Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nai sừng tấm Alaska”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 24:
Nai Alaska sống dao động trong suốt khu vực Alaska, hầu hết các miền ở phương Tây Yukon, Canada. Do phạm vi rộng lớn của chúng con người thường xuyên tiếp xúc với các con nai sừng tấm Alaska. Nai Alaska sống trong những khu rừng bị cô lập, giúp chúng ẩn náu khỏi các [[Động vật săn mồi|kẻ săn mồi]] như những con sói.<ref>{{chú thích web | url = http://m.vietnamnet.vn/vn/khoa-hoc/120181/nai-sung-tam-mot-minh-chong-lai-bay-soi-doi.html | tiêu đề = Nai sừng tấm một mình chống lại bầy sói đói - VietNamNet | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 2 năm 2015 | nơi xuất bản = [[VietNamNet]] | ngôn ngữ = }}</ref> Loài này một số lượng lớn khoảng 225.000 cá thể. Để giữ cho dân số của nai Alaska Moose đạt sự cân bằng, chúng thường xuyên [[Săn hươu|bị săn đuổi]] bởi con người mỗi mùa thu và mùa đông.
==Đặc điểm==
===
Loài này có kích thước rất lớn, những con đực của Nai Alaska có thể cao trên 2,1 m (7 ft) tính đến vai, và nặng hơn 630 kg (£ 1.386). Gạc có chiều dài trung bình một khoảng 1,8 m (6 ft). Những con cái cao trung bình 1,8 m (6–7 ft) tính đến vai và có thể nặng gần 480 kg (£ 1.056).<ref name="Nancy Long / Kurt Savikko">{{chú thích web|author=Nancy Long / Kurt Savikko |url=http://www.adfg.state.ak.us/pubs/notebook/biggame/moose.php |title=Moose: Wildlife Notebook Series - Alaska Department of Fish and Game |publisher=Adfg.state.ak.us |date=2009-08-07 |accessdate=2009-11-27}}</ref> Kích thước này tương đương với Nai sừng tấm Ireland.<ref>Lister, A. M.; Edwards, C. J.; Nock, D. A. W.; Bunce, M.; van Pijlen, I. A.; Bradley, D. G.; Thomas, M. G.; Barnes, I. (2005). "The phylogenetic position of the giant deer Megaloceros giganteus". Nature 438 (7069): 850–853. doi:10.1038/nature04134.</ref><ref>Van der Made, J.; Tong, H.W. (2008). "Phylogeny of the giant deer with palmate brow tines Megaloceros from west and Sinomegaceros from east Eurasia". Quaternary International 179 (1): 135–162. doi:10.1016/j.quaint.2007.08.017.</ref> Nai Alaska cùng với [[Nai sừng tấm Chukotka]] và loài đã tuyệt chủng [[Nai sừng tấm Ireland]] là những con nai lớn nhất của mọi thời đại.
Cũng giống như các loài nai sừng tấm khác, Nai sừng tấm Alaska cũng có cái mặt đặc trưng với cái [[mõm]] dài ngoằng, nhưng chúng thiếu [[răng cửa]] ở hàm trên, nhưng có tám răng cửa sắc gắn trên hàm dưới. Chúng cũng có một [[lưỡi]] khá dài, có đôi [[môi]] và nướu răng để hỗ trợ trong việc ăn [[thực vật thân gỗ]]. Nai sừng tấm Á-Âu có sáu cặp răng lớn, răng hàm phẳng, phía trước có sáu cặp răng trước hàm để nghiền thức ăn. Môi trên của một con nai sừng tấm rất nhạy cảm, để giúp phân biệt giữa măng tươi và cành khô, và môi là có khả năng vơ, nắm [[thức ăn]] cho chúng.
Vào mùa hè, nai có thể sử dụng cái môi có khả năng cầm này việc kéo, tước toàn bộ các nhánh [[lá]] trong một miếng ăn, hay để kéo cây forbs, như [[bồ công anh]], hoặc [[thực vật thủy sin]]h lên bởi các giá thể, [[rễ]] của chúng. Chúng được biết đến có thể [[lặn]] dưới [[nước]] để với ăn được những nguồn thực phẩm dưới đáy hồ, và với cái mõm phức tạp có thể giúp con nai có một phương cách thích hợp để ăn uống ở đó. Nai sừng tấm có khả năng kiếm ăn dưới nước. Như một sự thích nghi để ăn những con vật dưới nước, mũi chúng được trang bị với các miếng đệm béo và [[cơ bắp]] mà có thể khóa [[lỗ mũi]] khi tiếp xúc với áp lực nước nhằm ngăn nước xâm nhập vào mũi.
Gạc của chúng được bao phủ bằng một lớp phủ lông mềm có tên gọi "[[nhung]]". Các mạch máu trong các [[chất dinh dưỡng]] vận chuyển lên nhung hươu để hỗ trợ tăng trưởng của cặp sừng. Những con cái sẽ chọn [[bạn tình]] dựa trên kích thước của con nai đực và đặc biệt là kích thước của cặp [[sừng]] như một sự minh chứng mạnh mẽ cho sự nam tính và khả năng sinh sản của nai đực. Nai sừng tấm đực sử dụng những phần chủ đạo của gạc để [[cạnh tranh]] và sẽ chống đỡ hoặc chống lại các đối thủ. Kích thước và tốc độ tăng trưởng của gạc được xác định bởi chế độ ăn uống và tuổi tác tương xứng việc phản ánh [[sức khỏe]] của một con nai.
Sau khi [[giao phối]] xong, mục đích cơ bản của phát triển gạc coi như đã xong, con đực sẽ vào mùa rụng gạc của chúng để bảo tồn [[năng lượng]] cho [[mùa đông]], chúng sẽ rụng gạc để khỏi tốn các [[chất dinh dưỡng]] để nuôi những bộ gạc đồ sộ này. Một lớp mới của gạc sau đó sẽ mọc trở lại vào [[mùa xuân]]. Những cái sừng sẽ mất 3-5 tháng để phát triển đầy đủ, làm cho chúng là một trong những bộ phận cơ thể động vật phát triển nhanh nhất. Tăng trưởng của [[nhung hươu]] được nuôi dưỡng bởi một hệ thống mở rộng của các mạch máu trong bọc da, trong đó có nhiều nang lông mà cung cấp cho nhung. Điều này đòi hỏi một chế độ ăn uống đảm bảo [[dinh dưỡng]] cao. Đến tháng, nhung được loại bỏ bằng cách cọ xát và thay đổi màu sắc của các gạc. Những con đực chưa trưởng thành có thể không đổ gạc của chúng cho mùa đông, nhưng giữ chúng cho đến mùa xuân năm sau.
===Chế độ ăn===
[[Tập tin:Young moose with the munchies near Point Woronzof, Anchorage, Alaska.jpg|300px|nhỏ|phải|Một con nai đang ăn]]
Chúng có một [[chế độ ăn uống]] tương tự như các loài khác, bao gồm thảm [[thực vật]] trên cạn và [[chồi]] từ cây như cây [[liễu]] và [[bạch dương]], chúng cũng ăn các loài [[thực vật thủy sinh]] như [[hoa loa kèn]]. Chúng có thể tiêu thụ lên đến 9.770 calo một ngày, tương đương khoảng 32 kg (71 lb) thức ăn. Cũng giống như những loài nai sừng tấm khác, Chúng thiếu [[răng cửa]] trên nhưng có tám răng cửa sắc trên hàm dưới nhưng khác với họ hàng của chúng là [[Nai sừng tấm
Chúng có một chế độ ăn uống tương tự như các loài khác, bao gồm thảm [[thực vật]] trên cạn và [[chồi]] từ cây như cây [[liễu]] và [[bạch dương]]. Một số chủ yếu trong rừng và bìa rừng, chúng ăn cỏ, cây bụi, lá và vỏ cây.<ref name="vietnamplus.vn"/> Nai có có thể tiêu thụ 32 [[kg]] thức ăn trong một ngày, chúng cũng ăn các loài [[thực vật thủy sinh]] như [[hoa loa kèn]] trong [[mùa xuân]] và [[mùa hè]].<ref>{{chú thích web|title=Moose Fact Sheet|url=http://www.ct.gov/dep/cwp/view.asp?A=2723&Q=326044|work=Connecticut Environmental Protection|accessdate=ngày 12 tháng 12 năm 2011}}</ref> Cũng giống như những loài nai sừng tấm khác, Chúng thiếu [[răng cửa]] trên nhưng có tám răng cửa sắc trên hàm dưới. Chế độ ăn uống của một con nai sừng tấm thường phụ thuộc vào vị trí của nó, nhưng chúng có vẻ thích nguồn năng lượng từ cây rụng lá có hàm lượng [[đường]] cao, chẳng hạn như [[bạch dương trắng]], [[dương]] và [[phong sọc]], trong số rất nhiều loài khác. Nhiều nguồn thực phẩm thủy sản bao gồm [[hoa loa kèn]].
Chúng là một động vật ăn cỏ và có khả năng tiêu thụ nhiều loại [[thực vật]] hoặc [[trái cây]]. Một con Nai sừng tấm đực trưởng thành trung bình cần phải tiêu thụ 9.770 kcal (40,9 MJ) mỗi ngày để duy trì [[trọng lượng]] cơ thể của nó. Phần lớn năng lượng của một con nai sừng tấm có nguồn gốc từ thực vật trên [[cạn]], chủ yếu bao gồm các loại cây forbs và các loại cỏ khác, và [[măng]] tươi từ các loại cây như cây [[liễu]] và [[bạch dương]]. Để với được những cành cây cao, một con nai sừng tấm có thể uốn cong cây nhỏ xuống, sử dụng có khả năng cầm, nắm của môi, miệng hoặc cơ thể của nó. Đối với cây lớn hơn một con nai sừng tấm có thể đứng và đi đứng thẳng trên hai chân sau của nó, cho phép nó để đạt được chiều dài cho tới 4,26 m (14,0 ft) hoặc cao hơn so với mặt đất.
Chúng còn biết lội xuống nước để ăn thực vật thủy sinh. Những loài này cung cấp khá thấp chất [[natri]], và nai sừng tấm thường cần phải tiêu thụ một số lượng đáng kể của thực vật thủy sinh. Dù thấp hơn rất nhiều về năng lượng, những loại thức ăn này lại cung cấp cho nai lượng natri, và còn một nửa phần ăn của chúng thường bao gồm các loại thực vật thủy sinh. Vào mùa đông, con nai sừng tấm thường chạy ra giữa lòng đường, để liếm [[muối]] được sử dụng như một lớptuyết. Một con nai sừng tấm điển hình, có trọng lượng 360 kg (794 lb), có thể ăn đến 32 kg (71 lb) thức ăn mỗi ngày.
===Tập tính===
Chúng không hình thành liên kết xã hội thành bầy đàn mà sống đơn độc và chỉ tiếp xúc với nhau khi giao phối hoặc để chiến đấu tìn và bảo vệ [[bạn tình]]. Trong một cuộc chiến giữa hai con nai đực với nhau, cả hai đều có những rủi ro trong việc gạc của chúng bị khóa lại với nhau. Kết quả là chúng không thoát ra được và cái chết vì [[Đau ở động vật|đau đớn]] và vì [[đói]] sẽ chờ đợi chúng. Những con cái chủ yếu là chung sống hòa bình với con người trừ khi chúng có những con [[Bê|nai con]].
Chúng sẽ tấn công bất cứ điều gì trong lãnh thổ của mình. Như loài nai sừng tấm khác, những con nai đực giao phối tiết ra mùi để thu hút con cái giao phối với hoặc thách thức với con đực khác để giành quyền giao phối hay cảnh cáo những con đực khác trong lãnh thổ của nó. Những con cái đẻ khoảng 1 đến hai con trong một lứa. Sau 10-11 tháng, nai sừng tấm một năm tuổi sẽ bị đuổi ra bởi các bà mẹ của chúng để tự bảo vệ mình. Chúng có mức [[testosterone]] cao và sẽ tấn công bất cứ điều gì mà kích động hoặc gây ra sự sợ hãi cho nó. Điều này bao gồm con người, [[chó sói]], những con nai sừng tấm, và [[gấu]]. Cuộc đối đầu thường xuyên gây ra với kết quả chết người.
Nai sừng tấm là loài hiền nhưng có thể tấn công người nếu bị kích động hoặc sợ hãi để tạo ra hành xử với sự hung hăng. Xét về số liệu, chúng tấn công người nhiều hơn [[gấu]] hay [[sói]] cộng lại, nhưng thông thường thì chỉ ra kết quả không như vậy. Khi bị quấy rối hay giật mình bởi những người hoặc trong sự hiện diện của một con [[chó]], con nai có thể phản ứng. Ngoài ra, như với gấu hoặc bất kỳ [[động vật hoang dã]], nai sừng tấm đã trở nên quen dần để được nuôi bởi những người có thể hành động tích cực khi nhận thức ăn.
Trong [[mùa giao phối]] vào mùa thu, con nai sừng tấm đực có thể hung hăng với con người vì nồng độ [[hormone]] cao dẫn đến sự hăng máu và thất thường trong tính khí. Những con nai cái với bê trẻ sẽ có ý thức bảo vệ và sẽ tấn công con người ai đến quá gần con của chúng, đặc biệt là nếu chúng đến giữa con mẹ và con bê nhưng là đang chia cắt. Không giống như các loài động vật nguy hiểm khác, nai sừng tấm không có [[tập tính lãnh thổ]], và không xem con người như thức ăn, và do đó nó sẽ thường không theo đuổi con người nếu chúng ta chỉ đơn giản là bỏ chạy.
Giống như bất kỳ động vật hoang dã nào, tính khí của nai sừng tấm là không thể đoán trước và phải được tôn trọng một khoảng cách với chúng. Chúng là loài người có khả năng tấn công nếu cảm thấy khó chịu, quấy nhiễu, hoặc nếu "không gian cá nhân" của chúng đã bị xâm phạm. Một con nai sừng tấm đã bị sách nhiễu có thể trút sự tức giận của mình vào bất cứ ai trong vùng lân cận, và chúng thường không thể phân biệt giữa những kẻ hành hạm trêu chọc chúng và người vô tội, người qua đường mà sẽ tấn công tất cả.
Chúng là loài động vật rất dẻo dai với các khớp nối linh hoạt cao và những hoắt móng guốc nhọn, và có khả năng đá từ cả hai phía trước và chân sau. Không giống động vật có vú có móng guốc lớn khác, như [[ngựa]] chỉ có thể đá một hướng về phía sau (đá hậu), cặp giò của nai sừng tấm có thể đá ở mọi hướng kể cả sang một bên. Vì vậy, không có mặt nào là an toàn mà từ đó để tiếp cận chúng. Tuy nhiên, nai thường có các dấu hiệu cảnh báo trước khi tấn công, sự biểu thị tính gây hấn của chúng bằng phương tiện của [[ngôn ngữ cơ thể]]. Việc duy trì tiếp xúc bằng mắt thường là dấu hiệu đầu tiên của sự gây hấn, trong khi tai thoải mái hoặc một đầu hạ xuống là một dấu hiệu rõ ràng kích động. Nếu các sợi [[lông]] trên gáy của con nai sừng tấm và vai dựng đứng lên, một [[cơn thịnh nộ]] là thường sắp xảy ra.
==Sinh sản==
Nai đực là loài sinh sống đơn độc trong năm và chỉ tiếp xúc với các con khác hoặc khi giao phối hoặc giao đấu để đấu tranh giành quyền sinh sản. Cùng với loài nai sừng tấm khác, chúng có mức [[testosterone]] cao và sẽ tấn công bất cứ điều gì mà kích động hoặc gây ra sự sợ hãi cho nó. Điều này bao gồm con người, [[chó sói]], những con nai sừng tấm, và [[gấu]]. Cuộc đối đầu thường xuyên gây ra với kết quả chết người.
Giao phối sẽ xảy ra trong tháng Chín và tháng Mười. Các con đực là thực hiện [[chế độ đa thê]] và sẽ tìm một số con cái để giao phối với chúng. Trong thời gian này cả hai giới sẽ gọi cho nhau những tiếng kêu gợi tình. Con đực tạo âm thanh [[rên]] nặng nề có thể được nghe từ lên đến 500 mét, trong khi con cái giới phát ra âm thanh giống như tiếng than [[khóc]]. Những con đực sẽ chiến đấu cho con cái lựa chọn. Chúng hoặc là đánh giá là con nào lớn hơn, với những con nai nhỏ hơn sẽ rút lui, hoặc chúng có thể tham gia vào các trận đánh, thường chỉ liên quan đến các gạc.
Trong một cuộc chiến giữa hai con nai đực với nhau, cả hai đều có những rủi ro trong việc gạc của chúng bị khóa lại với nhau. Kết quả là chúng không thoát ra được và cái chết vì [[Đau ở động vật|đau đớn]] và vì [[đói]] sẽ chờ đợi chúng. Những con cái chủ yếu là chung sống hòa bình với con người trừ khi chúng có những con [[Bê|nai con]]. Chúng sẽ tấn công bất cứ điều gì trong lãnh thổ của mình. Như loài nai sừng tấm khác, những con nai đực giao phối cuộc gọi để thu hút con cái giao phối với hoặc thách thức với con đực khác để giành quyền giao phối.
Nai sừng tấm sơ sinh có bộ lông với một màu đỏ tương phản với sự xuất hiện màu nâu của một con nai sừng tấm trưởng thành. Những con còn trẻ sẽ ở lại với mẹ cho đến khi ngay trước khi đứa trẻ tiếp theo được sinh ra. Sau 10-11 tháng, nai sừng tấm một năm tuổi sẽ bị đuổi ra bởi các bà mẹ của chúng để tự bảo vệ mình.
==Thiên địch==
Kẻ thù của nai sừng tấm Alaska chính là chó sói, đây là cuộc đối đầu quyết liệt tranh giành sinh tồn. Người ta đã ghi lại được cảnh tượng một con nai sừng tấm mẹ đơn độc chống lại đàn sói đói để bảo vệ con mới chào đời. Cuộc chiến giữa nai sừng tấm mẹ và bầy sói đói diễn ra trong một vũng nước nhỏ tại vườn quốc gia Denali ở Alaska, Mỹ. Một con nai sừng tấm mẹ chiến đấu với một con sói. Sau khi xua đuổi được con sói, mẹ con nai sừng tấm ngay lập tức bị bao vây trong vũng nước bởi 5 con sói đói khác<ref>http://laodong.com.vn/the-gioi-do-day/kinh-hoang-canh-nai-me-mot-than-gong-minh-chong-lai-bay-soi-du-bao-ve-con-241355.bld</ref>. Đàn sói đói nhanh chóng lao xuống vũng nước tấn công mẹ con nai sừng tấm nhằm mục đích ăn thịt nai con mới chào đời. Nai mẹ đã sử dụng tất cả sức lực có thể để cố gắng chống trả lại những đợt tấn công của bầy sói. Cuộc chiến diễn ra rất ác liệt khi nai sừng tấm mẹ liên tục dùng chân giẫm đạp lên những con sói muốn tấn công con của nó từ khắp mọi phía, khiến nước trong vũng bắn tung tóe và trở nên đục ngầu<ref>http://www.24h.com.vn/tin-tuc-trong-ngay/nai-me-mot-minh-chong-lai-bay-soi-bao-ve-con-c46a541133.html</ref>.
| |||