Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hạ Vũ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →Liên kết ngoài: clean up, replaced: {{commonscat → {{thể loại Commons using AWB |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 7:
| cỡ hình = 200px
| ghi chú hình = Chân dung của Hạ Vũ
| chức vị = [[Vua]] [[nhà Hạ]]
| tại vị = [[2205 TCN]] – [[2198 TCN]]
| kiểu tại vị = Trị vì
| tên đầy đủ =
| kiểu tên đầy đủ = Tên thật
| tiền nhiệm = <font color="grey">[[Thuấn|Đế Thuấn]]</font>
| kế nhiệm = <font color="blue">[[Hạ Khải]]</font>
| thông tin con cái = ẩn
Hàng 20 ⟶ 19:
| kiểu hoàng tộc = Triều đại
| cha = [[Cổn]]
| mẹ = [[Nữ Chí]]
| con cái = [[Hạ Khải]]
| sinh = [[2205 TCN]]<br/>[[2200 TCN]]
| mất = [[2198 TCN]]<br/>[[2100 TCN]]
| nơi mất = [[Trung Quốc]]
| nơi an táng = [[Lăng Đại Vũ]]
}}
'''Hạ Vũ''' ([[chữ Hán]]: 夏禹; [[2205 TCN]] – [[2198 TCN]]<ref>Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành, sách đã dẫn, tr 15</ref> hoặc [[2200 TCN]] - [[2100 TCN]] <ref>Wang Quangen 王泉根, (1993). ''Huaxia Quming Yishu'' 華夏取名藝術. (Taipei: ''Zhishu-fang Chuban Jituan'' 知書房出版集團), 42.</ref>), thường được gọi '''Đại Vũ''' (大禹) hay '''Hạ Hậu thị''' (夏后氏), là một vị [[vua]] huyền thoại ở [[Trung Quốc]] thời cổ đại. Ông nổi tiếng với về việc [[chống lũ]], xác lập chế độ cha truyền con nối ở Trung Quốc bằng cách thành lập [[nhà Hạ]] và nhân cách đạo đức ngay thẳng của mình <ref>Mungello, David E. ''The Great Encounter of China and the West, 1500–1800'' Rowman & Littlefield; 3 edition (28 Mar 2009) ISBN 978-0742557987 p.97 [http://books.google.co.uk/books?id=9x3vE0UMPkMC&pg=PA97&dq=%22yu+the+great%22+legendary&ei=N4mXSvr-LKSCywSm9tzwDg#v=onepage&q=%22yu%20the%20great%22%20legendary&f=false]</ref><ref name="tonsi40">戴逸, 龔書鐸. [2002] (2003) 中國通史. 史前 夏 商 西周. Intelligence press. ISBN 9628792806. p 40.</ref>
Rất ít hồ sơ ghi chép về sự trị vì của ông trong của lịch sử Trung Quốc. Bởi vì điều này, phần lớn các thông tin về cuộc sống và triều đại của ông xuất phát từ các câu chuyện bằng miệng và những câu chuyện đó đến từ các vùng khác nhau của Trung Quốc mà phần lớn trong số đó được thu thập trong [[Sử ký Tư Mã Thiên|Sử kí]] của [[Tư Mã Thiên]]. Vũ và
==Dòng họ và tuổi trẻ==
Theo [[Sử Ký]] của [[Tư Mã Thiên]], tên khi sinh của Đại Vũ là '''Tự Văn Mệnh''' (姒文命), ông là cháu 5 đời của Hiên Viên [[Hoàng Đế]]; cha của Vũ là [[Cổn]] (鯀), là con trai út của [[Chuyên Húc]]
Khi còn là một đứa trẻ, cha Vũ là Cổn di chuyển người dân về phía đông [[Trung Nguyên]]. Vua [[Nghiêu]] phong cho Cổn làm người đứng đầu ở địa điểm thường được xác định là gần núi [[Tung Sơn]]. Vũ do đó được cho là lớn lên trên sườn Tung Sơn, phía nam sông [[Hoàng Hà]] <ref>Hubeiwater.gov.cn. [http://www.hubeiwater.gov.cn/iNews/Index/Catalog113/29318.aspx Hubeiwater.gov.cn 大禹三过家门而不入与洪湖抗洪十字歌的精神浅谈.] '''(Chinese)'''. Truy cập 2010-09-18.</ref>. Sau đó, ông kết hôn với một người phụ nữ ở núi Đồ Sơn ({{zh|c=塗山}}), người thường được gọi là [[Đồ Sơn thị|Đồ Sơn]] Thị (
== Trị thuỷ ==
Hàng 48 ⟶ 46:
Phối hợp với [[Hậu Tắc]], Vũ đã thành công trong việc phát minh ra một hệ thống kiểm soát lũ lụt rất quan trọng trong việc xây dựng sự thịnh vượng của khu trung tâm Trung Quốc. Thay vì trực tiếp đắp đập ngăn dòng chảy của sông, ông đã thực hiện một hệ thống kênh mương thủy lợi thuyên giảm nước lũ vào các cánh đồng, cũng như chi tiêu lớn trong nỗ lực nạo vét lòng sông <ref name="tonsi38" />. Vũ được cho là đã ăn và ngủ chung với các nhân viên và dành hầu hết thời gian cá nhân của mình để hỗ trợ công tác nạo vét dải phù sa của con sông trong 13 năm cho đến khi dự án hoàn thành. Việc nạo vét thủy lợi đã thành công và cho phép văn hóa Trung Hoa cổ đại phát triển dọc theo sông [[Hoàng Hà]], [[sông Vị]] và đường thủy của vùng trung tâm Trung Quốc. Dự án này đã khiến Vũ nổi tiếng trong suốt lịch sử Trung Quốc, và được gọi trong lịch sử Trung Quốc là '''"Đại Vũ trị thủy"''' ({{zh|c=大禹治水|p=Dà Yǔ Zhì Shuǐ}}). Đặc biệt, [[Núi Long Môn (Sơn Tây)|núi Long Môn]] dọc theo sông Hoàng Hà đã có một kênh rất hẹp đã chặn nước chảy tự do về phía đông hướng đến đại dương. Vũ được cho là đã mang lại một số lượng lớn người lao động để mở kênh này, và được biết đến như là "Cổng Vũ" ({{zh|c=禹門口}}).<ref name="tonsi38" />.
Trong một phiên bản thần thoại của câu chuyện này, Vũ được hỗ trợ trong công việc của mình bởi một con rồng màu vàng và một con rùa màu đen (không nhất thiết phải liên quan đến [[Huyền Vũ]] của thần thoại Trung Quốc) <ref name=flood>{{chú thích
|first=Mark Edward |last=Lewis
Hàng 72 ⟶ 70:
Tuy nhiên sách [[Chu Lễ]] cho rằng không có Từ Châu hoặc Lương Châu mà thay vào đó là [[U Châu]] (幽州) hoặc [[Kính Châu]] (并州), còn sách [[Nhĩ Nhã]] thì cho là không có Thanh Châu và Lương Châu mà thay vào đó là U Châu (幽州) và [[Ly Châu]] (營州) <ref name="n3" />. Dù bằng cách nào thì vẫn có chín đơn vị. Một khi ông nhận được [[đồng]] từ 9 vùng lãnh thổ này, ông đã tạo ra 9 cái đỉnh được gọi là Cửu đỉnh <ref>Bjaaland Welch, Patricia. [2008] (2008). Chinese art: a guide to motifs and visual imagery. Tuttle Publishing. ISBN 080483864X, 9780804838641. p 262.</ref>. Vũ sau đó thành lập kinh đô tại [[Đăng Phong|Dương Thành]] (阳城) <ref>李玉潔. [2003] (2003). 中國早期國家性質. 知書房出版集團. ISBN 9867938178, 9789867938176.</ref>. Theo [[Trúc thư kỉ niên]], Vũ đã giết chết một trong những nhà lãnh đạo miền Bắc là [[Phòng Phong]] (防风) để củng cố ngai vàng.
Theo ''Sử ký'', từ thời [[Thuấn]] và Hạ Vũ, chế độ cống thuế đã hoàn bị<ref>''Sử ký những điều chưa biết'', sách đã dẫn, tr 56</ref>.
== Truyền ngôi ==▼
Trước thời vua Vũ, ngôi vua được kế tiếp cho người nào được cộng đồng coi là có [[đạo đức]] cao nhất, chứ không phải là truyền cho con. Ban đầu, Hạ Vũ đã chọn người hiền tài là [[Cao Dao]] thay mình, nhưng Cao Dao mất sớm nên ông chọn con Cao Dao là [[Bá Ích]].▼
Theo chính sử, con trai vua Vũ, [[Hạ Khải|Khải]] (啟), đã chứng minh được khả năng của mình, được nhiều người ủng hộ hơn
== Qua đời ==
[[Tập tin:Yu the Great mausoleum stele in Shaoxing, Zhejiang, China.jpg|nhỏ|trái|150px|Lăng mộ của Vũ ở Thiệu Hưng]]
[[Tập tin:Temple of Yu the Great in Shaoxing, Zhejiang, China.jpg|nhỏ|phải|150px|Đền thờ Vũ trong lăng]]
Theo [[Trúc thư kỉ niên|Trúc thư kỷ niên]], ông cai trị nhà Hạ trong 45 năm và theo [[Việt Tuyệt Thư]] (越絕書), ông
▲== Truyền ngôi ==
=== Xã hội ===
▲Trước thời vua Vũ, ngôi vua được kế tiếp cho người nào được cộng đồng coi là có [[đạo đức]] cao nhất, chứ không phải là truyền cho con. Ban đầu, Hạ Vũ đã chọn người hiền tài là Cao Dao thay mình, nhưng Cao Dao mất sớm nên ông chọn con Cao Dao là Bá Ích.
Trong thời kì [[Trung Hoa Dân Quốc]], [[Tôn Dật Tiên|Tôn Trung Sơn]] hình dung ra kế hoạch kiểm soát lũ như Vũ bao gồm việc xây dựng một con đập 30 triệu [[mã lực]] trên sông [[Trường Giang]] <ref name="y1">Yan, Hong-Sen. [2007] (2007). Reconstruction designs of lost ancient Chinese machinery Volume 3 of History of mechanism and machine science. ISBN 1402064594, 9781402064593. p 48.</ref> Tuy nhiên kế hoạch không được thực hiện do [[Trung Quốc Quốc Dân Đảng|Quốc Dân Đảng Trung Quốc]] đang có chiến tranh với [[Nhật Bản]] và [[Đảng Cộng sản Trung Quốc]]
▲Theo chính sử, con trai vua Vũ, [[Hạ Khải|Khải]] (啟), đã chứng minh được khả năng của mình, được nhiều người ủng hộ hơn bá Ích và trở thành người thừa kế ngôi báu của cha, đánh dấu sự khởi đầu của một triều đại mới là nhà Hạ (夏), triều đại đầu tiên của phong kiến Trung Quốc. Nó đã trở thành một hình mẫu cai trị dựa trên thừa kế ở [[Trung Quốc]]<ref>Chu Mục, Trần Thâm, sách đã dẫn, tr 34</ref>.
▲Trong thời kì [[Trung Hoa Dân Quốc]], [[Tôn Dật Tiên|Tôn Trung Sơn]] hình dung ra kế hoạch kiểm soát lũ như Vũ bao gồm việc xây dựng một con đập 30 triệu [[mã lực]] trên sông [[Trường Giang]] <ref name="y1">Yan, Hong-Sen. [2007] (2007). Reconstruction designs of lost ancient Chinese machinery Volume 3 of History of mechanism and machine science. ISBN 1402064594, 9781402064593. p 48.</ref> Tuy nhiên kế hoạch không được thực hiện do [[Trung Quốc Quốc Dân Đảng|Quốc Dân Đảng Trung Quốc]] đang có chiến tranh với [[Nhật Bản]] và [[Đảng Cộng sản Trung Quốc]] <ref name="y1">Yan, Hong-Sen. [2007] (2007). Reconstruction designs of lost ancient Chinese machinery Volume 3 of History of mechanism and machine science. ISBN 1-4020-6459-4, ISBN 978-1-4020-6459-3. p 48.</ref><ref>Từ 1994 đến 2008 [[Đập Tam Hiệp|đập Tam hiệp]] được xây dựng trên sông Trường Giang</ref>
Thị trấn [[Bắc Xuyên]], [[Vấn Xuyên]] và [[Đô Giang Yển (thị xã)|Đô Giang Yển]] ở [[Tứ Xuyên]] đều tuyên bố là nơi sinh của Hạ Vũ <ref>Sichuan.scol.com.cn. "[http://sichuan.scol.com.cn/scwt/20070625/200762572739.htm Scol.com.cn]." ''发现西羌古道有关遗迹大禹故乡迷雾更浓.'' Retrieved on 2010-09-26.</ref>.
=== Nghệ thuật ===
▲==Trong văn hóa phổ biến==
Đại Vũ, đóng bởi [[Vince Crestejo]], là trưởng lão của [[System Lords]] trong phim truyền hình khoa học viễn tưởng ''[[Stargate SG-1]]''. Ông không đảm nhận vai trò của một vị thần, mà là một trong những vị hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, và nổi bậc cho những ảnh hưởng tích cực được thực hiện trong suốt triều đại của ông.
Trong chương trình, ông được giới thiệu như là Đại Vũ trong ''[[Fair Game (Stargate SG-1)#ep47|Fair Game]]'', và [[Ngọc Hoàng Thượng đế|Ngọc Hoàng Thượng Đế]] cao quý trong ''[[Summit (Stargate SG-1)#ep103|Summit]]'', vốn là một hình tượng riêng biệt trong thần thoại Trung Quốc. == Xem thêm ==
|