Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Taksin”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Chú thích: clean up, replaced: {{Commonscat → {{thể loại Commons using AWB |
n AlphamaEditor, Excuted time: 00:00:27.1107108 |
||
Dòng 36:
|publisher= RIT
|quote= chọn สิ và vào สิน
}}</ref> Khi lên 7 tuổi, Sin được giao cho một nhà sư tên là Thongdee để bắt đầu tiếp nhận giáo dục trong một chùa tên là Wat Kosawat (วัดโกษาวาส) (sau là Wat Choeng Tha วัดเชิงท่า).<ref>{{chú thích web|url=http://watchoengthar.igetweb.com/index.php?mo=10&art=224753 |title=Wat Choeng Thar's official website |publisher=Watchoengthar.igetweb.com |accessdate =
|title=สามกรุง
|location=Bangkok
Dòng 57:
Ngày 7 tháng 4 năm 1767, Ayutthaya hoàn toàn thất thủ trước quân Miến. Sau khi kinh đô thất thủ và quốc vương từ trần, Xiêm bị phân thành sáu phần, trong đó Sin kiểm soát vùng duyên hải phía đông. Cùng với Tong-Duang, nay là Chao Phraya Chakri, ông cuối cùng tiến hành đẩy lui người Miến, đánh bại các đối thủ và tái thống nhất quốc gia.<ref>Eoseewong, p. 98</ref>
Thống đốc Chantaburi từ chối thương lượng hữu nghị, do vậy ông cùng tùy tùng đột kích và chiếm được thị trấn vào ngày 15 tháng 6 năm 1767, chỉ hai tháng sau khi Ayutthaya thất thủ.<ref name=DamrongRajanubhab385>Damrong Rajanubhab, p. 385</ref> Quân đội của ông nhanh chóng gia tăng số lượng với những nam giới tại Chantaburi và [[Trat]], là hai tỉnh không bị cướp phá và bị suy giảm dân số do quân Miến,<ref>{{chú thích web|url=http://www.crma.ac.th/histdept/archives/articles/king-tak-to-the-east.htm |title=Art&Culture,100 |language=th |publisher=Crma.ac.th |accessdate =
Sau khi cướp phá hoàn toàn Ayutthaya, người Miến dường như không thể hiện sự quan tâm nghiêm túc trong việc chiếm giữ thủ đô của Xiêm, do họ chỉ để lại một số ít binh sĩ dưới quyền Tướng Suki để kiểm soát thành phố nay đã tan vỡ. Họ chuyển sự chú ý của mình về phía bắc, nơi Miến Điện chịu sự đe dọa từ việc Đại Thanh xâm chiếm. Ngày 6 tháng 11 năm 1767, khi làm chủ được 5.000 binh sĩ và toàn bộ đều có sĩ khí cao, Taksin chỉ huy quân đội đi thuyền ngược sông Chao Phraya và chiếm Thonburi ở đối diện [[Bangkok]] hiện nay, hành quyết thống đốc người Thái do Miến Điện phong là Thong-in.<ref>Damrong Rajanubhab, các trang 401-402</ref> Sau chiến thắng nhanh chóng này, ông táo bạo tấn công đại doanh của quân Miến tại Phosamton gần Ayutthya.<ref>Damrong Rajanubhab, các trang 403</ref> Quân Miến bị đánh bại, và Taksin khải hoàn Ayutthaya bảy tháng sau khi thành phố thất thủ.<ref name=warwood253/>
Dòng 107:
===Kinh tế, văn hóa và tôn giáo ===
Sau khi Taksin lập Thonburi làm kinh đô, nhân dân sống trong tình cảnh bần cùng, lương thực và trang phục khan hiếm. Quốc vương nhận thức được tình cảnh của các thần dân, do đó nhằm hợp pháp hóa yêu sách của bản thân đối với vương quốc, ông nhận định việc giải quyết các vấn đề kinh tế là ưu tiên chính. Ông trả giá cao mua gạo bằng tiền của mình để khiến các thương nhân ngoại quốc đem đến đủ lượng cần thiết cơ bản nhằm đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Sau đó, ông phân phối gạo và y phục cho toàn bộ các thần dân thiếu ăn của mình. Những người lưu tán trở về quê hương của họ, trạng thái bình thường được phục hồi. Kinh tế quốc gia dần được khôi phục.<ref>{{th icon}} Collected History Part 65. [[Bangkok]], 1937, p. 87</ref> Quốc vương Taksin phái ba đoàn sứ thần đến Đại Thanh vào năm 1767, đương thời hoàng đế là [[Càn Long]]. Đến năm 1772, Đại Thanh công nhận Taksin là quân chủ hợp pháp của Xiêm.<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?id=8uDZzMQYlesC&pg=PA114&lpg=PA114&dq=King+taksin+qianlong&source=bl&ots=m5f54qtQTp&sig=B1TzPeJ5X8sHG-30bv5n3hC-g_g&hl=en&ei=zkCVStb9EYKOlQfex6GbDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3#v=onepage&q=King%20taksin%20qianlong&f=false |title=A short history of China and... - Google Books |publisher=Books.google.com |accessdate =
Văn bản từ năm 1777 viết rằng: ''"Những hàng hóa quan trọng từ Xiêm là hổ phách, vàng, đá màu, quặng vàng tốt, bột vàng, đá bán quý, và chì cứng."'' Đương thời, Quốc vương tích cực khuyến khích người Hoa đến định cư tại Xiêm, phần lớn là người Triều Châu,<ref>Lintner, p. 234</ref> một phần là nhằm hồi sinh nền kinh tế đang đình trệ<ref>Baker,Phongpaichit, p. 32</ref> và tăng cường lực lượng lao động địa phương trong thời điểm đó.<ref>Editors of Time Out, p. 84</ref> Ông hầu như phải đấu tranh liên tục trong hầu hết thời gian cai trị nhằm duy trì độc lập cho quốc gia. Do ảnh hưởng kinh tế của cộng đồng người Hoa di cư tăng lên theo thời gian, nhiều quý tộc bắt đầu quay sang chống lại ông vì việc liên minh với các thương nhân người Hoa. Theo một học giả, phe phản đối chủ yếu do các thành viên gia tộc [[Bunnag]] lãnh đạo, đây là một gia tộc thương nhân-quý tộc có nguồn gốc Ba Tư, kế tập giữ chức bộ trưởng cảng và tài chính của Ayutthaya, hay còn gọi là Phra Klang<ref>Handley, p. 27</ref>
Các thuyền buồm của Xiêm đến thuộc địa [[Surat]] của Bồ Đào Nha tại [[Goa]], Ấn Độ, tuy nhiên quan hệ ngoại giao chính thức chưa được thiết lập. Năm 1776, thuyền trưởng Anh Quốc [[Francis Light]] gửi 1.400 súng kíp cùng các hàng hóa khác làm tặng phẩm cho Quốc vương Taksin. Sau đó, Thonburi đặt mua một số súng từ Anh. Các thư từ vương thất được giao đổi và đến năm 1777, thì Phó vương [[Madras]] là George Stratton, gửi một kiếm vàng được trang hoàng bằng đá quý cho Taksin.<ref>{{chú thích web|url=http://library.du.ac.in/xmlui/bitstream/handle/1/3110/Ch05-Calendar%20of%20the%20madras%20despatches%201754-175(page.342-438).pdf?sequence=3 |title=The Madras Despatches, 1763-1764. |accessdate =
Đồng thời, Taksin can dự sâu vào việc khôi phục pháp luật và trật tự trong vương quốc và thi hành một chương trình phúc lợi công cộng cho nhân dân. Những lạm dụng trong khi thực hành Phật giáo, và trong các hoạt động công cộng, được cải biến thích hợp, và thực phẩm cùng y phục cũng như các nhu yếu phẩm khác trong sinh hoạt được phân phối nhanh chóng cho những người có nhu cầu, đem lại cho ông sự tôn trọng và tình cảm của nhân dân.<ref name="Syamananda95"/>
Dòng 132:
Theo biên niên sử vương thất Thái, Tướng quân Chao Phraya Chakri quyết định xử tử Taksin, ghi rằng khi được đưa đến điểm hành quyết, Taksin đòi tiếp kiến Tướng quân Chao Phraya Chakri song Tướng quân bác bỏ. Taksin bị chặt đầu trước pháo đài Wichai Prasit vào ngày 10 tháng 4 năm 1782, và thi thể của ông được an táng tại Wat Bang Yi Ruea Tai. Tướng quân Chao Phraya Chakri sau đó giành quyền kiểm soát thủ đô và xưng vương, thiết lập [[vương triều Chakri]].<ref>[[Nidhi Eoseewong]]. (1986). ''Thai politics in the reign of the King of Thon Buri.'' Bangkok: Arts & Culture Publishing House. các trang 575.</ref>
Một ghi chép khác thì viết rằng Tướng Chao Phraya Chakri lệnh hành quyết Taksin theo cách thức truyền thống của Xiêm tại Wat Chaeng: bằng cách bị đưa vào trong một túi bằng nhung và bị đánh đến chết bằng một gậy gỗ đàn hương.<ref>Prida Sichalalai. (1982, December). "The last year of King Taksin the Great". ''Arts & Culture Magazine'', (3, 2).</ref> Có một ghi chép viết rằng Taksin được bí mật đưa đến một cung điện nhằm tại vùng núi xa xôi của [[Nakhon Si Thammarat]] và ông sống tại đây cho đến năm 1825, và một người thế thân ông bị đánh đến chết.<ref>Wyatt, p. 145; [http://www.usmta.com/history-4.htm Siamese/Thai history and culture–Part 4]</ref> Tro của Taksin và vợ được đặt tại Wat Intharam (nằm tại Thonburi), chúng được đặt trong hai tháp hình nụ sen đứng trước đại sảnh cũ.<ref>{{chú thích web|url=http://www.thailandsworld.com/index.cfm?p=478 |title=see bottom of the page -item 7 |publisher=Thailandsworld.com |accessdate =
Quan điểm trái chiều về các sự kiện là Tướng quân Chakri thực sự muốn làm quốc vương và đã cáo buộc Taksin là người Hoa, nhằm hợp pháp hóa quân chủ mới là Phraya Chakri hay [[Rama I]]. Theo sử gia Nidhi Eoseewong, Taksin có thể được nhìn nhận là người khởi thủy, nhà lãnh đạo với phong cách mới, thúc đẩy 'phi tập trung hóa' vương quốc và một thế hệ quý tộc mới có nguồn gốc từ các thương nhân người Hoa, là những người trợ giúp chính cho ông trong chiến tranh.<ref>Nidhi Eoseewong, p. 55</ref> Trên một khía cạnh khác, Phraya Chakri và những người ủng hộ ông ta thuộc thế hệ 'cũ' gồm các quý tộc Ayutthaya, bất mãn trước những thay đổi.
| |||