Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tenzin Gyatso”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Thay thế với bản mẫu được việt hóa và cập nhật mới |
|||
Dòng 1:
{{Wiki hóa}}
{{Hộp thông tin Đạt-lai Lạt-ma
|tên = Đăng-châu
|
|
|
|
|
|reg-type = {{nowrap|[[Kalon Tripa|
|
|
|wylie = bstan 'dzin rgya mtsho
|
|
|THDL = Tenzin Gyatso
|
|
|
|
<!-- Birthplace: See discussion, June 27 edit request, 2013, archive 10. -->
|
|
|
|
}}
'''Đăng-châu Gia-mục-thố''' ([[tiếng Tạng]]: ''Tenzin Gyatso'', བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་; sinh ngày
== Nguyên quán và cơ duyên ==
Sư chào đời tại làng Taktser, vùng Đông Bắc [[Tây Tạng]] vào ngày
Theo truyền thống của người Tây Tạng, Đạt-lại Lạt-ma là hiện thân lòng từ của chư Phật và Bồ Tát, người chọn con đường tái sinh trở lại kiếp người để cứu giúp chúng sanh. Danh hiệu Đạt-lại Lạt-ma cũng được hiểu là '''Hộ Tín''', "Người bảo vệ đức tin", '''Huệ Hải''', "Biển lớn của trí tuệ", '''Pháp vương''', "Vua của Chánh Pháp", '''Như ý châu''', "Viên bảo châu như ý"...
Đạt-lại Lạt-ma được tấn phong tước vị vào ngày
== Quá trình tìm kiếm Đạt-lại Lạt-ma ==
{{chú thích trong bài}}
[[Tập tin:Dalai Lama 1471 Luca Galuzzi 2007.jpg|nhỏ|180px|trái|160px|Đạt-lại Lạt-ma, 2007]]
Khi Đạt-lại Lạt-ma thứ 13 viên tịch vào năm
Năm
Từ những kết quả của cuộc kiểm tra này giúp họ đoán chắc rằng họ đã tìm ra hóa thân mới và niềm tin của họ càng được vững mạnh thêm bởi những ý nghĩa từ ba mẫu tự Tây Tạng đã từng thấy dưới hồ thiêng: ''Ah'' là hàm nghĩa cho tỉnh lmdo, nơi chú bé chào đời, ''Ka'' là chỉ cho Tu viện Kumbum, một ngôi Tu viện lớn nhất với ba tầng gần nhà của chú bé và ''Ma'' là ám chỉ cho ngôi tu viện Karma Rolpai Dorje ở trên ngọn núi của ngôi làng gần bên. Cuối cùng phái đoàn quyết định chú bé ấy là hậu thân của vị Đạt-lại Lạt-ma thứ 13.
Hàng 44 ⟶ 45:
== Quá trình tu học tại Tây Tạng ==
{{Phật giáo Tây Tạng}}
Đạt-lại Lạt-ma bắt đầu sự nghiệp học vấn của mình vào năm 6 tuổi và hoàn tất học vị cao nhất của [[Phật giáo Tây Tạng]] là Geshe Lharampa, tương đương với Tiến sĩ triết học Phật giáo (''Doctorate of Buddhist Philosophy'') ở tuổi 25 vào năm
Trước đó Sư phải học tất cả các môn học chính như Luận lý (''logic'') văn hóa và nghệ thuật Tây Tạng (''Culture & Tibetan Art''), [[Tiếng Phạn|Phạn ngữ]] (''sanskrit''), [[Y học]] (''medicine''), [[Triết học Phật giáo]] (''Buddhist philosophy''). Riêng môn [[Phật giáo|Phật học]] này là khó nhất, được chia ra làm năm phần là [[Bát-nhã-ba-la-mật-đa]] (sa. ''prajñāpāramitā''), Trung quán (sa. ''mādhyamika''), Giới luật (sa. ''vinaya''), [[A-tì-đạt-ma]] và Lượng học (sa. ''pramāṇa'') . Và các môn học phụ khác là: biện luận (''dialetics''), thi ca (''poetry''), [[âm nhạc]] (''music'') và [[kịch nghệ]] (''drama''), thiên văn (''astrology''), văn phạm (''metre and phrasing'').
== Vai trò và trách nhiệm lãnh đạo ==
Vào ngày
Năm
== Đào thoát khỏi Tây Tạng ==
Cuối thập niên 50, tại miền Đông Tây Tạng, dân chúng đã đứng lên kháng cự mạnh mẽ chống đối chính quyền Trung Quốc. Sự kháng cự này đã lan ra trên nhiều tỉnh thành của Tây Tạng. Vào ngày
Để tránh sự đàn áp của chính quyền Trung Quốc, 80.000 người dân Tây Tạng cùng với Đạt-lại Lạt-ma 14 vượt qua [[himalaya|dãy Hy Mã Lạp Sơn]] đến tị nạn tại miền bắc Ấn Độ vào năm 1959. Thời điểm đó trên thế giới ít người biết và để ý đến tình hình xảy ra ở Tây Tạng và Dalai Lama. Ấn Độ có tranh chấp với Trung Quốc về vấn đề biên giới, vì vậy họ không muốn làm tình hình căng thẳng thêm, nên cũng chẳng tha thiết giúp đỡ đoàn người tỵ nạn đến từ Tây Tạng.
== Chính phủ lưu vong tại Dharamsala, Bắc Ấn Độ ==
Ngày nay, với hơn 120.000 người Tây Tạng lưu trú tại vùng đất [[Dharamsala]], [[Ấn Độ]], được biết như là một "Lhasa nhỏ", lập thành một chính quyền lưu vong Tây Tạng với một Hội đồng Dân cử Tây Tạng vào năm
Trong những năm đầu lưu vong, Đạt-lại Lạt-ma đã kêu gọi [[Hoa Kỳ]] lên tiếng về vấn đề của Tây Tạng, kết quả ba quyết nghị đã được thông qua tại Hội đồng Lập Pháp của Hoa Kỳ vào năm
Năm
Năm
Ngày nay, thành viên của quốc hội Tây Tạng sẽ được bầu cử bởi dân chúng. Hội đồng nội các được bầu cử bởi quốc hội. Đạt-lại Lạt-ma nhấn mạnh rằng nhiệm vụ chính của chính quyền Tây Tạng là chăm lo cho đời sống người dân và Sư cũng nói thêm, khi Tây Tạng giành lại nền độc lập, Sư sẽ không còn ngồi ở văn phòng chính phủ nữa.
Năm
# Biến Tây Tạng thành một khu vực hòa bình;
# Chấm dứt việc di dân Trung Hoa đang de dọa sự tồn tại của dân tộc Tây Tạng;
Hàng 76 ⟶ 77:
# Khởi sự thương thảo ngay về quy chế tương lai của Tây Tạng và bang giao giữa Tây Tạng với Trung Hoa.
Ngày
== Chính trị ==
Hàng 82 ⟶ 83:
Ðạt Lai Lạt Ma khuyến khích [[người Tạng|người Tây Tạng]] lưu vong hãy đi theo hệ thống dân chủ để bầu lên một nhà lãnh đạo, nói rằng đó là điều thiết yếu để theo kịp thế giới rộng lớn hơn và để bảo đảm sự liên tục của chính phủ của họ.
Trong một đoạn phim được chiếu cho hàng trăm nhà sư, ni cô và người thường tại thành phố Dharamsala núi non ở phía Bắc Ấn Ðộ vào chiều tối thứ Bảy,
"Các vị Ðạt Lai Lạt Ma đã giữ vai trò lãnh đạo thế tục và tinh thần từ 400 năm đến 500 năm qua. Ðiều đó có thể hầu như hữu ích. Nhưng thời kỳ đó đã qua," Ðạt Lai Lạt Ma nói trong đoạn phim, theo một biên bản đã được dịch cho giới báo chí. "Ngày nay, đối với toàn thể thế giới, rõ ràng nền dân chủ là hệ thống tốt nhất mặc dù có những khiếm khuyết nhỏ. Ðó là lý do tại sao người Tây Tạng cũng phải chuyển động cùng với cộng đồng thế giới rộng lớn hơn," ngài nói.
Hàng 95 ⟶ 96:
=== Hợp tác toàn cầu trong cuộc khủng hoảng kinh tế ===
Ngày 2 tháng 8
=== Chuyến đi đến Arunachal Pradesh ===
Ngày 5 tháng 11
Người ngoại quốc di chuyển tới tiểu bang núi non hẻo lánh này cần giấy phép đặc biệt của [[chính phủ Ấn Ðộ]]. Hầu hết các nhà báo ngoại quốc đã không nhận được giấy phép để tường thuật chuyến viếng thăm của Đạt-lại Lạt-ma. Ngày 5 tháng 11
Trung Quốc chống đối phần lớn các hoạt động của Đạt-lại Lạt-ma. Bắc Kinh cáo buộc ngài là tranh đấu để Tây Tạng thoát khỏi nền cai trị của Trung Quốc, mặc dù ngài phủ nhận điều đó. Mặc dù các quan hệ giữa Trung Quốc và Ấn Ðộ đã cải thiện trong những năm cuối thập niên 2000, những căng thẳng gần đây lại bùng lên vì những kình chống về kinh tế, vụ tranh chấp biên giới vẫn còn âm ỉ và tình trạng bất ổn tại Tây Tạng - vùng [[Himalaya]] do Trung Quốc kiểm soát, nằm trên biên giới với Ấn Ðộ.<ref>[http://www.thaindian.com/newsportal/uncategorized/dalai-lamas-visit-to-arunachal-nostalgic-top-aide_100271696.html Dalai Lama’s visit to Arunachal nostalgic: Top aide - Thaindian News<!-- Bot generated title -->]</ref>
Vào đầu tháng 11
Các tín đồ Phật giáo ngày 8 tháng 11
Phát ngôn viên Bộ
Ðối với dân chúng ở Tawang, cuộc viếng thăm này có vẻ hoàn toàn có tính cách tôn giáo. Hai bên đường trong thị trấn rợp cờ và biểu ngữ chào mừng Ðạt Lai Lạt Ma và hàng ngàn người đứng ngoài bầu trời lạnh lẽo gió mạnh để tham gia vào các buổi cầu nguyện và thuyết giảng Phật Giáo của ngài. Người hành hương lũ lượt kéo đến nơi này bằng đủ mọi cách, chen chúc nhau trên các xe vận tải hay đi bộ mất mấy ngày trên đường mòn ngoằn ngoèo ở dãy Hymalaya để được nghe tiếng nói của người mà họ cung kính coi là Phật sống. Chính quyền địa phương, có khoảng 25.000 người hiện diện, dựng lên một khu lều cho người hành hương, trong khi các khách khác vào ở nhờ trong các tu viện và nhà khách.
Hàng 115 ⟶ 116:
=== Chuyến đi tới Liên bang Nga ===
Năm
Khi Liên Xô sụp đổ năm
== Các giải thưởng ==
Từ chuyến viếng thăm phương Tây đầu tiên của Sư vào năm
:"sự đấu tranh dũng cảm của Đức Đạt-lại Lạt-ma đã tạo ra một sự chú ý đặc biệt về nhân quyền và hòa bình thế giới. Sự kiên trì đấu tranh của Sư để chấm dứt khổ đau cho dân tộc Tây Tạng qua những cuộc đàm phán hòa bình và hòa giải".
== Giải thưởng Nobel Hòa Bình năm 1989 ==
Ủy ban Hòa bình Na Uy quyết định trao tặng Giải thưởng Nobel Hòa bình cho Sư vào năm
:"Ủy ban muốn nhấn mạnh rằng Đức Đạt-lại Lạt-ma với sự đấu tranh cho tự do cho Tây Tạng vẫn kiên quyết không sử dụng bạo lực. Sư đã ủng hộ giải pháp hòa bình dựa trên tinh thần khoan dung và tôn trọng lẫn nhau để bảo vệ lịch sử và tài sản văn hóa của con người''.
Vào ngày
:''Giải thưởng đã tái xác nhận một lần nữa lòng quyết tâm của chúng tôi rằng chân lý, lòng dũng cảm và quyết tâm của chúng tôi như là những vũ khí, Tây Tạng sẽ được tự do. Cuộc đấu tranh của chúng tôi vẫn phải theo đuổi đường hướng bất bạo động và loại bỏ hận thù'' (The prize reaffirms our conviction that with truth, courage and determination as our weapons, Tibet will be liberated. Our struggle must remain nonviolent and free of hatred).
Hàng 133 ⟶ 134:
[[Tập tin:Bush Dalai Lama.jpg|nhỏ|phải|Đạt-lại Lạt-ma đàm luận với tổng thống Bush, 23.05.2001]]
Từ năm
== Một tu sĩ Phật Giáo bình thường ==
Hàng 139 ⟶ 140:
== Trước tác (tóm lược) ==
Mặc dù bận rộn với nhiều công tác của chính phủ và hoằng Pháp, nhưng Đức Đạt-lại Lạt-ma cũng dành những thời gian nhất định để viết những tác phẩm Phật học, lịch sử, tự truyện... để phổ biến những tinh túy trong giáo lý của Phật Đà. Khởi viết cuốn ''Đất nước tôi và Nhân dân tôi'' (My Land and My People) vào năm
# Mở Huệ Nhãn (''The opening of the Wisdom eye'', xuất bản năm 1972);
# Phật giáo Tây Tạng (''The Buddhism of Tibet'', xb năm 1975);
Hàng 200 ⟶ 201:
== Liên kết ngoài ==
{{commonscat|Tenzin Gyatso, 14th Dalai Lama}}
* [http://dalailama.com/ Trang WEB của Văn Phòng của Dạt-Lai Lạt-Ma]
* [http://www.tuvienquangduc.com.au/Danhnhanthegioi/43dalailama-anhhuong.html Ảnh hưởng của đức Dalai Lama đối với những nhân vật nổi tiếng (Thích Quảng Bảo dịch ra tiếng Việt)]
* [http://quangduc.com/a22229/duc-dat-lai-lat-ma-vi-su-gia-cua-hoa-binh Đức Dạt Lai Lạt Ma, vị sứ giả của hòa bình] (của [[Thích Nguyên Tạng]])
* [https://www.youtube.com/watch?v=POm4gusZa6U Đức Đạt Lai Lạt Ma bị gọi là Kẻ Độc Tài Hồi Giáo? | Trung Quốc Không Kiểm Duyệt]
{{Viết tắt Phật học}}{{Các vị Đạt-lại Lạt-ma}}
|