm ''được giảm tội''.
Dòng 206:
Vào ngày 29 tháng 3 năm 1955, Tuyên bố Bonn-Copenhagen được ký kết, trong đó Cộng hoà Liên bang Đức và Đan Mạch đã thống nhất với nhau về quyền được bảo hộ của mỗi dân tộc thiểu số trên lãnh thổ của mình, đồng thời xác định quyền tự do của mỗi công dân được tự mình nhận là thuộc nhóm cộng đồng dân tộc nào mà không bị phản đối hay kiểm tra của các cơ quan nhà nước. Hiệp ước này vẫn có giá trị đến ngày nay như là một hình mẫu về sự giải quyết được thoả thuận thống nhất đối với vấn đề dân tộc thiểu số.
 
Trong thời kỳ [[Chiến tranh Lạnh]] thì Schleswig-Holstein trên cơ sở có tầm quan trọng chiến lược đối với [[NATO]] là một địa điểm đóng quân trọng điểm của [[Quân đội Liên bang]] Đức, được thành lập vào năm 1955. Thuộc quyền chỉ huy của sở chỉ huy quân đoàn được thiết lập riêng của NATO [[LANDJUT]] có Sư đoàn Bộ binh cơ giới 6 là sư đoàn trực thuộc NATO có biên chế quân đông nhất, sư đoàn này chủ yếu cơ động ở bang cực Bắc, ngoài ra còn có Căn cứ Ban TíchBaltic của Hải quân Liên bang. Cho tới năm 1959 thì [[Werner Heyde]], người phụ trách chương trình [[Chết không đau đớn]] của quốc xã nhằm giết người hàng loạt còn hành nghề thầy thuốc ở Flensburg dưới cái tên [[Fritz Sawade]]. Năm 1961, Uỷ ban Kiểm tra đã nêu lên trong 1 bản báo cáo 18 người ở các ngành Tư pháp, Hành chính và Y là những người biết rõ sự thật về Sawade.
 
[[hình:Brokdorfdemo.jpg|nhỏ| Huy động cảnh sát chống biểu tình ở Công trường Nhà máy Điện hạt nhân Brokdorf, tháng 2/1981]]
Dòng 681:
Công ty Trang thiết bị Hải quân [[ThyssenKrupp Marine Systems]] ([[TKMS]], tới cuối 2012 là [[HDW]]) ở Kiel là nhà máy đóng tàu lớn nhất nước Đức, nhà máy này nổi tiếng thế giới với các loại tàu ngầm lớp [[212A]] và [[214]] chạy bằng động cơ [[tế bào nhiên liệu]]. Công ty Đóng tàu Flensburg ([[Flensburger Schiffbau-Gesellschaft]]/FSG) chuyên đóng tàu vận chuyển phương tiện giao thông động (tàu [[RoRo]]) hoặc tàu kết hợp vận chuyển công ten nơ và phương tiện giao thông (tàu [[ConRo]]). Các công ty [[Lürssen Kröger]] (ở [[Schacht-Audorf]]) và [[Nobiskrug]] (ở Rendsburg) dẫn đầu về đóng du thuyền siêu lớn. Nhà máy Đóng tàu Flender Werft ở Lübeck ngừng hoạt động từ năm 2002.
 
Trong những năm vừa qua, thương mại đường biển với các nước tiếp giáp biển Ban TíchBaltic đạt được nhiều kết quả. Cảng Lübeck,tuyến giao thông [[Jütlandlinie]] và tuyến giao thông [[Vogelfluglinie]] đã đóng một vai trò đặc biệt nhằm kết nối tới Xcan-đi-na-vi, Phần Lan, Nga và các nước vùng Ban TíchBaltic. Cảng Lübeck với 30 triệu tấn hàng hoá xếp dỡ trong năm 2007 là cảng lớn nhất của Đức ở biển Ban TíchBaltic. Số lượng các chuyến tàu biển du lịch cập cảng Kiel và Hamburg trong những năm qua đã đạt những con số kỷ lục.
 
Hai phần ba số đoàn tàu đánh cá của Đức neo đậu ở Schleswig-Holstein. Gần 1/4 số công ty vận tải đường thuỷ của Đức đóng trụ sở ở bang này, khoảng 20% doanh thu đóng tàu được tạo ra ở đây.
Dòng 688:
 
Ngành du lịch ở Schleswig-Holstein có ý nghĩa lớn hơn nhiều so với các bang khác. Trong năm 2002, khoảng 80.000 lao động trong ngành đã tạo nên doanh thu 5,2 tỷ Euro. Phần đóng góp của du lịch đối với thu nhập quốc dân là 4,6% (Tỷ lệ bình quân trong liên bang là 2,8%).
Đặc biệt các đảo ở Bắc Fri-dơ (trước hết là [[Sylt]]) được nhiều khách du lịch – đa phần là người Đức – ưa thích. Tuy nhiên, các bãi tắm ở biển Ban TíchBaltic (ví dụ như ở [[Grömitz]], [[Timmendorf]], [[Laboe]], [[Schönberg]], [[Eckernförde]] hay là [[Glücksburg]]) cũng có ý nghĩa lớn.
 
Thương mại cửa khẩu cũng đóng một vai trò đối với nền kinh tế của Schleswig-Holtein. Theo một cuộc thăm dò ý kiến năm 2011 thì có gần 60% hộ gia đình ở Đan Mạch mua bia và nước ngọt ở các chợ biên giới Đức. Doanh thu của thương mại cửa khẩu hàng năm là 800 triệu Euro.
Dòng 772:
Schleswig-Holstein có 3 [[nhà máy điện hạt nhân]]: [[Brunsbüttel]], [[Brokdorf]] và [[Krümmel]]. Chỉ nhà máy [[KKW Brokdorf]] là còn hoạt động, 2 nhà máy khác bị đóng cửa sau [[Thảm họa Hạt nhân Fukushima]] (tháng 3/2011) và sẽ đóng cửa vĩnh viễn căn cứ vào các điều khoản sửa đổi của Luật Hạt nhân [[Atomaustieg]].
 
Sự sử dụng các nguồn [[năng lượng tái tạo]] đang được đẩy mạnh trong khuôn khổ của quá trình chuyển đổi năng lượng, đặc biệt là năng lượng gió đang giữ một vai trò quan trọng. Việc sử dụng năng lượng tái tạo đã đạt được những sự phát triển vượt bậc về tầm quan trọng tại Schleswig-Holstein, một trong những bang đi tiên phong trong lĩnh vực này, từ những năm 1990, sau khi từ những năm 1980 những thiết bị thử nghiệm đầu tiên như thiết bị [[Growian]] được lắp đặt. Bên cạnh những thiết bị trên đất liền tiếp tục giữ vai trò quan trọng nhất thì trong thời gian qua, những nhà máy điện gió Offshore cũng được tích cực mở rộng ở biển Bắc và biển Ban TíchBaltic. Cuối năm 2012 có hơn 2.900 thiết bị điện gió với tổng công suất gần 3,6 GW ở bang, đáp ứng một nửa nhu cầu điện của Schleswig-Holstein. Chính phủ bang có ý định là nâng cao thêm thành phần điện gió trong tiêu thụ điện tổng cộng tới năm 2020 lên 300 đến 400% để có thể cung cấp điện cho các bang khác.
 
=== Những cơ sở sử dụng lao động nhiều nhất ===
Dòng 792:
== Giao thông ==
 
Bang Schleswig-Holstein nối Đức với Đan Mạch và qua đó với [[Scandinavia|Xcan-đi-na-vi]]. Các mạch giao thông chính ở đây chạy theo tuyến giao thông Giút-lan [[Jütlandlinie]] (Hamburg- Flensburg- [[Fredericia]]- Kopenhagen), tuyến giao thông Đường chim bay [[Vogelfluglinie]] (Hamburg- Lübeck- [[Puttgarden]]- [[Rödby]]- Kopenhagen), qua trục bờ biển phía Tây (Hamburg- Itzehoe- Heide- [[Husum]]- Sylt/[[Ésbjerg]] và theo hướng Đông-Tây qua kênh đào Biển Bắc-Ban TíchBaltic, sông Elbe và đường bộ Hamburg- Berlin. Những giao điểm giao thông quan trọng là các cảng Kiel, Lübeck cũng như giao điểm giao thông trên bộ [[Neumünster]]. Trong lúc giao thông trên bộ (đường bộ và đường sắt) theo hướng Bắc-Nam trước hết tập trung về Hamburg thì trục chính của giao thông đường thủy là kênh đào Biển Bắc- Ban TíchBaltic theo hướng Đông-Tây. Các cảng với công suất xếp dỡ lớn nhất nằm ở Lübeck theo hướng biển Ban TíchBaltic và ở [[Brunsbüttel]] theo hướng biển Bắc. Sân bay [[Lübeck- Blankensee]] đạt được vai trò trong thời gian gần đây là nơi hạ cánh của các hãng hàng không giá rẻ như [[Ryanair]].
 
Thành phần vận chuyển của các hệ thống giao thông năm 2004:
Dòng 799:
* Đường thủy:
** Nội thủy: 3,8 triệu tấn
** Kênh đào Biển Bắc- Ban TíchBaltic 80,6 triệu tấn (100% từ 1998)
 
=== Đường bộ ===
Những tuyến đường cao tốc quan trọng nhất xuất phát từ Hamburg. Đó là đường A1 đi Lübeck, tiếp tục theo tuyến giao thông Vogelfluglinie kết nối với vùng [[Öresundregion]] Kopenhagen/[[Malmö]], đường A7 đi qua Neumünster và Rendsburg về Flensburg với 1 nhánh về Kiel là đường A215, đường A23 về Heide với đường tiếp nối về [[Husum]] và các đảo Bắc Fri-dơ. Đường A20 đi từ [[Bad Segeberg]] qua Lübeck tới bờ biển Ban TíchBaltic của bang [[Mecklenburg-Vorpommern]] và tương lai sẽ đi qua hạ lưu sông Elbe tại Glückstadt. Đường A24 nối vùng đô thị Hamburg với vùng đô thị [[Berlin]]/[[Brandenburg]]. Đường A25 dài 18 km nối [[Geesthacht]] với Hamburg. Mạng đường bộ Schleswig-Holstein bao gồm 498 km đường cao tốc, 1601 km đường liên bang, 3669 km đường cấp bang và 4112 km đường liên huyện.
 
=== Vận chuyển bằng xe buýt ===
Dòng 849:
 
=== Giao thông đường biển ===
Bang Schleswig-Holstein có tất cả 46 cảng và bến tàu công cộng, trong đó có 4 cảng có chức năng vận chuyển liên vùng: Kiel, Lübeck/[[Travemünde]] và [[Puttgarden]] ở biển Ban TíchBaltic, [[Brunsbüttel]] ở biển Bắc. Kiel và Lübeck giữ vai trò quan trọng trong vận chuyển hàng hóa tới Xcan-đi-na-vi và ngày càng quan trọng trong vận chuyển hàng hóa tới Đông Âu. Ngoài ra, Lübeck/Travemünde và cả Kiel là những cảng quan trọng cho phà và du lịch tàu biển (năm 2013, có 153 tàu du lịch biển, 397.000 hành khách bắt đầu hoặc kết thúc hành trình du lịch biển ở 1 cảng của Schleswig-Holstein). [[Puttgarden]] là cảng của Đức trong tuyến giao thông [[Vogelfluglinie]] đi Đan Mạch. [[Brunsbüttel]] là 1 cảng quan trọng cho hàng hóa thông dụng và ngoài ra còn là một cơ sở của ngành công nghiệp điện gió Offshore. Theo khối lượng hàng hóa xếp dỡ năm 2006 thì những cảng lớn nhất là:
* Lübeck: (tính cả Lübeck-Travemünder) 30,6 tr. Tấn (2010: 26,74 tr. T)
* Brunsbüttel: 7,7 tr. T (2013: 8,4 tr. T)
Dòng 855:
* Puttgarden: 3,8 tr. T (2013: 4,8 tr. T)
 
Kênh đào Biển Bắc- Ban TíchBaltic với 41.000 chuyến tàu qua lại mỗi năm là tuyến đường thủy nhân tạo được sử dụng nhiều nhất thế giới. Giao thông tàu thủy trên kênh đào tăng xấp xỉ 3 lần từ 1998 đến 2006.
 
=== Hàng không ===
Dòng 876:
== Văn hóa ==
 
Nền văn hóa của Schleswig-Holstein do ảnh hưởng của văn hóa Đan Mạch và Fri-dơ nên rất phong phú. Nền văn hóa này được đặc trưng bởi các yếu tố lịch sử địa lý như vị trí nằm giữa 2 biển Bắc và Ban TíchBaltic, cũng như nền văn minh nông nghiệp sơ kỳ. Đặc biệt ở phía Bắc của bang thì ảnh hưởng của Xcan-đi-na-vi trong kiến trúc và tập quán sinh hoạt rất rõ nét.
 
Schleswig-Holstein là 1 bang với truyền thống văn học phong phú. Chứng minh điều này là những danh nhân như [[Johann Heinrich Voß]], [[Matthias Claudius]], [[Friedrich Hebbel]], [[Theodor Storm]], [[Klaus Groth]] cũng như [[Heinrich]] và [[Thomas Mann]]. Thomas Mann với tiểu thuyết "[[Buddenbrooks]]" đă đem lại vinh quang cho văn học Lübeck. Nhiều tác giả đương đại cũng đã góp phần viết nên lịch sử văn học Đức. Đó là nhà văn đoạt giải Nobel Văn học [[Günter Grass]] (sống ở huyện Herzogtum-Lauenburg), công dân danh dự của Schleswig-Holstein [[Siegfried Lenz]] (sống ở Rendsburg), nhà văn [[Günter Kanert]] và nhà thơ nữ quá cố [[Sarah Kirsch]]. Một điều đặc biệt là nền văn học Bắc Fri-dơ.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Schleswig-Holstein”