Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Minh Tuyên Tông”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 9:
| tên đầy đủ = Chu Chiêm Cơ (朱瞻基)
| kiểu tên đầy đủ = Tên húy
| chức vị = Vua[[Hoàng đế]] [[nhà Minh]]
| tại vị = [[27 tháng 6]], [[1425]] &ndash; [[31 tháng 1]], [[1435]] <br> ({{age in years and days|1425|6|27|1435|1|31}})
| kiểu tại vị = Trị vì
| tiền nhiệm = <font color = "grey">[[Minh Nhân Tông]]</font>
| kế nhiệm = <font color = "blue">[[Minh Anh Tông]]</font>
| hoàng tộc = [[Nhà Minh]]
| kiểu hoàng tộc = Triều đại
Dòng 19:
| thời gian của niên hiệu = [[8 tháng 2]], [[1426]]&ndash;[[17 tháng 1]], [[1436]]
| miếu hiệu = [[Tuyên Tông]] (宣宗)
| thụy hiệu = Ngắn:<font Chươngcolor hoàng= đế (章皇帝)<br"grey">Đầy đủ: Hiến thiênThiên Sùng đạoĐạo Anh minh<br>Minh Thần thánhThánh Khâm vănVăn Chiêu võ<br>Khoan nhânNhân Thuần hiếuHiếu Chương Hoànghoàng đế </font><br>憲天崇道英明神聖欽文昭武寬仁<br>純孝章皇帝
| cha = [[Minh Nhân Tông]]
| mẹ = [[Thành Hiếu Chiêu hoàng hậu]]
| sinh = [[25 tháng 2]], [[1398]]<ref>Ngày tháng lấy theo [[lịch Julius]].</ref>
| mất = {{Death date and age|1435|1|31|1398|2|25|df=y}}
| nơi mất = [[Cung Càn Thanh|Càn Thanh cung]], [[Tử Cấm Thành]], [[Trung Quốc]]
| nơi an táng = Cảnh lăng (景陵)
}}
'''Minh Tuyên Tông''' ([[chữ Hán]]: 明宣宗, [[25 tháng 2]], [[1398]] &ndash; [[31 tháng 1]], [[1435]]), tức '''Tuyên Đức hoàng đế''' (宣德皇帝), là vị [[hoàng đế]] thứ năm5 của triều đại [[nhà Minh]] trong [[lịch sử Trung Quốc]],. Ông trị vì từ năm [[1425]] đến [[1435]], tổng cộng 10 năm. ÔngTrong kếsuốt vịthời [[Minhđại Nhâncủa Tông|Hồngmình, Hiông Đếchỉ dùng 1 [[niên hiệu]], ''Tuyên ngôiĐức'' trong(宣德), mộtnên thờisử gia thịnhthường trịgọi củaông Đại Minh'''Tuyên Đức Đế''' (宣德帝).
 
Ông kế vị và ở ngôi trong một thời kì thịnh trị của Đại Minh. Thời đại của ông và cha ông, [[Minh Nhân Tông]] Hồng Hi hoàng đế được sử gia đời sau xưng tụng là [[Nhân Tuyên chi trị]] (仁宣之治).
==Tiểu sử==
Tên thật của ông là '''Chu Chiêm Cơ''' (朱瞻基), con trai của [[Minh Nhân Tông]]. Bản thân Tuyên Tông rất say mê [[thơ]] [[phú]] và [[văn học]]. Ông đã quyết định chọn [[Bắc Kinh]] là kinh đô cho đất nước [[Trung Hoa]]. Tháng 8 âm lịch năm 1426, chú ông Hán Vương [[Chu Cao Hú]] (朱高煦), vốn là người con trai được [[Minh Thành Tổ]] Chu Lệ yêu quý do có công cứu giá; nhưng do bất chấp quân pháp nên năm [[1417]] đã bị đày tới một thái ấp nhỏ ở Lạc An (Quảng Nhiêu, [[Sơn Đông]]). Khi Chu Cao Hú làm loạn, Hoàng đế mới Minh Tuyên Tông đã đem 20.000 quân tấn công ông ta tại Lạc An. Chu Cao Hú bị phế làm thứ nhân (thường dân) và chết do bị tra tấn. Sáu trăm quan lại theo Hán Vương cũng bị tử hình và 2.200 người khác bị lưu đày.
 
== Tiểu sử ==
Tuyên Tông cũng là người hay tham khảo ý kiến các đại thần như [[Dương Sĩ Kì]], [[Dương Vinh]]. Ông cũng là người chủ trương rút quân khỏi [[Việt Nam|Giao Chỉ]], do khi đó họ đang bị sa lầy tại đây, với việc sửa đổi chính sách thảo phạt của thời kỳ Vĩnh Lạc (niên hiệu của Minh Thành Tổ) thành chính sách hưu binh dưỡng dân, nhưng một số các đại thần của ông không đồng ý. Sau khi binh lính nhà Minh chịu nhiều tổn thất và thương vong, Tuyên Tông đã cho [[Liễu Thăng]] đem quân sang cứu trợ; nhưng đội quân này cũng bị đánh bại, Liễu Thăng, [[Lương Minh]] và khoảng 70.000 quân bại vong vào năm [[1427]]. Sau đó Quân đội nhà Minh phải rút lui khỏi quận Giao Chỉ và Tuyên Tông buộc phải công nhận quyền độc lập của người Việt. Tại phía bắc, Tuyên Tông đã đi tuần thú biên giới với 3.000 kị binh vào năm [[1428]] và đã trừng phạt những kẻ cướp bóc từ Bộ lạc Uriyangkhad Mông Cổ. Người Hán cho phép những người Mông Cổ miền đông theo Arughtai đánh nhau với các bộ lạc Oirat của Toghon ở phía tây. Bắc Kinh hàng năm nhận ngựa từ Arughtai; nhưng ông ta đã bị người Oirat đánh bại vào năm 1431 và bị giết năm 1434 khi Toghon chiếm được miền Đông Mông Cổ. Triều đình nhà Minh sau đó duy trì quan hệ hữu hảo với người Oirat. Quan hệ ngoại giao với [[Nhật Bản]] cũng được cải thiện vào năm [[1432]]. Các quan hệ với Triều Tiên cũng tốt, ngoại trừ việc họ không đồng ý với việc phải gửi các thiếu nữ đồng trinh để sung vào hậu cung nhà Minh. Tuyên Tông cũng cho phép [[Trịnh Hòa]] thực hiện thêm một chuyến đi biển nữa; nhưng những chuyến viễn thám hàng hải đó đã kết thúc vào năm [[1434]].
Tuyên Đức hoàng đế có tên thật là '''Chu Chiêm Cơ''' (朱瞻基), sinh ngày [[25 tháng 2]] năm [[1398]] tại [[Tử Cấm Thành]]. Ông là con trai trưởng của [[Minh Nhân Tông]] Hồng Hi hoàng đế, mẹ là [[Thành Hiếu Chiêu hoàng hậu]] Trương thị, người [[Hà Nam]], con gái của đại thần [[Trương Kỳ]] (张麒). Ngay từ khi còn nhỏ, Tuyên Đức rất say mê [[thơ]] [[phú]] và [[văn học]].
 
Năm [[1417]], dưới thời ông nội [[Minh Thành Tổ]] Vĩnh Lạc hoàng đế, Chu Chiêm Cơ được tấn phong ''Hoàng thái tôn'' (皇太孫). Đến khi Nhân Tông Hồng Hi Đế lên ngôi vào ngày [[7 tháng 9]] năm [[1424]], ổng trở thành [[Hoàng thái tử]].
Hội đồng cơ mật gồm các thái giám đã tăng cường củng cố quyền lực tập trung hóa bằng cách kiểm soát chính sách bí mật, và ảnh hưởng của họ còn tiếp tục gia tăng. Năm 1428, một viên ngự sử khét tiếng là Lưu Quan đã bị xử tội đày đi khổ sai và được thay thế bằng Cố Tá (chết 1446), một người liêm khiết đã bãi nhiệm 43 thành viên của các đô sát viện Bắc Kinh và Nam Kinh vì bất tài. Một số quan lại làm trong các đô sát viện bị hạ cấp, bỏ tù hay đi đày, nhưng không có ai bị xử tử. Những người thay thế phải trải qua thời gian thử thách do các đô sát viện thực hiện việc kiểm tra toàn bộ thể chế hành chính của nhà Minh, bao gồm cả trong quân đội. Cùng năm, Tuyên Tông đã cải cách các quy tắc quản lý chế độ cưỡng bách quân dịch, chế độ xử lý những kẻ đào tẩu. Quân đội mang tính cha truyền con nối vẫn tiếp tục tỏ ra là không hiệu quả với tinh thần bạc nhược. Các bất công lớn trong gánh nặng thuế má đã làm cho phần lớn nông dân phải bỏ trang trại ra đi trong vòng 40 năm trước đó. Năm 1430, Tuyên Tông ra sắc lệnh giảm thuế trên tất cả các loại ruộng đất và gửi các quan lại đi kinh lý để sắp xếp lại công việc hành chính tại các tỉnh, thực hiện chính sách kiểm soát dân sự đối với quân sự. Họ đã cố gắng để loại bỏ những điều trái với quy tắc và sự tham nhũng của những người thu thuế. Tuyên Tông cũng thường ra lệnh xử lại các vụ án để cho phép hàng ngàn người dân vô tội có thể được giải phóng.
 
Năm [[1425]], ngày [[29 tháng 5]], Nhân Tông Hồng Hi hoàng đế băng hà, Thái tử Chu Chiêm Cơ kế vị. Ông đã quyết định chọn [[Bắc Kinh]] là kinh đô cho đất nước [[Trung Hoa]].
Vua Tuyên Tông trị vì được 10 năm thì bệnh [[chết|mất]]; thời gian trị vì tuy ngắn, nhưng thời kỳ đó được coi là thời kỳ vàng son của nhà Minh.
 
== Mười năm trị vì ==
Tên thật của ông là '''Chu Chiêm Cơ''' (朱瞻基), con trai củaNăm [[Minh Nhân Tông1426]]. Bản thân Tuyên Tông rất say mê, [[thơ]]tháng [[phú8]] và [[văn học]]. Ông đã quyết định chọn [[Bắc Kinh]] là kinh đô cho đất nước [[Trung Hoa]]. Tháng 8 âm lịch năm 1426, chú ông Hán Vương [[Chu Cao Hú]] (朱高煦), làm loạn. Hán vương vốn là người con trai được [[Minh Thành Tổ]] ChuVĩnh LệLạc hoàng đế yêu quý do có công cứu giá; nhưng do bất chấp quân pháp nên năm [[1417]] đã bị đày tới một thái ấp nhỏ ở Lạc An (Quảng Nhiêu, [[Sơn Đông]]). Khi Chu Cao Hú làm loạn, HoàngTuyên đếTông mớihoàng Minh Tuyên Tôngđế đã đem 20.000 quân tấn công ông ta tại Lạc An. Chu Cao Hú bị phế làm thứ nhân (thường dân) và chết do bị tra tấn. Sáu trăm quan lại theo Hán Vương cũng bị tử hình và 2.200 người khác bị lưu đày.
 
Tuyên Đức cũng là người hay tham khảo ý kiến các đại thần như [[Dương Sĩ Kì]], [[Dương Vinh]]. Ông cũng là người chủ trương rút quân khỏi [[Việt Nam|Giao Chỉ]], do khi đó họ đang bị sa lầy tại đây, với việc sửa đổi chính sách thảo phạt của thời kỳ Vĩnh Lạc thành chính sách hưu binh dưỡng dân, nhưng một số các đại thần của ông không đồng ý. Sau khi binh lính nhà Minh chịu nhiều tổn thất và thương vong, Tuyên Đức đã cho [[Liễu Thăng]] đem quân sang cứu trợ; nhưng đội quân này cũng bị đánh bại, Liễu Thăng, [[Lương Minh]] và khoảng 70.000 quân bại vong vào năm [[1427]]. Sau đó Quân đội nhà Minh phải rút lui khỏi quận Giao Chỉ và Tuyên Đức buộc phải công nhận quyền độc lập của người Việt.
 
Tuyên Tông cũng là người hay tham khảo ý kiến các đại thần như [[Dương Sĩ Kì]], [[Dương Vinh]]. Ông cũng là người chủ trương rút quân khỏi [[Việt Nam|Giao Chỉ]], do khi đó họ đang bị sa lầy tại đây, với việc sửa đổi chính sách thảo phạt của thời kỳ Vĩnh Lạc (niên hiệu của Minh Thành Tổ) thành chính sách hưu binh dưỡng dân, nhưng một số các đại thần của ông không đồng ý. Sau khi binh lính nhà Minh chịu nhiều tổn thất và thương vong, Tuyên Tông đã cho [[Liễu Thăng]] đem quân sang cứu trợ; nhưng đội quân này cũng bị đánh bại, Liễu Thăng, [[Lương Minh]] và khoảng 70.000 quân bại vong vào năm [[1427]]. Sau đó Quân đội nhà Minh phải rút lui khỏi quận Giao Chỉ và Tuyên Tông buộc phải công nhận quyền độc lập của người Việt. Tại phía bắcBắc, Tuyên Tông đã đi tuần thú biên giới với 3.000 kị binh vào năm [[1428]] và đã trừng phạt những kẻ cướp bóc từ Bộ lạc [[Uriyangkhad]] [[Mông Cổ]]. Người Hán cho phép những người Mông Cổ miền đông theo [[Arughtai]] đánh nhau với các bộ lạc [[Oirat]] của [[Toghon]] ở phía tây. Bắc Kinh hàng năm nhận ngựa từ Arughtai; nhưng ông ta đã bị người Oirat đánh bại vào năm [[1431]] và bị giết năm [[1434]] khi Toghon chiếm được miền Đông Mông Cổ. Triều đình nhà Minh sau đó duy trì quan hệ hữu hảo với người Oirat. Quan hệ ngoại giao với [[Nhật Bản]] cũng được cải thiện vào năm [[1432]]. Các quan hệ với [[Triều Tiên]] cũng tốt, ngoại trừ việc họ không đồng ý với việc phải gửi các thiếu nữ đồng trinh để sung vào hậu cung nhà Minh. Tuyên TôngĐức hoàng đế cũng cho phép [[Trịnh Hòa]] thực hiện thêm một chuyến đi biển nữa; nhưng những chuyến viễn thám hàng hải đó đã kết thúc vào năm [[1434]].
 
Hội đồng cơ mật gồm các [[Thái giám]] đã tăng cường củng cố quyền lực tập trung hóa bằng cách kiểm soát chính sách bí mật, và ảnh hưởng của họ còn tiếp tục gia tăng.
 
Hội đồng cơ mật gồm các thái giám đã tăng cường củng cố quyền lực tập trung hóa bằng cách kiểm soát chính sách bí mật, và ảnh hưởng của họ còn tiếp tục gia tăng. Năm [[1428]], một viên ngự sử khét tiếng là [[Lưu Quan]] đã bị xử tội đày đi khổ sai và được thay thế bằng [[Cố Tá (chết 1446)]], một người liêm khiết đã bãi nhiệm 43 thành viên của các đô sát viện Bắc Kinh và Nam Kinh vì bất tài. Một số quan lại làm trong các đô sát viện bị hạ cấp, bỏ tù hay đi đày, nhưng không có ai bị xử tử. Những người thay thế phải trải qua thời gian thử thách do các đô sát viện thực hiện việc kiểm tra toàn bộ thể chế hành chính của nhà Minh, bao gồm cả trong quân đội. Cùng năm, Tuyên TôngĐức đã cải cách các quy tắc quản lý chế độ [[cưỡng bách]] [[quân dịch]], chế độ xử lý những kẻ đào tẩu. Quân đội mang tính cha truyền con nối vẫn tiếp tục tỏ ra là không hiệu quả với tinh thần bạc nhược. Các bất công lớn trong gánh nặng thuế má đã làm cho phần lớn nông dân phải bỏ trang trại ra đi trong vòng 40 năm trước đó. Năm 1430, Tuyên Tông ra sắc lệnh giảm thuế trên tất cả các loại ruộng đất và gửi các quan lại đi kinh lý để sắp xếp lại công việc hành chính tại các tỉnh, thực hiện chính sách kiểm soát dân sự đối với quân sự. Họ đã cố gắng để loại bỏ những điều trái với quy tắc và sự tham nhũng của những người thu thuế. Tuyên Tông cũng thường ra lệnh xử lại các vụ án để cho phép hàng ngàn người dân vô tội có thể được giải phóng.
 
Năm [[1430]], Tuyên Đức hoàng đế ra sắc lệnh giảm thuế trên tất cả các loại ruộng đất và gửi các quan lại đi kinh lý để sắp xếp lại công việc hành chính tại các tỉnh, thực hiện chính sách kiểm soát dân sự đối với quân sự. Họ đã cố gắng để loại bỏ những điều trái với quy tắc và sự tham nhũng của những người thu thuế. Tuyên Đức cũng thường ra lệnh xử lại các vụ án để cho phép hàng ngàn người dân vô tội có thể được giải phóng.
 
== Qua đời ==
Năm [[1435]], ngày [[31 tháng 1]], Tuyên Đức hoàng đế băng hà tại [[Cung Càn Thanh|Càn Thanh cung]], thọ 35 tuổi. Thời gian trị vì tuy ngắn, nhưng thời kỳ đó được coi là thời kỳ vàng son của nhà Minh. Hoàng thái tử Chu Kỳ Trấn lên kế vị, tức [[Minh Anh Tông]]. Do khi đó Thái tử còn nhỏ, [[Thành Hiếu Chiêu hoàng hậu|Trương thái hậu]] mẹ ông đứng ra làm [[nhiếp chính]].
 
[[Miếu hiệu]] của ông là [[Tuyên Tông]] (宣宗), [[thụy hiệu]] là '''Hiến Thiên Sùng Đạo Anh Minh Thần Thánh Khâm Văn Chiêu Vũ Khoan Nhân Thuần Hiếu Chương hoàng đế''' (憲天崇道英明神聖欽文昭武寬仁純孝章皇帝), an táng tại [[Cảnh lăng]] (景陵).
 
==Gia đình==
Hàng 58 ⟶ 77:
* Con trai:
# Hoàng trưởng tử [[Minh Anh Tông|Chu Kì Trấn]] [朱祁镇], tức '''Anh Tông Duệ hoàng đế''' (英宗睿皇帝), mẹ là [[Hiếu Cung Chương hoàng hậu]]<ref>(ghi chú: Minh sử cho rằng mẹ đẻ của ông này là một cung nhân)</ref>.
# Hoàng nhịthứ tử [[Minh Đại Tông|Chu Kì Ngọc]] [朱祁鈺], tức '''Đại Tông Cảnh hoàng đế''' (代宗景皇帝), mẹ là [[Vinh Tư Hiền phi]].
 
* Con gái:
# [[Thuận Đức công chúa]] (順德公主, 1420 - 1433), năm Chính Thống thứ 2 (1437) lấy [[Thạch Cảnh]] (石璟). Mẹ là [[Cung Nhượng Chương hoàng hậu]].
# [[Thường Đức công chúa]] (常德公主, 1424 - 1470), mẹ là [[Cung Nhượng Chương hoàng hậu]]. Năm Chính Thống thứ 5 (1440) lấy [[Tiết Hoàn]] (薛桓).
 
==Chú thích==