Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lê Quang Trị”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
clean up, replaced: → using AWB
thông tin sai lệch, thiếu trung lập
Dòng 1:
{{chú thích trong bài}}
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = HồngLê ThuậnQuang Thiếu ĐếTrị
| tước vị = [[HoàngVua đế]] [[Việt Nam]]▼
| native name = 洪順少帝
▲| tước vị = [[Hoàng đế]] [[Việt Nam]]
| thêm = vietnam
| hình =
| cỡ hình =
| ghi chú hình =
| chức vị = [[HoàngVua đế]] [[nhà Hậu Lê]]
| tại vị = [[7 tháng 4]], [[1516]] - [[11 tháng 4]], [[1516]]
| tiền nhiệm = [[Lê Tương Dực]]
| nhiếp chính =
Dòng 14:
| hoàng tộc = [[Nhà Hậu Lê]]
| kiểu hoàng tộc = Triều đại
| tên đầy đủ = Lê Quang Trị (黎光治)
| kiểu tên đầy đủ = Tên húy
| phối ngẫu =
| thông tin con cái =
| con cái =
| niênmiếu hiệu = Hồng Thuận (洪順)
| thụy hiệu =
| cha = [[Mục Ý vương '''Lê Vinh]]Doanh'''
| mẹ =
| sinh = [[1509]]
| nơi sinh = [[Đông Kinh]]
| mất = [[1516]]
| nơi mất = [[Lam Kinh|Tây KinhĐô]]
}}
 
'''Lê Quang Trị''' ([[chữ Hán]]: 黎光治, [[1509]] - [[1516]]), là một vị [[hoàng đế]]vua [[nhà Lê sơ]] trong [[lịch sử Việt Nam]]. Do được lập lên ngôi và phế truất trong thời gian loạn lạc ngắn ngủi, ông ít được nhắc tới trong danh sách [[vua Việt Nam|các vị hoàng đếvua chính thống của Việt Nam]].
 
==Thân thế==
Lê Quang Trị là con của Mục Ý vương [[Lê Vinh]] (穆懿王黎濴)Doanh, cháu nội của Kiến vương [[Lê Tân]], tức là cháu 4 đời của vua [[Lê Thánh Tông|Thánh Tông Thuần hoàng đế]] và là cháu gọi vua [[Lê Tương Dực|Tương Dực Đế]] bằng bác.
 
==Vua nhỏ thời loạn lạc==
Năm [[1509]], Quang Trị mới ra đời thì bác ruột là TươngLê Dực ĐếOanh khởi binh tranh ngôi với [[Lê Uy Mục]], Uy Mục Đế đã giết cha của Quang Trị là Mục Ý vương Doanh cùng bác làLê CẩmSùng Giangvà vươngchú [[Lê Sùng]]Quyên. (黎漴),Ít chúlâu làsau DựcLê CungOanh vươnglật đổ Uy Mục lên ngôi, tức là vua [[Lê QuyênTương Dực]] (德恭王黎娟).
 
Năm [[1516]], các cuộc khởi nghĩa chống triều đình lan rộng, trong đó lớn mạnh nhất là khởi nghĩa của [[Trần Cảo (tướng khởi nghĩa)|Trần Cảo]]. Vua Tương Dực Đếăn cửchơi quânkhông đilo đánhchính sự, đangđại thắngthần têếTrịnh thìDuy loạnSản thầncan Nguyênngăn quậnlại côngbị [[Trịnhđánh Duynên Sản]]cùng Trình Chí Sâm bàn nhau giết chết vua Tương Dực Đếvào tháng 4 năm 1516.
 
Trịnh Duy Sản họp tông thất và đại thần bàn bạc lập vua mới. Duy Sản định lập Lê Quang Trị năm đó lên 8 tuổi làm vua, nhưng một đại thần khác là Vũ Tá hầu Phùng Mại không ủng hộ. Do đó Duy Sản lập anh họ của Quang Trị, tức con của Cẩm Giang vương Sùng là Lê Y làm vua, tức là [[Lê Chiêu Tông]].
==Thiếu đế ngụy lập==
Trịnh Duy Sản liền bàn mưu với người tông thất và đại thần, định lập Quang Trị, con của Mục Ý Vương, nhưng Vũ Tá hầu [[Phùng Mại]] không nghe, bàn lập con trưởng của Cẩm Giang Sùng là [[Lê Chiêu Tông|Lê Y]]. Tường quận công [[Phùng Dĩnh]] sai lực sĩ giết Mại ở Nghị sự đường trong cung cấm, rồi lập Quang Trị, khi ấy 8 tuổi.
 
Tuy nhiên trong các đại thần vẫn có người không đồng ý lập Lê Y mà muốn lập Lê Quang Trị. Tường quận công Phùng Dĩnh sai lực sĩ giết Phùng Mại ở nhà nghị sự và lập Quang Trị làm vua. Quang Trị vừa lên ngôi được 3 ngày, chưa kịp đổi [[niên hiệu]] mới, thì em họ của Duy Sản là Văn quận công [[Trịnh Duy Đại]] rước ông vào Tây Kinh ([[Thanh Hóa]]).
 
Ít lâu sau, [[Trịnh Duy Sản]] và số đông các đại thần tránh thế mạnh của Trần Cảo, cũng đưa Chiêu Tông vào Tây Kinh. Cuối tháng 5 năm [[1516]], Duy Đại thế yếu muốn trở về theo Chiêu Tông bèn giết chết Quang Trị cùng hai người em ông. Quang Trị chỉ ở ngôi trong thời gian ngắn thì bị giết lúc lên 8 tuổi. Sau đó Trịnh Duy Đại cũng bị buộc tội phản nghịch do ủng hộ Quang Trị nên cũng bị [[Lê Chiêu Tông]] xử tử.
 
Quang Trị chỉ ở ngôi trong thời gian ngắn thì bị giết lúc lên 8 tuổi. Sau đó Trịnh Duy Đại cũng bị buộc tội phản nghịch do ủng hộ Quang Trị nên cũng bị Lê Chiêu Tông xử tử.
Lê Quang Trị ở ngôi không lâu, không được lập niên hiệu, cũng không có [[miếu hiệu]] hay [[thụy hiệu]], các triều đại về sau cũng không hay nói đến, được xem là một trong những vị ''ngụy đế'', không chính thống trong danh sách các vị quân chủ trong lịch sử [[nhà Hậu Lê]].
 
==Xem thêm==
Dòng 55:
 
==Tham khảo==
{{tham khảo}}
* [http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/sach/dvsktt/dvsktt20a.html Đại Việt sử ký toàn thư, quyển XV]
 
{{Thời gian sống|Sinh=1509|Mất=1516}}
 
{{Vua nhà Hậu Lê}}
 
[[Thể loại:Vua nhà Lê sơ]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Lê_Quang_Trị”