Khác biệt giữa bản sửa đổi của “DNA ty thể”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi |
n clean up |
||
Dòng 2:
'''ADN ty thể''' (Mitochondrial DNA, mtDNA) là ''[[ADN]] nằm trong [[ty thể]]'', loại [[bào quan]] trong các [[tế bào nhân chuẩn]] thực hiện chuyển đổi năng lượng hóa học từ chất dinh dưỡng thành một dạng [[tế bào]] có thể sử dụng là [[adenosine triphosphate]] (ATP)<ref>Iborra F., Kimura H., Cook P. R., 2004. The functional organization of mitochondrial genomes in human cells. BMC Biology 2: 9. PMID 15157274.</ref>. ''ADN ty thể'' chỉ là một phần nhỏ của lượng [[ADN]] trong [[tế bào nhân chuẩn]]. Hầu hết các [[ADN]] nằm trong [[nhân tế bào]], và ở thực vật thì nằm trong [[lục lạp]].
Ở người, ''ADN ty thể'' được coi là loại [[nhiễm sắc thể]] nhỏ nhất, mã hóa 37 [[gen]] và chứa khoảng 16.600 cặp cơ sở. ADN ty thể của người là một phần quan trọng đầu tiên của bộ [[gen]] người được giải mã. Trình tự [[ADN]] của mtDNA cũng đã được xác định cho một số lượng lớn các [[sinh vật]] và cá thể, bao gồm cả một số sinh vật đã tuyệt chủng.
Trong hầu hết các loài, kể cả người, mtDNA được ''thừa kế duy nhất từ mẹ''. Đó là do khi [[thụ tinh]] thì ''hợp tử'' thừa kế [[tế bào chất]] và các [[bào quan]] độc quyền từ [[tế bào]] trứng của mẹ, trong đó có ''mtDNA'', còn [[tinh trùng]] chỉ góp vào [[ADN]] [[nhiễm sắc thể]], và bỏ lại các bào quan,... bên ngoài hợp tử<ref name="Sykes">Sykes B., 2003. Mitochondrial DNA and human history. The Human Genome.</ref>.
Việc so sánh các trình tự [[ADN]] ty thể đóng vai trò trụ cột trong nghiên cứu ''[[Phát sinh chủng loại học]]'' (phylogenetics), trong đó nó cho phép các nhà sinh học làm sáng tỏ mối quan hệ [[tiến hóa]] giữa các loài. Nó cũng cho phép việc kiểm tra mối liên hệ của các quần thể, và như vậy nó rất quan trọng trong lĩnh vực [[nhân chủng học]] và [[sinh học]], thông qua việc dựng lại cây phả hệ theo dòng mẹ. Các nghiên cứu này dẫn đến kết luận về bà ''[[Eve ti thể]]'', tổ mẫu của tất cả phụ nữ hiện nay trên thế giới, là người ở vị trí phả hệ là gốc của nhánh cây, sống tại châu Phi vào cỡ 100-200 Ka BP (''Kilo annum before present'', ngàn năm trước).
Dòng 15:
== Đặc trưng ==
Các sinh vật đa bào thường có mtDNA vòng, tức là sợi kép [[ADN]] được khép kín.
Tuy nhiên đã phát hiện tổ chức mtDNA thẳng ở nhiều sinh vật đơn bào (như [[Trùng lông]] ciliate ''Tetrahymena'' hoặc các loại tảo xanh ''Chlamydomonas reinhardtii''), và một số sinh vật đa bào (như một số loài [[ngành Thích ty bào|thích ty bào]] ''cnidaria''). Điểm đầu của các dạng mtDNA thẳng tạo ra [[telomerase]] [[telomere]] độc lập với cơ chế tái tạo khác nhau, làm cho chúng trở thành đối tượng nghiên cứu thú vị, như với mtDNA thẳng tìm thấy ở nhiều tác nhân gây bệnh trong các [[sinh vật nguyên sinh]].
Mặc dù một ''[[ADN polymerase]]'' của một mtDNA cụ thể là tồn tại (hạt nhân mã hóa Pol γ), sự tồn tại của một mtDNA riêng cho [[ty thể]] không cho phép, bất kể các [[tế bào]] chứa chúng, được phân chia và nhân lên độc lập với [[tế bào]]. Tuy nhiên, tần suất phân chia của các [[ty thể]] chỉ gián tiếp phụ thuộc vào tần suất phân chia các [[tế bào]]<ref>Hoppins, S. et al. (2007): The Machines that Fuse and Divide Mitochondria. In: Ann Rev Biochem Bd. 76, p. 751–80. PMID 17362197</ref>. Trong mtDNA có một số, mặc dù không phải tất cả, các [[gen]] cho các enzym của chuỗi hô hấp, cũng như các gen chịu trách nhiệm về các cấu trúc và sinh sản của [[ty thể]]. Tuy nhiên, các [[gen]] của hơn 90% các protein chứa trong [[ty thể]], lại khu trú trong [[nhân tế bào]] và tổng hợp protein trong [[tế bào chất]] của [[tế bào]]. Các protein này được hoàn thành sau phiên mã và dịch thông qua một sự chuyển phức tạp (TOM/TIM) và nhập vào qua hai màng [[ty thể]].<ref>Rehling, P. & Meisinger, C. (2003): Proteintransport in Mitochondrien: TOM- und TIM-Komplexe. In: Biospektrum. Bd. 9, p. 460–463.</ref>
Các mtDNA được tổ chức trong các ma trận trong cái gọi là nucleoid, một hạt nhân tương đương, như có thể được tìm thấy ở [[sinh vật nhân sơ]]. Chúng bao gồm cả [[axit nucleic]] và protein.
| |||