Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Elizabeth I của Anh”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 34:
[[Virginia]], một trong 13 khu thuộc địa, về sau hợp nhất để trở nên [[Hoa Kỳ|Hợp chúng quốc Hoa Kỳ]], được đặt tên theo một danh hiệu của Elizabeth, "Nữ vương Đồng trinh" (The Virgin Queen).
 
Tuy nhiên, các sử gia tỏ ra nghiêm khắc hơn, họ thường miêu tả Elizabeth là người nóng tính,<ref>In 1593, the French ambassador confessed: "When I see her enraged against any person whatever, I wish myself in Calcutta, fearing her anger like death itself". Somerset, 731–32.</ref> đôi khi thiếu quyết đoán<ref>Somerset, 729.</ref> và cho rằng bà thành công là nhờ may mắn. Những năm cuối triều đại Elizabeth, một loạt những khó khăn về kinh tế và quân sự đã làm giảm sút uy tín của nữNữ hoàngvương đến mức khi bà qua đời nhiều người đã thở phào nhẹ nhõm.
 
Dù vậy, Elizabeth vẫn được các sử gia xem là một nhà cai trị có sức thu hút cá nhân và biết cách vượt qua mọi trở ngại để tồn tại trong một thời kỳ mà chính quyền thường hạn chế và thiếu hiệu quả, và khi vua chúa các vươngVương quốc láng giềng luôn phải đối phó với các khó khăn trong nước với nguy cơ vươngVương quyền có thể bị tổn hại nghiêm trọng, như trường hợp của các đối thủ của Elizabeth như Nữ hoàngvương [[Mary Stuart (nữ hoàng xứ Scotland)|Mary của Scotland]], bị tống giam năm [[1568]] rồi xử tử hình năm [[1587]].
 
Sau thời trị vì ngắn ngủi của em trai và chị, triều đại kéo dài 45 năm của Nữ vương Elizabeth đã cống hiến một giai đoạn ổn định rất quý báu cho nướcVương quốc Anh và là nhân tố chủ chốt giúp hình thành ý thức dân tộc cho người dân Anh.<ref name=autogenerated3 />
 
== Thiếu thời ==
[[Tập tin:El bieta I lat 13.jpg|nhỏ|phải|190px|Elizabeth Tudor, lúc 13 tuổi.]]
Elizabeth Tudor là con duy nhất của VuaQuốc vương [[Henry VIII]] Vương hậu [[Anne Boleyn]], Nữ hầu tước xứ Prembroke. Hai người bí mật kết hôn vào một thời điểm giữa mùa đông năm [[1532]] và cuối [[tháng 1]] năm [[1533]]. Elizabeth chào đời tại [[Lâu đài Placentia]] ở [[Greenwich]] ngày [[7 tháng 9]] năm 1533, và được đặt tên theo bà nội, [[Elizabeth xứ York]].<ref>Somerset, 4.</ref> Ngay khi ra đời, Elizabeth được ban quyền kế thừa ngai báu mặc dù Henry VIII đã có một con gái, [[Mary; I của Anh|Mary Tudor]]. Công nương Mary khi đó không được cha công nhận là người thừa kế hợp pháp vì nhà vua đã hủy bỏ hôn ước với người mẹ, [[Catherine xứ Aragon]], côngCông chúa nước [[Tây Ban Nha]].<ref>Loades, 3–5</ref><ref>Somerset, 4–5.</ref>
 
Henry VIII mong chờ sự ra đời của một con trai để bảo đảm sự kế tục của triều đại Tudor, nhưng sau khi sinh hạ Elizabeth, HoàngVương hậu Anne bị sẩy thai hai lần trong năm [[1534]] và đầu năm [[1536]], rồi nhà vua bắt đầu có quan hệ với nhiều[[Jane phụ nữ khácSeymour]].
 
Vẫn còn nhiều tranh luận về nguyên nhân Anne Boleyn bị thất sủng, nhưng các sử gia đồng ý với nhau về sự vô tội của Anne Boleyn đối với các cáo buộc chống lại bà, họ tin rằng cái chết của bà đã được sắp đặt bởi những đối thủ chính trị. Anne Boleyn bị bắt ngày [[2 tháng 5]] năm [[1536]] và bị cầm tù. Mười bảy ngày sau bà bị hành quyết với các tội danh phản quốc, loạn luân với anh/em trai, [[George Boleyn]], và tội phù thủy.<ref>Loades, 6–7.</ref><ref>Haigh, 1–3.</ref>
 
Công nương Elizabeth, Tudor khi đó mới lên ba, bị tuyên bố là con bất hợp pháp và bị mất tước hiệu côngCông chúanương (''Princess''), cũng không được hưởng tài sản của người mẹ.<ref name=autogenerated8>In the act of July 1536, it was stated that Elizabeth was "illegitimate... and utterly foreclosed, excluded and banned to claim, challenge, or demand any inheritance as lawful heir...to [the King] by lineal descent". Somerset, 10.</ref> Cô chỉ còn là ''Lady Elizabeth'' và không được sống gần cha khi ông kết hôn với Jane Seymour.<ref name=autogenerated8 /> Năm [[1537]], người vợ thứ ba của Henry, [[VIII là Jane Seymour]], ra sinh con trai, HoàngVương tử Edward; theo Đạo luật Kế vị năm [[1544]], Edward là người kế thừa ngai báu nước Anh, tức [[Edward VI của Anh]].
 
Người bảo hộ đầu tiên của Elizabeth là Lady [[Margaret Bryan]], một nữ hầu tước cô gọi là "''Muggie"''. Lúc bốn tuổi, Elizabeth có người bảo hộ mới, Katherine Champernowne, mà cô thường gọi là "Kat". Champernowne tạo lập một mối quan hệ thân thiết với Elizabeth và trở nên người bạn tốt và thân tín suốt cuộc đời cô. Champernowne đóng góp nhiều cho học vấn của Elizabeth, với sự kèm cặp của William Grindal, cô có thể viết [[tiếng Anh]], [[latinh|tiếng Latin]] và [[tiếng Ý]], sau đó đạt nhiều tiến bộ trong việc học [[tiếng Pháp]] và [[tiếng Hy Lạp]].<ref>Our knowledge of Elizabeth’s schooling and precocity comes largely from the memoirs of [[Roger Ascham]], also the tutor of Prince Edward. Loades, 8–10.</ref> Khi Grindal từ trần năm [[1548]], Roger Ascham thay thế Grindal hướng dẫn cô trong học thuật theo phương pháp mới, biến học tập thành một công việc thú vị.<ref>Somerset, 25.</ref> [[Matthew Parker]], [[mục sư]] của mẹ cô, dành một mối quan tâm đặc biệt đến cuộc sống và quyền lợi của Elizabeth do Anne, khi ấy đang sống trong kinh hãi trước khi bị hành quyết, ủy thác Parker chăm sóc đời sống tâm linh cho con gái. Về sau Parker trở thành [[Tổng Giám mục thành Canterbury]] sau khi Elizabeth đăng quang năm [[1558]]. Một người bạn thân tình khác mà Elizabeth thường nhắc đến với nhiều tình cảm là một người [[Cộng hòa Ireland|Ireland]], [[Thomas Butler]], về sau là Bá tước xứ Ormonde (mất năm [[1615]]).
 
Elizabeth là người đa tài, kiên định và cực kỳ thông minh. Cô ham thích học hỏi vì khao khát hiểu biết. Giống song thân, cô là một cô gái lãng mạn và quyến rũ.