Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngựa Akhal-Teke”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
clean up, replaced: → (6) using AWB
Dòng 1:
[[Tập tin:Davinia.jpg|300px|nhỏ|phải|Một con hãn huyết bảo mã]]
'''Akhal-Teke''' (phát âm: {{IPAc-en|ˌ|æ|k|əl|ˈ|t|ɛ|k}} or {{IPAc-en|ˌ|æ|k|əl|ˈ|t|ɛ|k|i}}; tiếng [[Turkmen]] ''Ahalteke'', {{IPA-tr|ahalˈteke|}}) là một giống ngựa có nguồn gốc từ [[Turkmenistan]] nơi chúng được tôn vinh làm [[biểu tượng quốc gia]],<ref>{{chú thích web|title=Permanent Mission of Turkmenistan to the United Nations, Country Facts|accessdate=ngày 12 tháng 6 năm 2007|url=http://un.cti.depaul.edu/public/Turkmenistan/1/English/|publisher=Un.cti.depaul.edu}}</ref> một trong những giống ngựa cổ xưa và độc đáo nhất.<ref name="source0">{{chú thích web | url = http://nongnghiep.vn/thay-dau-vet-cua-han-huyet-bao-ma-post72188.html | tiêu đề = Thấy dấu vết của “Hãn huyết bảo mã” | author = | ngày = 22 tháng 2 năm 2011 | ngày truy cập = 7 tháng 2 năm 2015 | nơi xuất bản = Báo Nông nghiệp Việt Nam | ngôn ngữ = }}</ref> Giống ngựa này mang tên ốc đảo Akhal và bộ tộc Teke, là địa danh và tên người cư ngụ tại đây.
 
==Đặc điểm==
Akhal-Teke thuộc giống ngựa thuần chủng nhất thế giới, loài ngựa này có tốc độ phi mã cực nhanh và khả năng chịu đựng vô cùng dẻo dai. Chúng được thuần hóa cách đây khoảng 3000 năm và được nhập về Trung Quốc nhiều lần nhưng không sống được.<ref name="phunutoday.vn">{{chú thích web| url = http://phunutoday.vn/chuyen-la/di-tim-loai-ngua-co-mo-hoi-do-nhu-mau-31498.html | tiêu đề = Đi tìm loài ngựa có mồ hôi đỏ như máu hãn huyết bảo mã | author = | ngày = | ngày truy cập = 2 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref> Akhal-Teke có dáng điệu nhanh lẹ như một con [[chó săn]] với các bắp thịt ngực cuồn cuộn nở, mặt nhô ra còn đôi mắt tròn, chính cái cổ mềm mại mới chính là yếu tố đưa nó có tốc độ cao.
 
Loài ngựa này được cho là loài Hãn huyết bảo mã (ngựa ra mồ hôi đỏ như máu) trong truyền thuyết cũng như tiểu thuyết [[Anh hùng xạ điêu]] của [[Kim Dung]], bắt đầu bằng việc một chuyên gia người Nhật Bản thông báo phát hiện ra những con ngựa có mồ hôi máu gần núi Thiên Sơn, Tân Cương, Trung Quốc đã gây ra sự xôn xao dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng những con ngựa có mồ hôi máu thực chất mắc một loại bệnh hiếm gặp do các ký sinh trùng [[Parafilaria multipapillosa]] gây ra trên những cá thể ngựa, và không phổ biến trên bất cứ loài nào khác và hiện có khoảng 3.000 con ngựa mắc bệnh tương tự đang sống ở Turkmenistan, Nga, Kazakhstan và Uzbekistan.<ref name="phunutoday.vn"/>
Dòng 11:
 
==Hãn huyết mã==
Theo truyền thuyết, Hán Vũ Đế từng treo thưởng hậu hĩnh cho ai có thể tìm được cho ông một con Hãn huyết bảo mã thuần chủng, vốn được cho là hiện diện tại Trung Á nhưng hiếm có ở Trung Quốc. Ngày này, giống ngựa đặc biệt đó được xác định là Akhal-Teke, một trong những giống ngựa cổ xưa và độc đáo nhất. Hán Vũ Đế được coi là người đã viết về “Hãn huyết bảo mã” sớm nhất trong lịch sử Trung Quốc. Trong một bài thơ, ông đã gọi đây là “Ngựa trời” (thiên mã). Người ta cho rằng ngựa mà [[Thành Cát Tư Hãn]] cưỡi cũng là một con “Hãn huyết bảo mã”<ref name="source0"/> Viện Khảo cổ tỉnh Thiểm Tây đã phát hiện được xương cốt của 80 con ngựa nằm trong hai hố tuẫn táng thuộc phạm vi lăng mộ Hán Vũ Đế, hoàng đế thứ bảy của nhà Tây Hán, mỗi hố tuẫn táng là một hố lớn chứa 20 hố nhỏ, mỗi bên đều được gác bởi hai con ngựa và một chiến binh đất nung. Xét nghiệm các xương cốt cho thấy đây đều là ngựa đực trưởng thành.<ref>{{chú thích web | url = http://www.vietnamplus.vn/thay-dau-vet-cua-loai-ngua-co-mo-hoi-do-nhu-mau/81322.vnp | tiêu đề = Thấy dấu vết của loài ngựa có mồ hôi đỏ như máu | author = | ngày = 22 tháng 2 năm 2011 | ngày truy cập = 7 tháng 2 năm 2015 | nơi xuất bản = [[Thông tấn xã Việt Nam]] | ngôn ngữ = }}</ref>
 
==Chú thích==