Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bà mẹ Gio Linh”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 9:
| ca sĩ = [[Thái Thanh]]
}}
[[Tập tin:Bamenuoi.JPG|thumb|Tờ nhạc Bà mẹ nuôi (lời khác của Bà mẹ Gio Linh, Mỹ Hạnh xuất bản 1971]]'''Bà mẹ Gio Linh''' là tên một bài hát của nhạc sĩ [[Phạm Duy]] được sáng tác năm [[1948]]. ''Bà mẹ Gio Linh'' trong bài hát của Phạm Duy nói về những người mẹ có thật ở làng [[Làng Mai Xá|Mai Xá]], xã [[Gio Mai]], huyện Gio Linh, tỉnh [[Quảng Trị]], đó là hai mẹ Diêu Cháu (tức bà Lê Thị Cháu, còn chồng tên Nguyễn Diêu, dân làng quen kêu là mẹ Diêu Cháu) và mẹ Hoàng Thị Sáng.<ref name=":0">{{Chú thích web|url = http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/phong-su-ky-su/20151021/con-day-nguoi-me-lang-mai/988462.html|title = Còn đây người mẹ làng Mai...}}</ref> Bài hát trở nên rất nổi tiếng trong thời kỳ [[kháng chiến chống Pháp]] và sau đó vẫn được ưa chuộng tại [[miền Nam Việt Nam]] trước năm 1975, nhưng sau khi [[chiến tranh Việt Nam]] chấm dứt năm 1975, bài hát bị cấm trên toàn cõi [[Việt Nam]] cùng với những bài khác của ông.{{fact|date = ngày 7 tháng 1 năm 2013}} Đến năm [[2005]], nó là một trong 10 bài đầu tiên của ông được phép lưu hành<ref>{{Chú thích web|url = http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/phong-su-ky-su/20151020/tu-bai-ca-khang-chien/987883.html|title = ĐI TÌM "BÀ MẸ GIO LINH" - KỲ 1: Từ bài ca kháng chiến...}}</ref>. Cho đến nay người thể hiện bài hát này được đánh giá cao nhất là ca sĩ [[Thái Thanh]].
== Hoàn cảnh ra đời ==
Ngày 16/08/1948, để đàn áp, khủng bố tinh thần dân làng Mai Xá nhằm dập tắt phong trào kháng chiến. Thực dân Pháp chặt đầu
Hay tin, bà Diêu Cháu (''mẹ anh Nguyễn Đức K''ỳ)
▲Ngày 16/08/1948, để đàn áp, khủng bố tinh thần dân làng Mai Xá nhằm dập tắt phong trào kháng chiến. Thực dân Pháp chặt đầu hai liệt sĩ Nguyễn Đức Kỳ và Nguyễn Văn Phi đem bêu ở đình làng sau dời ra bến đò trước chợ. Lúc đó anh Nguyễn Đức Kỳ xã đội trưởng.
Địch cho quân lùng sục. Cả hai gia đình đều mang thủ cấp con mình cất lên “tra” (tức cái sàn gỗ trên nóc trần nhà, nơi những ngôi nhà dân vùng này ngày xưa làm để cất giữ hạt giống ngô, thóc...).
▲Hay tin, bà Diêu Cháu (''mẹ anh Nguyễn Đức K''ỳ) cùng chị dâu cả của tui là chị Khương Thị Mén cắp thúng đi ra đình, bấy giờ thủ cấp của hai anh đã được bọn giặc dời từ sân đình . Cùng với bà Diêu Cháu còn có bà Hoàng Thị Sáng (''mẹ của anh Nguyễn Văn Phi'') đi cùng với người em dâu là Bùi Thị Con.
Đợi khi giặc rời làng về đồn, gia đình đưa thủ cấp anh Nguyễn Đức Kỳ đi chôn ở vùng cồn Go của làng Mai Xá Thị, còn thủ cấp anh Nguyễn Văn Phi được chôn tại nghĩa địa cồn Dài, xóm Kênh, làng Mai Xá Chánh.
Nghe xong câu chuyện, ông ghi lại thành ca khúc, trong đó có những câu rất cảm động<ref>[http://www.vietnhim.com/lyrics/282/Ba-Me-Gio-Linh.html Lời bài hát "Bà mẹ Gio Linh"]</ref>:▼
Sau này, thân xác của hai anh đã được mang về chôn cùng thủ cấp sau nhiều năm lưu lạc. Hai anh đều được công nhận là liệt sĩ. Mộ của hai anh được chôn trong nghĩa trang gia tộc. Ngoài ra, ở nghĩa trang liệt sĩ xã cũng có một nấm mộ gió đề tên Nguyễn Văn Phi để tưởng nhớ<ref name=":0" />
▲Khi viết bài hát này, nhạc sĩ Phạm Duy đi theo một đoàn văn nghệ kháng chiến về Quảng Trị rồi đi thực tế ở Gio Linh<ref name=":0" />. Nghe xong câu chuyện, ông ghi lại thành ca khúc, trong đó có những câu rất cảm động<ref>[http://www.vietnhim.com/lyrics/282/Ba-Me-Gio-Linh.html Lời bài hát "Bà mẹ Gio Linh"]</ref>:
:''Nghẹn ngào không nói một câu''
:''Mang khăn gói đi lấy đầu''
Hàng 25 ⟶ 28:
:''Xa xa tiếng chuông chùa reo…''
Từ niềm đau cá nhân của một bà mẹ đã trở thành niềm đau chung của một dân tộc và của loài người trước những biến cố thảm khốc của chiến tranh. Không chỉ gói gọn ở đất Gio Linh, làng Mai Xá... mẹ Gio Linh giờ là mẹ Quảng Trị, là hiện thân của mẹ miền Trung quê nghèo gió cát, là mẹ Việt Nam thương khó tảo tần gồng gánh nỗi đau<ref name=":1">{{Chú thích web|url = http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/phong-su-ky-su/20151022/dem-chong-den-nho-lai/989059.html|title = Đêm chong đèn nhớ lại...}}</ref>
==Phiên bản khác==
Ca khúc được sáng tác và phổ biến ngay trong lúc tác giả đang đi kháng chiến, nên ca từ được sửa đổi, thêm bớt nhiều lần, có nhiều phiên bản khác nhau ở một số từ ngữ. Phạm Duy cũng từng đặt lời khác, với ý nghĩa khác, tuy vẫn bao gồm những tình tiết của bản gốc, với tên '''Bà mẹ nuôi''', nói về bà mẹ nuôi binh sĩ thời kháng chiến. Phiên bản này tuy không phổ biến nhưng cũng từng được ca sĩ Thái Thanh thâu âm.
Cùng cảm hứng về bà mẹ Gio Linh, Phạm Duy còn sáng tác ca khúc "Mười hai lời ru".Trong cuốn ''Nhớ'' ''-'' hồi ức Phạm Duy được NXB Trẻ in vào cuối năm 2005, tác giả có kể lại đoàn văn nghệ kháng chiến của ông đi diễn ở Quảng Bình xong thì vào Quảng Trị. Về chiến khu, nơi Ủy ban kháng chiến tỉnh Quảng Trị đóng. Và một hôm chúng tôi tới một làng trong huyện Gio Linh (rất có thể đó là làng Tân Minh). Khi chúng tôi tới đầu làng, dân chúng lảng đi không muốn nói chuyện vì lính Pháp vừa tới khủng bố làng này. Phạm Duy nghe được câu chuyện một toán lính Pháp đi tuần bị du kích bắn chết, chúng đã tổ chức trả thù, chúng tập trung dân làng lại và thấy có 12 bà mẹ đang ôm con thơ. Chúng bắt dân làng khai ra nơi trú ẩn của du kích quân, nếu không chúng sẽ giết 12 người mẹ này. Vì không ai khai cả nên chúng lôi 12 bà mẹ bồng con thơ ra bờ sông và ra lệnh ném 12 đứa con của mình xuống nước. Các bà mẹ không nghe lệnh và bị chúng bắn chết cùng 12 đứa con đang bế trên tay. Bài hát kể lại câu chuyện hãi hùng đó với kết luận là 12 người mẹ ôm con chết đi, nhưng từ đó, hằng đêm, trên con sông đau thương này người ta vẫn nghe văng vẳng lời ru của 12 người mẹ Việt chết trong kháng chiến.<ref name=":1" />
==Xem thêm==
| |||