Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thiên hoàng Suiko”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n →‎Các sự kiện trong đời Suiko: chính tả, replaced: hiếp pháp → hiến pháp using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = ThiênThôi hoàngCổ Thiên SuikoHoàng
| tên gốc = Suiko-tennō<br />推古天皇
| tước vị =
| hình =
Dòng 8:
| chức vị = [[Thiên hoàng]] thứ 33 của [[Nhật Bản]]
| tại vị = 593 &ndash; 628
| tiền nhiệm = <font color="grey">[[Thiên hoàng SushunSùng Tuấn]]</font>
| kế nhiệm = <font color="blue">[[Thiên hoàng Jomei]]</font>
| phối ngẫu = [[Thiên hoàng Mẫn Đạt]]
| vợ =
| chồng =
Dòng 18:
| miếu hiệu =
| niên hiệu =
| cha = [[Thiên hoàng KimmeiKhâm Minh]]
| mẹ = [[Soga no Kitashihime|Tô Ngã Kiêm Diên viện]] (蘇我堅鹽媛)
| mẹ =
| sinh = <font color="grey">[[15 tháng 4]], [[554]]</font>
| nơi sinh =
| sinh = [[554]]
| mất = [[15 tháng 4]], [[628]]
| nơi an táng = ''[[Shinaga no Yamada no misasagi'']] (Osaka)
}}
'''ThiênThôi hoàngCổ SuikoThiên Hoàng''' ([[chữ Hán]]: 推古天皇 <sup>''Suiko-tennō''</sup>; "Thôi[[554]] Cổ– Thiên Hoàng") ([[15 tháng 4]], [[554]] – [[628]]?) là [[HoàngThiên đếhoàng]] thứ 33 của [[Nhật Bản]],<ref name="kunaicho">[[Imperial Household Agency]] (''Kunaichō''): [http://www.kunaicho.go.jp/ryobo/guide/033/index.html 推古天皇 (33)]</ref> theo [[Danh sách Thiên hoàng]] truyền thống,<ref>Ponsonby-Fane, Richard. (1959). ''The Imperial House of Japan,'' p. 48.</ref> đồng thời là [[Nữ vương|Nữ hoàng]] đầu tiên trong [[lịch sử Nhật Bản]] có thể khảo chứng được.
 
Triều đại của Suikobà kéo dài từ năm [[593]] tới khi bà qua đời năm [[628]]., tổng cộng 35 năm<ref>Brown, Delmer ''et al.'' (1979). ''Gukanshō,'' pp. 263-264; Varley, H. Paul. (1980). ''Jinnō Shōtōki,'' pp. 126-129; Titsingh, Isaac. (1834). {{Google books|18oNAAAAIAAJ|''Annales des empereurs du Japon,'' pp. 39-42.|page=39}}</ref>. Trong thời đại của bà, Nhật bản được phát triển tầm cao hơn dưới sự toàn quyền của [[Thánh Đức Thái tử]], người trên thực tế nắm trọn quyền hành trong thời gian cai trị của bà.
 
Trong lịch sử Nhật Bản, SuikoThôi Cổ Thiên Hoàng là một trong tám8 người phụ nữ đảm nhận vai trò Thiên hoàng trị vì. Bảy người phụ nữ nắm quyền trị vì sau Suikobà là các Thiên hoàng [[Thiên hoàng Kōgyoku|Kōgyoku/Saimei]], [[Thiên hoàng Jitō|Jitō]], [[Thiên hoàng Gemmei|Gemmei]], [[Thiên hoàng Genshō|Genshō]], [[Thiên hoàng Kōken|Kōken/Shōtoku]], [[Thiên hoàng Meishō|Meishō]] và [[Thiên hoàng Go-Sakuramachi|Go-Sakuramachi]].
 
==Sinh thời==
==Các sự kiện trong đời Suiko==
Thôi Cổ Thiên hoàng Suiko còn có nhiều tên gọihồi khácnhỏ trướclà khi'''Ngạch kếĐiền vịBộ như Công chúa Nukatabe vàhoàng Toyomikenữ''' Kashiyika(額田部皇女). Bà là con gái thứ ba của [[Thiên hoàng Kimmei]]., Mẹmẹ của bà là [[Soga no Kitashihime|Tô Ngã Kiêm Diên viện]] (蘇我堅鹽媛), con gái của đại thần [[Tô Ngã Đạo Mục|Soga no Iname]] (蘇我稻目). NgoàiBà rađược bàmô còntả là một người có nhan sắc diễm lệ, ngũ quan đoan chính. Bà là em gái ruột của [[Thiên hoàng Yōmei|Thiên hoàng Dụng Minh]].
 
Thiên hoàng Suiko trướcTrước khi lên ngôi, từng là thứ[[Phi phitần]] của anh họ bà, [[Thiên hoàng BidatsuMẫn Đạt]], sau khi người vợ đầu tiên của Thiên hoàng qua đời, thì bà trở thành chínhChính cung [[Hoàng hậu]]. Bà sinh ra được 3 con trai và 5 con gái, vớigồm tướccó: vị[[Cát làThành Ōkisakivương]] (chính葛城王), phi[[Takeda củano vuamiko|Trúc Điền]] hoàng tử (竹田皇子)., Bà[[Vĩ cóTrương]] 2hoàng đứatử con(尾張皇子), trai[[Thối vàĐạo 3Bối đứaSao]] conhoàng gáinữ (菟道贝蛸皇女), [[Tiểu Khẩn Điền]] hoàng nữ (小墾田皇女), [[Điền Nhãn]] hoàng nữ (田眼皇女), [[Anh Tĩnh Cung Trương]] hoàng nữ (櫻井弓張皇女), [[Lô Tư Thủ]] hoàng nữ (鸕鶿守皇女).
 
==Trị vì==
Sau khi [[Thiên hoàng Bidatsu]] qua đời, anh trai của Suiko là [[Thiên hoàng Yōmei]] lên ngôi vua nhưng chỉ trị vì trong khoảng 2 năm ngắn ngủi thì chết vì bệnh. Ông vừa băng hà ít lâu, thì xảy ra một cuộc tranh giành quyền lực, phát sinh từ mâu thuẫn trước đó giữa hai gia tộc là tộc Soga và tộc Mononobe, Soga ủng hộ cho [[Hoàng tử Hatsusebe]] và Mononobe chọn [[Hoàng tử Anahobe]]. Cuối cùng Soga đánh bại được Mononobe và đưa Hoàng tử Hatsusebe lên ngôi tức Thiên hoàng Sushun vào năm [[587]], tuy nhiên vị Thiên hoàng mới này không bằng lòng trước việc Soga no Umako cùng gia tộc của mình nắm quá nhiều quyền hành trong triều đình, lo sợ có thể bị hạ sát khiến Soga buộc phải ra tay, nhờ thủ hạ là [[Yamatoaya no Ataikoma]] (東漢直駒?) ám sát Thiên hoàng Sushun vào năm [[592]]. Nhằm lấp đầy khoảng trống quyền lực và ngăn chặn một cuộc nổi loạn tranh giành ngôi vua, Soga đã thuyết phục Nữ hoàng Suiko làm lễ đăng quang lên ngôi Thiên hoàng vào cùng năm đó.▼
===Lên ngôi===
Năm [[585]], Thiên hoàng Mẫn Đạt băng hà, anh trai của Thôi Cổ là [[Thiên hoàng Yōmei|Thiên hoàng Dụng Minh]] lên ngôi nhưng chỉ trị vì trong khoảng 2 năm ngắn ngủi thì chết vì bệnh. Ông vừa băng hà ít lâu, thì xảy ra một cuộc tranh giành quyền lực, phát sinh từ mâu thuẫn trước đó giữa hai gia tộc là [[Gia tộc Soga]] và [[Gia tộc Mononobe]]. Gia tộc Soga ủng hộ cho [[Hoàng tử Hatsusebe]] và Gia tộc Mononobe chọn [[Hoàng tử Anahobe]].
 
▲SauCuối khicùng [[Thiên hoàng Bidatsu]] qua đời, anh trai của Suiko là [[Thiên hoàng Yōmei]] lên ngôi vua nhưng chỉ trị vì trong khoảng 2 năm ngắn ngủi thì chết vì bệnh. Ông vừa băng hà ít lâu, thì xảy ra một cuộc tranh giành quyền lực, phát sinh từ mâu thuẫn trước đó giữa hai gia tộc làGia tộc Soga và tộc Mononobe, Soga ủng hộ cho [[Hoàng tử Hatsusebe]] và Mononobe chọn [[Hoàng tử Anahobe]]. Cuối cùng Soga đánh bại được Mononobe và đưa Hoàng tử Hatsusebe lên ngôi tức [[Thiên hoàng Sushun|Thiên hoàng Sùng Tuấn]] vào năm [[587]],. tuyTuy nhiên, vị Thiên hoàng mới này không bằng lòng trước việc [[Soga no Umako|Tô Ngã Mã Tử]] (蘇我馬子) cùng gia tộc của mình nắm quá nhiều quyền hành trong triều đình, lo sợ có thể bị hạ sát khiến Soga buộc phải ra tay, nhờ thủ hạ là [[Yamatoaya no Ataikoma]] (東漢直駒?) ám sát Thiên hoàng Sushun vào năm [[592]]. Nhằm lấp đầy khoảng trống quyền lực và ngăn chặn một cuộc nổi loạn tranh giành ngôi vuavị, Soga đã thuyết phục NữNgạch hoàngĐiền SuikoBộ làm lễ đăng quang lên ngôi Thiên hoàng vào cùng năm đó, tức ''Thôi Cổ Thiên Hoàng''.
[[Thánh Đức Thái tử|Thái tử Shōtoku]] (tức [[Thánh Đức Thái tử]]) được bổ nhiệm làm quan nhiếp chính trong những năm tiếp năm. Mặc dù mang danh nghĩa là vua nhưng quyền lực chính trị suốt thời Suiko trị vì đều do Thái tử Shōtoku và Soga no Umako nắm giữ trong tay, Thiên hoàng Suiko chỉ là vị vua bù nhìn không hơn gì [[Thiên hoàng Sushun]] trước đây.▼
 
===Thời gian cai trị===
▲[[Thánh Đức Thái tử|Thái tử Shōtoku]], (tứccháu [[Thánhcủa ĐứcThôi TháiCổ tử]])Thiên Hoàng được bổ nhiệm làm quan [[nhiếp chính]] trong những năm tiếp năm. Mặc dù mang danh nghĩa là vuaHoàng đế nhưng quyền lực chính trị suốt thời SuikoThôi Cổ Thiên Hoàng trị vì đều do Thánh Đức Thái tử Shōtoku và Soga[[Tô noNgã UmakoMã Tử]] nắm giữ trong tay, Thiên hoàng Suiko chỉ là vị vuaHoàng bùđế nhìntrên danh nghĩa, không hơnkhác gì [[Thiên hoàng Sushun]] trước đây.
 
Vào năm [[599]], xảy ra một trận động đất lớn đã phá hủy nhiều công trình ở khắp tỉnh [[Yamato]], nay thuộc tỉnh [[Nara]].
Năm [[624]], Thôi Cổ Thiên SuikoHoàng từ chối lời yêu cầu của [[SogaTô noNgã Mã UmakoTử]] được ban cho vùng [[Kazuraki no Agata]] thuộc đất đai hoàng gia là bằng chứng cho thấy sự độc lập của bà dần dần thoát khỏi ảnh hưởng chi phối của SogaTô Ngã. Một số thành tựu đạt được dưới triều đại của Thiên hoàng SuikoThôi Cổ bao gồm sự công nhận chính thức [[đạo Phật]] bằng việc ban bố chỉ dụ chấn hưng tôn giáo vào năm [[594]],. nămNăm [[600]], Thiên Hoàng chủ trương mở rộng quan hệ ngoại giao với [[Nhà Tùy|Nhà Tuỳ]] ở [[Trung Quốc]].
 
Năm [[603]], [[Thánh Đức Thái tử|Thái tử Shōtoku]] ban bố sắc lệnh thành lập [[hệ thống phân chia tầng lớp và tước vị quan lại thành 12 bậc]] dựa theo mẫu của Trung Quốc thay cho chế độ cha truyền con nối tồn tại lâu đời ở Nhật. và vào nămNăm [[604]], ông lại tiếp tục ban bố [[hiến pháp điều khoản 17]]. SuikoThôi Cổ là Thiên hoàng theo đạo Phật đồng thời bà từng giữ chức tu sĩ trong chùa trước khi lên ngôi nữNữ hoàng.▼
 
===Qua đời===
▲Năm [[603]] [[Thánh Đức Thái tử|Thái tử Shōtoku]] ban bố sắc lệnh thành lập [[hệ thống phân chia tầng lớp và tước vị quan lại thành 12 bậc]] dựa theo mẫu của Trung Quốc thay cho chế độ cha truyền con nối tồn tại lâu đời ở Nhật và vào năm [[604]] lại tiếp tục ban bố [[hiến pháp điều khoản 17]]. Suiko là Thiên hoàng theo đạo Phật đồng thời bà từng giữ chức tu sĩ trong chùa trước khi lên ngôi nữ hoàng.
Vào thời điểm thừa kế hoàng gia nói chung được xác định bởi các nhà lãnh đạo gia tộc, chứ không phải là Hoàng đế, Thôi Cổ Thiên Hoàng không có chút quyền lực nào để có thể lựa chọn người kế vị cho mình khi đang phút lâm chung. Bấy giờ có 2 người có thể kế vị ngôi vị của bà:
* Một là [[Hoàng tử Tamura]], cháu nội của [[Thiên hoàng Mẫn Đạt]] và được hỗ trợ bởi dòng chính của Gia tộc Soga, bao gồm [[Soga no Emishi|Tô Ngã Hà Di]] (蘇我蝦夷).
* Hai là [[Hoàng tử Yamashiro]], là con trai của Thánh Đức Thái tử và nhận được sự hỗ trợ của một số thành viên cấp thấp hơn trong gia tộc Soga.
 
Vào thời điểm thừa kế hoàng gia nói chung được xác định bởi các nhà lãnh đạo gia tộc, chứ không phải là hoàng đế, Suiko không có chút quyền lực nào để có thể lựa chọn người kế vị cho mình khi đang phút lâm chung. Một, [[Hoàng tử Tamura]], là cháu nội của Thiên hoàng Bidatsu và được hỗ trợ bởi dòng chính của tộc Soga, bao gồm Soga no Emishi. Hai là [[Hoàng tử Yamashiro]], là con trai của Thánh Đức Thái tử và nhận được sự hỗ trợ của một số thành viên cấp thấp hơn trong gia tộc Soga. Sau một cuộc bạo loạn ngắn ngủi, một trong những người ủng hộ chính của Hoàng tử Yamashiro bị giết, Hoàng tử Tamura được lựa chọn và lên ngôi [[Thiên hoàng Jomei|Thiên hoàng Thư Minh]] vào năm [[629]].
 
NữThôi hoàngCổ SuikoThiên Hoàng cai trị trong 35 năm. Mặc dù đã có bảy Thiên hoàng nữ trị vì và người thừa kế họ phần lớn được chọn trong số những người trong hoàng tộc về phía họ cha, đây là điều lý giải tại sao các học giả bảo thủ cho rằng phụ nữ trị vì chỉ là nhất thời và truyền thống thừa tự nam giới phải được duy trì trong thế kỷ 21.<ref>[https://archive.is/20120713184141/search.japantimes.co.jp/cgi-bin/nn20070327i1.html "Life in the Cloudy Imperial Fishbowl,"] ''Japan Times.'' ngày 27 tháng 3 năm 2007.</ref> [[Thiên hoàng Gemmei]], có người thừa kế ngai vàng là [[Thiên hoàng Genshō]], là ngoại lệ duy nhất về cuộc tranh luận thông thường này.
 
== Chú thích ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Thiên_hoàng_Suiko”