Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Apartheid”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Liên kết ngoài: clean up, replaced: {{Commonscat → {{thể loại Commons using AWB |
n Dịch từ en:wiki |
||
Dòng 4:
Apartheid được phát triển sau chiến tranh thế giới II do Đảng Quốc gia do người Afrikaner thống trị và các tổ chức Broederbond. Hệ tư tưởng này cũng được thể chế hóa tại Tây Nam Phi, nơi các quốc gia được Nam Phi quản lý theo một nhiệm vụ tập đoàn các quốc gia (được thu hồi vào năm 1966 thông qua Nghị quyết 2145 của [[Liên Hợp Quốc]]),<ref>{{chú thích web|title=Resolutions Adopted by the General Assembly during its 21st Session|url=http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/004/48/IMG/NR000448.pdf?OpenElement|accessdate=11 August 2012}}</ref> cho đến khi vùng này giành được độc lập với cái tên [[Namibia]] vào năm 1990.<ref>{{chú thích web|last=Gallagher|first=Michael|title=The birth and death of apartheid|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/575204.stm |publisher = BBC News | accessdate=17 June 2002}}{{Better source|reason=|date=February 2015}}</ref> Nói rộng ra, thuật ngữ này hiện đang được sử dụng cho các hình thức phân biệt chủng tộc có hệ thống, được thành lập bởi các cơ quan nhà nước trong một quốc gia, chống lại các quyền và xã hội dân sự của một nhóm nào đó của công dân, do định kiến về dân tộc.<ref>Merriam-Webster. Merriam-Webster, n.d. Web. 23 Feb. 2015. <http://www.merriam-webster.com/dictionary/apartheid></ref>
Phân biệt chủng tộc ở Nam Phi đã bắt đầu vào thời thuộc địa thời [[đế quốc Hà Lan]], cho đến năm 1795 khi người Anh chiếm [[Mũi Hảo Vọng]].<ref name="Afrikaner political thought: analysis and documents">{{Bản mẫu:Chú thích sách|title = Afrikaner political thought: analysis and documents|author = A. Du Toit, H.B. Giliomee|isbn = 0520043197|work = |publisher = University of California Press|deadurl = no}}</ref> Apartheid với tư cách như một chính sách cấu trúc chính thức được giới thiệu sau khi cuộc tổng tuyển cử năm 1948. Pháp luật phân loại người dân thành bốn nhóm chủng tộc - "đen", "màu trắng", "màu", và "Ấn Độ", hai chủng tộc cuối cùng được chia thành nhiều tiểu phân loại<ref>Baldwin-Ragaven, Laurel; London, Lesley; du Gruchy, Jeanelle (1999). </ref>—và các khu vực dân cư đã được tách ra. Từ năm 1960 đến năm 1983, 3,5 triệu người Nam Phi không phải da trắng đã bị đuổi khỏi nhà của họ, và buộc phải vào các khu dân cư tách biệt. Đây là một trong những vụ di chuyển dân cư số lượng lớn nhất trong lịch sử hiện đại.<ref name="Forced Removals">{{Bản mẫu:Chú thích web|title = South Africa – Overcoming Apartheid|accessdate = 26 December 2013|url = http://www.overcomingapartheid.msu.edu/multimedia.php?id=65-259-6|publisher = African Studies Center of Michigan State University|deadurl = no}}</ref> Đại diện chính trị cho những chủng tộc không phải da trắng đã bị bãi bỏ vào năm 1970, và bắt đầu từ năm đó người da đen bị tước [[quyền công dân]], trở thành một công dân của một trong mười vùng tự trị được gọi là bantustans, bốn trong số đó đã trở thành quốc gia độc lập trên danh nghĩa. Chính phủ tách rời giáo dục, chăm sóc y tế, bãi biển, và các dịch vụ công cộng khác; chỉ cung cấp người da đen với các dịch vụ thường là kém hơn so với người da trắng.<sup class="noprint Inline-Template noprint Template-Fact" style="white-space:nowrap;" contenteditable="false">[''[[Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được|<span title="This claim needs references to better sources. (February 2015)">better source needed</span>]]'']</sup>
Apartheid gây ra sự phản kháng và bạo lực mạnh mẽ trong nước, đồng thời làm quốc tế thực hiện cấm vận vũ khí và thương mại lâu dài đối với Nam Phi.<ref name="Lodge 1983">{{Bản mẫu:Chú thích sách|first = Tom|last = Lodge|year = 1983|title = Black Politics in South Africa Since 1945|location = New York|publisher = Longman}}</ref> Từ những năm 1950, một loạt các cuộc nổi dậy và phản đối đã được đáp trả bằng việc cấm và bỏ tù các nhà lãnh đạo chống phân biệt chủng tộc. Khi tình trạng bất ổn lan rộng và trở nên căng thẳng hơn, hoạt động quân sự tiếp tục leo thang, các tổ chức nhà nước đã đáp trả bằng đàn áp và bạo lực. Cùng với các biện pháp trừng phạt được cộng đồng quốc tế áp dụng cho Nam Phi, điều này đã làm cho chính phủ ngày càng khó khăn để duy trì chế độ. Cải cách phân biệt chủng tộc trong những năm 1980 đã không dập tắt nổi sự chống đối, và vào năm 1990 Tổng thống [[Frederik Willem de Klerk]] bắt đầu đàm phán để chấm dứt phân biệt chủng tộc,<ref>{{Bản mẫu:Chú thích báo|url = http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/2/newsid_2524000/2524997.stm|title = De Klerk dismantles apartheid in South Africa|publisher = BBC News|accessdate = 21 February 2009|date = 2 February 1990|archiveurl = https://web.archive.org/web/20090215004142/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/2/newsid_2524000/2524997.stm|archivedate = 15 February 2009|deadurl = no}}</ref>
mà đỉnh cao là cuộc bầu cử dân chủ đa sắc tộc vào năm 1994, với chiến thắng của [[Đại hội Dân tộc Phi]] do [[Nelson Mandela]] lãnh đạo. Tuy vậy những hệ lụy của phân biệt chủng tộc vẫn còn ảnh hưởng đến chính trị và xã hội Nam Phi. De Klerk đã bắt đầu quá trình xóa bỏ phân biệt chủng tộc với việc trả lại tự do cho người cố vấn của Mandela và một số tù nhân chính trị khác trong tháng 10 năm 1989.<ref>http://www.theguardian.com/world/2010/jan/31/nelson-mandela-de-klerk-apartheid</ref> Mặc dù việc bãi bỏ chính thức apartheid được thực hiện trong năm 1991 với bãi bỏ cuối cùng của luật phân biệt chủng tộc còn lại, những người không phải da trắng vẫn không được phép bỏ phiếu cho đến năm 1993 và kết thúc thực sự của apartheid được coi là kể từ năm 1994 với cuộc tổng tuyển cử dân chủ.
Mặc dù, cơ sở pháp lý cho chủ nghĩa Apacthai không còn nhưng sự bất bình đẳng về [[chính trị]], [[kinh tế]] và [[xã hội]] giữa những [[đại chủng Âu|người da trắng]] và [[đại chủng Phi|người da đen]] ở Nam Phi vẫn tiếp tục tồn tại.
| |||