Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lê Thụ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n Bot: Di chuyển 1 liên kết ngôn ngữ đến Wikidata tại d:q6772613 Addbot |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 1:
'''Lê Thụ''' là khai quốc công thần triều vua Lê Thái Tổ, là đại thần của 4 triều vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, Lê Nghi Dân, làm đến chức Thái úy.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà xuất bản khoa học xã hội Hà Nội 1993, dịch giả Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam</ref><ref name="bachkim.vn">[http://bachkim.vn/resource/daiviet.pdf Đại việt sử ký toàn thư, bản điện tử]</ref>
== Tiểu sử==
Sử sách không viết về tiểu sử của Lê Thụ.
==Tham gia khởi nghĩa Lam Sơn==
Năm 1426, sau thất bại ở trận Tốt Động, Chúc Động, Vương Thông muốn hòa, các ngụy quan Lương Nhữ Hốt, Trần Phong, Trần An Vinh đem lời xúi giục Vương Thông. Vương Thông đổi ý, đào hào sâu, đắp lũy phòng thủ, mặt khác sai thám tử đưa thư về xin viện binh. Lê Lợi bắt được thư này, 2 bên chấm dứt thời gian hòa hoãn.<ref name="bachkim.vn"/><ref>Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà xuất bản khoa học xã hội Hà Nội 1993, dịch giả Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam, trang 340, 341, bản điện tử</ref>
Lê Lợi chia quân đi đánh các thành, sai Lê Thụ cùng; Lê Sát, Lê Lý, Lê Lãnh và Lý Triện công thành Xương Giang.<ref>Thành Xương Giang: nay là thị xã Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Chú giải của sách Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn.</ref>
Tháng 9, năm 1427, viện binh quân Minh kéo sang Đại Việt gồm 2 đường, Tổng binh Chinh lỗ tướng quân Thái tử thái phó An Viễn hầu Liễu Thăng, Tham tướng Bảo Định bá Lương Minh, Đô đốc Thôi Tụ, Binh bộ thượng thư Lý Khánh, Công bộ thượng thư Hoàng Phúc, thổ quan Hữu bố chính sứ Nguyễn Đức Huân đem hơn 10 vạn quân và 2 vạn ngựa đánh vào cửa Pha Lũy. Chinh Nam tướng quân thái phó Kiềm quốc công Mộc Thạnh, Tham tướng Hưng An bá Từ Hanh, Tân Ninh bá Đàm Trung đem 5 vạn quân và 1 vạn ngựa đánh vào cửa Lê Hoa. Cả hai đều đã tới đầu địa giới.<ref name="bachkim.vn"/><ref>Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà xuất bản khoa học xã hội Hà Nội 1993, dịch giả Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam, trang 349, bản điện tử</ref>
Lê lợi sai Lê Sát, Lưu Nhân Chú, Lê Lãnh, Lê Thiệt cùng Lê Thụ đem 1 vạn quan, 5 thớt voi, bí mật mai phục trước ải Chi Lặng <ref>Chi Lăng: là ải hiểm trở nhất trên con đường từ Pha Lũy đến Đông Quan, cách Pha Lũy khoảng 60 km, thuộc xã Chi Lăng, tỉnhLạng Sơn ngày nay.</ref> đợi quân Minh.
Trước đó, Lê Lựu giữ cửa Pha Lũy, thấy quân Minh đến, lui về giữ cửa ải Lưu<ref>Ải Lưu: (nguyên văn thiếu chử Lưu) cũng là cửa ải trên đường từ Khâu Ôn đến Chi Lăng, nằm ở khoảng Lạng Nắc, hoặc trên đó không xa lắm, vùng giáp giới hai xã Nhân Lý và Sao Mai, huyện Chi Lăng ngày nay.</ref> quân Minh tiến đánh, Lê Lựu lại lui về đóng ở Chi Lăng. Quân Minh áp sát uy hiếp Chi Lăng. Lê Sát và Lưu Nhân Chú mật sai Lê Lựu ra đánh rồi thua chạy, quân minh đốc suất đại quân đuổi theo, đến chỗ mai phục, cánh quân Lê Sátt, Lưu Nhân Chú và Lê Lựu đổ ra đánh, quân Minh thua to, Liễu Thăng bị chém ở núi Mã Yên.<ref name="bachkim.vn"/><ref name="ReferenceA">Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà xuất bản khoa học xã hội Hà Nội 1993, dịch giả Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam, trang 350, bản điện tử</ref>
Ngày 25, Lê Lợi lại sai Lê Lý và Lê Văn An đem 3 vạn quân tiếp đến ải núi Mã Yên. Lê Sát và Lưu Nhân Chú chỉ huy các quân tung hết binh sĩ ra đánh giặc, chém Bảo Định bá Lương Minh tại trận.<ref name="bachkim.vn"/><ref name="ReferenceA"/>
Ngày 28, Lý Khánh chết. Thôi Tụ và Hoàng Phúc dẫn quân miễn cưỡng tiến lên. Lưu Nhân Chú lại đánh bại bọn chúng, chém được hơn 2 vạn thủ cấp, bắt được lừa ngựa, trâu bò, quân tư khí giới nhiều không kể xiết.<ref name="bachkim.vn"/><ref name="ReferenceA"/>
Mùa đông, tháng 10, vua sai Lê Lý và Lê Văn An đem 3 vạn quân bao vây bốn mặt, lại dựng rào lũy ở tả ngạn sông Xương Giang để ngăn chặn. Thôi Tụ không còn mưu kế gì khác, đành phải đắp lũy giữa cánh đồng để tự vệ. Thôi Tụ đường cùng xin hòa, Lê Lợi không chấp thuận.<ref name="bachkim.vn"/><ref name="ReferenceA"/>
Lê Lợi sai Trần Nguyên Hãn cắt đường vận lương, sai Phạm Vấn, Lê Khôi đem 3 nghìn quân Thiết đột, 4 voi cùng với cánh quân Lê Sát, Lưu Nhân Chú, Lê Văn An tấn công. Ngày 15, quân Minh đại bại, bị chém 5 vạn người, Thôi Tụ, Hoàng Phúc bị bắt sống, 3 vạn người bị bắt. Nghĩa quân Lam Sơn thu vũ khí ngựa chiến, vàng bạc, vải lụa nhiều không kể xiết.<ref name="bachkim.vn"/><ref name="ReferenceA"/>
Khởi nghĩa Lam Sơn kết thúc, ngày 3, tháng 5, năm 1429, Lê Lợi ban biển ngạch công thần cho 93 viên, Lê Thụ được ban tước Huyện hầu.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 366</ref>
==Tham dự triều chính==
Tháng 7, năm 1437 đời vua Lê Thái Tông, sau khi bãi chức tước của Đại tư đồ Lê sát, vua ban lời chiếu:
{{cquote|''"Lê Sát tội không thể dung thứ, đáng phải chém để rao, nhưng trẫm tha không cho giết. Duy Đặng Đắc là kẻ bày mưu cho Sát, định hại xã tắc thì phải chém bêu đầu. Nguyễn Gia Nô vì biết chuyện lại không tố cáo thì phải đày ra châu xa. Còn bọn Lê Văn Linh, Lê Lĩnh, Lê Thụ, Lê Ê, Lê Hiệu, đều phải xử phạt theo pháp luật, có ân xá cũng không được hưởng. Lê Bang vì là con rể của Sát, tự tiện ra vào nhà Sát, cho đày ra châu xa". ''|||Đại Việt sử ký toàn thư}}<ref name="ReferenceB">Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 397</ref>
Tháng 8, năm 1437 Tháng 8, lấy Thái giám tham tri chính sự Trịnh Khả làm Thiếu úy. Lấy nhập nội thiếu úy tổng quản tiền dực thánh quân Lê Thụ làm Tham tri chính sự.<ref name="ReferenceB"/>
Cùng năm đó, nhà vua lại lấy Tham tri chính sự Lê Thận, Đỗ Đại, Nguyễn Xí, Lê Thụ làm tri từ tụng sự.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 398</ref>
Ngày 12, tháng 8, năm 1442, sau cái chết của vua Lê Thái Tông, đại thần là Trịnh Khả, Nguyễn Xí, Lê Thụ nhận di mệnh cùng với bọn Đinh Liệt, Lê Bôi tôn Hoàng thái tử Bang Cơ lên ngôi, lúc ấy, vua mới 2 tuổi.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 405</ref>
Ngày 22, tháng Giêng, năm 1446, Lê Thụ lúc ấy giữ chức Nhập nội đô đốc bình chương, cùng với Nhập nội đô đốc bình chương Trịnh Khả, Nhập nội thiếu phó tham
dự triều chính Lê Khắc Phục đem hơn 60 vạn quân đi đánh Chiêm Thành.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 407</ref>
Ngày 23, quân của Lê Thụ, Trịnh Khả, Lê Khắc Phục đến xứ, Ly Giang<ref>Ly Giang: cũng gọi là Lê Giang, tên huyện thời thuộc Minh và đời Lê, đến đầu đời Nguyễn đổi thành Lễ Dương, nay là đất huyện
Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam -Đà Nẳng.</ref>, Đa Lang, Cổ Lũy<ref>Cổ Lũy: vùng đất tỉnh Quảng Nghĩa cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngã</ref>, mở thông đường thủy, dựng thành lũy để đánh nhau với quân Chiêm, phá tan quân Chiêm, đánh thẳng đến cửa biển Thi Nại<ref>Thi Nại: tức cửa biển Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.</ref>.
Mùa hạ, ngày 25, tháng 4, năm 1446, quân của Lê Thụ tiến công thành Chà Bàn phá tan quân Chiêm,bắt được chúa là Bí Cai và các phi tần, bộ thuộc, ngựa voi vũ khí, cùng các hàng tướng rồi đem quân về.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 408</ref>
Tháng 6, năm 1448, nhóm đại thần Lê Thụ cùng dâng sớ hặc tội mình, xin vua miễn chức. Vua Lê Nhân Tông ra sắc dụ không cho.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 411</ref>
Tháng 5, năm 1449, Lê Thụ, Trịnh Khả dâng sớ rằng:
{{cquote|''"Ngày xưa, vào đời thịnh trị, nếu gặp tai biến của trời thì vua tự xét mình lại, đại thần nhận tội cùng lòng kinh sợ để mong dẹp yên tai biến của trời. Kính nghĩ khoảng năm Thuận Thiên thường được mùa luôn, cho đến các năm Thiệu Bình, Đại Bảo, điểm tốt có nhiều. Bệ hạ chưa tự mình trông coi chính sự, cũng không có lầm lỗi gì, thế mà lụt lội, hạn hán liên tiếp xảy ra, tai dị luôn luôn xuất hiện. Hẳn là bọn thần không biết thể lòng thương yêu muôn dân, chăm sóc vạn vật của bệ hạ, điều hòa trái lẽ như lời chiếu đã nói. Cúi xin Thánh Từ <ref>Thánh Từ: tức Thánh Từ hoàng thái hậu. Vua còn nhỏ, thái hậu phải buông rèm coi chính sự. Tức Hoàng Thái Hậu Nguyễn Thị Anh</ref> đòi bọn thần tới Chính sự đường hỏi bọn thần về việc quân, việc nước, việc gì nên làm, việc gì nên bỏ, cốt ở thực hành, không nên chỉ chuộng hư văn"''|||Đại Việt sử ký toàn thư}}<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 418</ref>
Tháng 6, năm 1456, Lê Thụ được tha khỏi ngục.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 425</ref>
Năm 1460, Lê Nghi Dân lật đổ vua Lê Nhân Tông, Lê Thụ cùng với các đại thần Lê Ê, Đỗ Bí, Lê Ngang làm binh biến, nhưng việc bị phát hiện, tất cả đều bị giết chết. Cùng năm ấy nhóm đại thần Nguyễn Xí làm binh biến lật đổ Lê Nghi Dân. Nguyễn Xí tâu thăng các quan công thần tại chức hay đã chết, được ban quốc tính hay không được ban, cùng số con trai của họ chưa được thăng bổ, vua Lê Thánh Tông ra chiếu rằng:
{{cquote|''Đã xem hết tờ tâu, trong ấy có xin cho bọn Lê Ê, Lê Thụ, Đỗ Bí, Lê Ngang theo như lệ công thần đã mất, nhưng câu ấy còn có thể bẻ lại được, là vì khoảng năm Diên Ninh, Đỗ Bí, Lê Ê ở chức cao nhất vào hàng tể thần; Lê Ngang, Lê Thụ tay cầm cấm quân, giữ việc an nguy, đáng lẽ phải dẹp yên giặc loạn, chuyển nguy thành an mới phải, thế mà chỉ biết sắp gà vào trong nồi mà để cá kình lọt ra ngoài lưới. Đến sau mưu việc không kín, đến nỗi phải phơi thây ở bên đường. Đó lại thêm một tội khác trong các tội của bọn Bí, Ngang, có khác gì tội giết vua của Triệu Thuẫn ngày xưa, sao được để cùng với những công thần đã mất?''|||Đại Việt sử ký toàn thư}}.<ref>Đại Việt sử ký toàn thư, sách đã dẫn, trang 432</ref>
==Tham khảo==
{{tham khảo}}
*Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà xuất bản khoa học xã hội Hà Nội, 1993, dịch giả Viện Khoa Học Xã Hội Việt Nam.
==Xem thêm==
[[Lê Lợi]], [[Lưu Nhân Chú]], [[Lê Sát]], [[Lê Nhân Tông]], [[Lê Thánh Tông]], [[Nguyễn Xí]]
==Chú thích==
{{Khởi nghĩa Lam Sơn}}
[[Thể loại:Quan nhà Lê sơ]]
| |||