Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Demosthenes”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Đối đầu với Alexandros: đánh vần, replaced: trong trong → trong
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 8:
| nơi mất = <small>Đảo [[Kalaureia]] (nay là [[Poros]])</small>
}}
'''Demosthenes''' ([[tiếng Hy Lạp]]: Δημοσθένης, Dēmosthénēs, {{IPA-el|dɛːmostʰénɛːs|anc}}, phiên âm [[tiếng Việt]]: Đêmôxtenêt,<ref>{{chú thích web|title=Phiên âm tên riêng nước ngoài của các nhân vật trên thế giới|url=http://data.bachkhoatoanthu.gov.vn/data/news/File/file%20dinh%20kem/ten%20rieng%20t1.doc|publisher=Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam|accessdate=2012-10-17}}</ref>; 384–322 trước [[Côngtrước Nguyên|Công nguyên]]) là một chính khách và nhà hùng biện xuất chúng người [[Athena]] thời [[Hy Lạp cổ đại]]. Các bài [[hùng biện]] của ông đã trở thành dẫn chứng nổi bật về sức mạnh trí tuệ của người Athena đương thời và cung cấp một cái nhìn sâu sắc về nền chính trị và văn hóa của Hy Lạp cổ đại trong thế kỷ 4 tr.C.N. Ông đã học hỏi nghệ thuật tu từ thông qua việc nghiên cứu diễn văn của các diễn giả vĩ đại trước mình. Demosthenes có bài diễn thuyết tranh tụng đầu tiên vào năm 20 tuổi, trong đó ông đã biện luận thành công để thu hồi tài sản thừa kế từ những người giám hộ. Trong một thời gian ông đã kiếm sống bằng nghề viết diễn văn chuyên nghiệp - ''logographer'', một [[luật sư]], viết các diễn văn cho các vụ kiện cá nhân.
 
Với nghề nghiệp đó, mối quan tâm của Demosthenes đối với chính trị lớn dần. Năm 30 tuổi, ông trình bày bài diễn thuyết chính trị đầu tiên trước công chúng Athena. Ông dành phần lớn phần đời sôi nổi của mình nhằm kêu gọi chống lại sự bành trướng của [[Macedonia]]. Ông đã lý tưởng hóa [[thành bang]] của mình bằng những lời hùng biện và phấn đấu suốt đời để khôi phục quyền bá chủ cho [[Athena]] cũng như động viên đồng bào mình chống lại nhà vua [[Philippos II của Macedonia|Philipos II của Macedonia]]. Demosthenes tìm cách bảo vệ nền tự do của Athena và thành lập một liên minh giữa các [[thành bang Hy Lạp]] trong một nỗ lực bất thành nhằm ngăn trở mưu đồ thôn tính toàn bộ Hy Lạp. Sau khi Philippos II chết, Demosthenes đã đóng một vai trò chủ chốt trong cuộc nổi dậy chống lại tân vương xứ Macedonia, [[Alexandros Đại đế]], nhưng đã thất bại và bị đàn áp khốc liệt. Khi Alexandros Đại đế qua đời, người kế tục ông ở Hy Lạp, [[Antipatros]], đã cho người truy lùng Demosthenes để đề phòng một cuộc nổi loạn nữa. Ông [[tự sát]] năm 322 tr.CN để khỏi bị một tay chân của Antipatros là Archias xứ Thurii bắt giữ.
 
Demosthenes chủ yếu được đời sau ghi nhận như một nhà hùng biện vĩ đại. Cuốn ''Alexandrian Canon'' do [[Aristophanes của Byzantium]] và [[Arístarchos của Samothrace]] biên soạn vào thế kỷ II trước Công nguyên xếp ông vào mười nhà hùng biện và nhà viết diễn văn xuất sắc nhất [[Attica]]. [[Longinus]] so sánh ông với một tia chớp chói sáng, nhận định rằng "ông đã hoàn thiện tới tột độ giọng nói cao nhã, đam mê sống động, sự phong phú, lưu loát, tốc độ" <ref>Longinus, ''On the Sublime'', 34.4</ref>. [[Quintilianus]] ca ngợi ông như ''lex orandi'' (tiêu chuẩn của thuật hùng biện), còn [[Cicero]] nói rằng ông ''inter omnes unus excellat'' (đứng một mình giữa mọi nhà hùng biện), "nhà hùng biện hoàn hảo" người không thiếu sót một điều gì<ref name="Cic35">Cicero, ''Brutus'', 35</ref><ref name="Q76">Quintillian, ''Institutiones'', X, 1, 6 and 76</ref>.
Dòng 17:
===Gia đình và cuộc sống riêng tư===
[[Tập tin:Bust Demosthenes BM 1840.jpg|nhỏ|trái|Tượng bán thân Demosthenes ([[Bảo tàng Anh]], London), bản chép lại thời La Mã của một tượng gốc thời Hy Lạp tạc bởi Polyeuktos.]]
Demosthenes sinh vào năm 384 trước Công nguyên, trong năm cuối cùng của kì [[Olympic]] thứ 98 hoặc năm đầu tiên của kì Olympic thứ 99 <ref name="Weil1">H. Weil,''Biography of Demosthenes'', 5–6</ref>. Cha ông cũng mang tên Demosthenes, một người bộ tộc Pandionis sống ở Paeania<ref name="AischIII171">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0002&query=section%3D%23551171 Aeschines, ''Against Ctesiphon'']</ref> thuộc vùng nông thôn phụ cận Athena, là một thợ rèn kiếm giàu có<ref name="Thurston">H. T. Peck, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0062%3Aid%3DdemosthenesHarpers Dictionary of Classical Antiquities]</ref>. [[Aeschines]], đối thủ chính trị lớn nhất của Demosthenes, đã xác nhận rằng Kleoboule, mẹ của ông là một người mang dòng máu Scythia<ref name="Aisch2">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0002;query=section%3D%23552;layout=;loc=3.171172 Aeschines, ''Against Ctesiphon'']</ref>- một điều hiện nay vẫn gây tranh cãi{{#tag:ref| Theo Edward Cohen, giáo sư cổ điển tại [[Đại học Pennsylvania]], Kleoboule là con gái của một phụ nữ Scythia và một người đàn ông Athena, Gylon, mặc dù các học giả khác lại nhấn mạnh sự thuần khiết dòng máu của Demosthenes.<ref name="Cohen76">E. Cohen,''The Athenian Nation,'' 76</ref> Có một sự nhất trí giữa các học giả rằng Kleoboule là một người [[Krym|Crimea]] và không phải công dân Athena<ref>E. Cohen, ''The Athenian Nation'', 76; "Demosthenes". Encyclopaedia The Helios. 1952.</ref>. Gylon bị trục xuất vào cuối [[Chiến tranh Peloponnesus]] vì bị quy tội phản bội [[Nymphaeum]] ở Crimaea<ref>E.M. Burke, ''The Looting of the Estates of the Elder Demosthenes,'' 63</ref>. Theo Aeschines, Gylon nhận một món quà từ lãnh đạo của Bosphorus là một khu vườn ở thuộc địa [[Kepoi]] nơi hiện nay thuộc Nga (cách [[Phanagoria]] 3km)<ref name="AischIII171" />. Tuy nhiên, độ chính xác của những cáo buộc này bị tranh cãi, bởi hơn 70 năm cách nhau giữa tội phản bội có thể của Gylon và diễn văn của Aeschines, và nhà diễn thuyết này do đó có thể tự tin nói trước khán giả không có hiểu biết trực tiếp về các sự kiện ở Nymphaeum<ref>D. Braund, "The Bosporan Kings and Classical Athens", 200</ref>|group=chú thích}}. Demosthenes rơi vào cảnh mồ côi khi lên bảy tuổi. Mặc dù người cha đã để lại khoản chu cấp đầy đủ cho ông, những người giám hộ theo luật pháp, Aphobus, Demophon và Therippidesi, đã quản lý tồi khối tài sản ông được thừa kế<ref name="Thomsen">O. Thomsen, ''The Looting of the Estate of the Elder Demosthenes'', 61</ref>.
 
Ngay khi Demosthenes đến tuổi trưởng thành vào năm 366 t.CN, ông yêu cầu họ phải hoàn trả số tài sản nằm dưới sự quản lý của họ. Theo Demosthenes, sổ sách cho thấy rằng những người giám hộ đã biển thủ của cải của ông. Mặc dù cha ông để lại một cơ ngơi trị giá khoảng gần mười bốn talent (tương đương với khoảng 220 năm thu nhập của một người lao động ở mức lương cơ bản, hoặc 11 triệu đô la tính theo thu nhập trung bình hàng năm ở Mỹ<ref name="Aph4">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074;query=section%3D%23875;layout=;loc=27.34 Demosthenes, ''Against Aphobus 1'']</ref><ref name="Helios">{{cite encyclopedia|title=Demosthenes|encyclopedia=Encyclopaedia The Helios|year=1952}}</ref>), Demosthenes khẳng định những người giám hộ của ông đã trao lại cho ông chẳng gì "ngoại trừ ngôi nhà, cùng mười bốn nô lệ và ba mươi mina bạc" (30 mina = ½ talent)<ref name="Aph6">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074;query=section%3D%23877;layout=;loc=27.56 Demosthenes, ''Against Aphobus 1'']</ref>. Ở tuổi 20, Demosthenes kiện những người quản thác của mình để thu hồi gia sản và trình bày năm bài diễn thuyết: ba tiểu luận "Chống Aphobos" vào năm 363 trước Công nguyên và 362 trước Công nguyên, hai "Chống Ontenoros" trong năm 362 và 361 trước Công nguyên. Các phiên tòa tính số tiền thiệt hại cho Demosthenes là mười talent<ref name="AphIII59">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074&query=section%3D%231023&layout=&loc=29.5859 Demosthenes, ''Against Aphobus 3'']</ref>. Khi vụ xử kết thúc{{#tag:ref| Theo Tsatsos, vụ kiện chống lại các giám hộ kéo dài tới lúc Demosthenes 24 tuổi<ref>K. Tsatsos,''Demosthenes'', 86</ref>. Nietzsche giảm thời gian tranh cãi pháp lý này xuống còn năm năm <ref name="Nietzsche65">F. Nietzsche, ''Lessons of Rhetoric'', 65</ref>.|group=chú thích}}, ông chỉ thành công trong việc lấy lại một phần thừa kế của mình<ref name="Helios" />.