Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “George I của Anh”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
dịch chú thích
Dòng 7:
| succession = King of [[List of British monarchs|Great Britain]] and Ireland
| moretext = ([[Style of the British sovereign#Styles of British sovereigns|more...]])
| reign = ngày 1 tháng 8 năm 1714 – ngày 11 tháng 6 năm 1727<ref name="dates">ThroughoutTrong George'ssuốt life,cuộc Greatđời Britainvua usedGeorge theI, [[OldVương Stylequốc andAnh Newsử Styledụng dates|OldLịch Style]]cũ [[(Julian calendar]]). Còn Hanover adoptedsử thedụng [[Oldlịch Style and New Style dates|New Style]]mới ([[Gregorian calendar]]) onbắt đầu từ ngày [[1 tháng 3]] năm [[1700]] (N.S.) / ngày [[18 tháng 2]] năm [[1700]] (O.S.). OldCác Stylengày istháng usedtrong forbài dateslà intheo thislịch articlecũ unlessnếu otherwisekhông indicated;có however,giải yearsthích aregì assumedthêm. toNhưng startnăm frommới được tính từ ngày [[1 Januarytháng and1]] notchứ không phải ngày [[25 March,tháng which3]] wasnhư thengày năm Englishmới Newở YearAnh.</ref>
| coronation = ngày 20 tháng 10 năm 1714
| predecessor = [[Anne của Anh|Anne]]
Dòng 31:
| signature = George I Signature.svg
|}}
'''George I''' (tên đầy đủ: ''George Louis'' trong [[tiếng Anh]] và ''Georg Ludwig'' trong [[tiếng Đức]], [[28 Tháng 5]], [[1660]] - [[11 tháng 6]], [[1727]]<ref>Throughout George's life, Great Britain used the Old Style Julian calendar. Hanover adopted the New Style Gregorian calendar on ngày 1 tháng 3 năm 1700 (N.S.) / ngày 19 tháng 2 năm 1700 (O.S.). Old Style is used for name="dates" in this article unless otherwise indicated; however, years are assumed to start from 1 January and not 25 March, which was the English New Year.</ref>) là vua của [[Vương quốc Anh]] và Ireland từ ngày 1 tháng 8 1714 cho đến khi băng hà, và người cai trị của Hanover trong [[Đế quốc La Mã Thần thánh]] từ năm 1698.
 
George sinh ra ở [[Niedersachsen]], nay là nước Đức, và cuối cùng được thừa kế danh hiệu và đất đai của Công tước của Brunswick-Lüneburg từ cha và chú mình. Một loạt các cuộc chiến tranh châu Âu được mở rộng cương thổ Đức của ông trong suốt cuộc đời của mình, và năm 1708 ông được phê chuẩn là Tuyển hầu tước - Vương hầu của Hanover. Năm [[1714]], sau cái chết của mẹ ông, [[Sophia của Hanover|Sophia]] và [[Anne của Anh|nữ hoàng Anne]], George chính thức đăng cơ kế vị tại nước Anh ở tuổi 54. Mặc dù xét về quan hệ huyết thống với Anne, George Louis đứng sau 50 thành viên hoàng tộc khác theo Công giáo, song theo đạo luật kế vị năm [[1701]], thì những người theo Công giáo bị tước hết quyền kế vị ở Anh, do đó George và mẹ của ông. Lực lượng [[Jacobites]] tìm cách hệ bệ George và thay thế bằng [[James Francis Edward Stuart]], người em trai theo Công giáo của Anne, song cuối cùng thất bại.
Dòng 39:
== Cuộc sống ban đầu ==
 
George Louis chào đời vào ngày [[28 tháng 5]] năm [[1660]] tại Hanover thuộc [[Thánh chế La Mã]]<ref>TheCó storycâu thatchuyển kể rằng George I diedqua inđời theở samechính roomcăn asphòng thatmà inông whichchào heđời was born attại Osnabrück (in,ví fordụ example,như Le Grand Dictionnaire Historique of, 1759). Điều này mâu thuẫn isvới contradictedsự bykiện thephu Electressnhân Sophia in herở Memoiren der Herzogin Sophie nachm. Kurfürstin von Hannover (ed. A. Köcher, Leipzig, 1879, pptr. 1 andvà 68), whongười sayscho thatrằng herhai twongười eldestcon sonslớn werecủa bornSophia atchào Hanover,đời and by four notifications fromở Hanover, tovà thebởi courtbốn atthông Wolfenbütteltin preservedtừ inHanover theđến Wolfenbütteltriều stateđình archivestại (Huberty, Michel; Giraud, Alain; Magdelaine, F. et B. (1981). L'Allemagne Dynastique, Tome III (inbằng Frenchtiếng Pháp). Le Perreux:.... Alain Giraud. p.tr 85. ISBN 2-901138-03-9. ).).</ref>. Ông là con trai cả của Ernest Augustus, Công tước xứ Brunswick-Lüneburg, và vợ của ông, [[Sophia của Hanover|Sophia của Palatinate]]. Sophia là cháu gái của vua [[James I của Anh]] Quốc thông qua mẹ, [[Elizabeth của Bohemia]]<ref name="Weir, Alison 1996 pp. 272">Weir, Alison (1996). Britain's Royal Families: The Complete Genealogy, Revised edition. Random House. pp. 272–276. ISBN 0-7126-7448-9.</ref>.
 
Trong năm đầu tiên của cuộc đời, George là người thừa kế duy nhất đối với các vùng lãnh thổ của Đức được cai trị cha và ba người chú bác không có con của ông. Năm [[1661]], em trai ruột của ông, [[Frederick Augustus]], chào đời và hai người (trong gia đình, họ được gọi là Görgen và Gustchen) đã cùng nhau lớn lên. Mẹ của họ đã vắng mặt trong gần một năm ([[1664]] - [[1665]]) trong một kỳ nghỉ an dưỡng dài ở Ý, nhưng bà thường xuyên trao đổi thư từ với các con trai. Sophia rất quan tâm đến việc dạy dỗ các con, thậm chí nhiều hơn so với khi bà trở về<ref>Hatton, Ragnhild (1978). George I: Elector and King. London: Thames and Hudson. pp. 26–28. ISBN 0-500-25060-X.</ref><ref>Dirk van der Cruysse; Sophie de Hanovre: Memoirs et Lettres de Voyage</ref>. Sau chuyến đi đó, Sophia mang thai [[Ernest Augustus]] và sau đó là một người con gái cùng 4 người con trai nữa. Trong một lá thư của mình, Sophia mô tả George là một người có trách nhiệm, lương tâm và là tấm gương cho các em trai và em gái của ông<ref name="Hatton, p. 29">Hatton, p. 29</ref>.
Dòng 49:
== Hôn nhân ==
[[Tập tin:George I as Prince of Hanover.jpg|thumb|left|George năm 1680, khi ông là hoàng tử của Hanover.Tác phẩm của [[Godfrey Kneller|Sir Godfrey Kneller]].]]
Cùng năm đó, George thành hôn với người chị em họ của ông, [[Sophia Dorothea của Celle]], trong một nỗ lực thống nhất các nhánh của gia tộc Hanover. Cuộc [[hôn nhân chính trị]] này giúp cho George đảm bảo về quyền lực của mình và đảm bảo cho sự thống nhất của hai gia tộc Hanover và Celle. Mẹ của ông ban đầu phản đối cuộc hôn nhân vì bà cho rằng mẹ của Sophia Dorothea không có xuất thân cao quý, và vì bà nghi ngờ về tính hợp pháp của Sophia Dorothea. Nhưng cuối cùng bà đã chấp nhận vì bị thuyết phục bởi những lợi ích mà cuộc hôn nhân đem lại.<ref>Hatton, pptr. 36, 42</ref>
 
Năm [[1683]], George và em trai, Frederick Augustus, tham gia vào [[Đại chiến Thổ Nhĩ Kì]] trong [[trận Vienna]], và Sophia Dorothea sinh cho George một người con trai. Năm sau, Frederick Augustus biết được thông tin về nguyên tắc quyền con trưởng, tức là ông sẽ không nhận được bất kì một tước vị và lãnh thổ nào từ cha và chú ông. Sự kiện này dẫn tới sự bất hòa trong nội bộ gia tộc Hanover giữa cha và con trai, vừa giữa hai anh em với nhau, kéo dài đến tận khi [[Frederick Augustus]] chết vào năm [[1690]] trong một trận chiến. Với sự hình sắp xảy ra là khả năng thống nhất gia tộc Hanover dưới một vương triều duy nhất, và những đóng góp mà gia tộc này mang đến cho đế quốc, [[Ernest Augustus]] được bầu làm Tuyển hầu tước của Thánh chế La Mã năm [[1692]]. Khi đó George có rất nhiều triển vọng sẽ là người thừa kế duy nhất cho ngôi vị tuyển hầu của phụ thân và công tước của thúc phụ.<ref>Hatton, pptr. 43–46</ref>
 
Sophia Dorothea sinh ra một người con gái có cùng tên với bà vào năm [[1687]], và sau đó bà không còn hạ sinh một người con nào nữa. Tình cảm hai vợ chồng bắt đầu rạn khi George bỏ mặc vợ để chăm lo cho người tình của mình, [[Melusine von der Schulenburg, Công nương của Kendal|Melusine von der Schulenburg]], họ có với nhau hai người con gái vào các năm [[1692]] và [[1693]].<ref>Và còn một người con gái khác chào đời năm [[1701]]. Melusine von der Schulenburg công khai quan hệ với George từ [[1698]] đến tận lúc ông qua đời.</ref>. Và Sophia Dorothea, cũng có một cuộc tình với Bá tước người [[Thụy Điển]] [[Philip Christoph von Königsmarck]]. Để ngăn ngừa những tai tiếng, toàn bộ gia tộc Hanover, bao gồm cả em trai và mẹ của George, yêu cầu Sophia chấm dứt cuộc tình của mình nhưng không được. Theo thông tin từ phe chống đối gia tộc Hanover, và tháng 7 năm [[1694]], bá tước Philip bị ám sát, có thể là do sự chủ mưu của George, xác ông ta bị quẳng xuống [[Leine]] cùng với một khối lượng lớn những viên đá. Vụ ám sát đã được tuyên bố là được thực hiện bởi bốn trong số các cận thần của Ernest Augustus, một trong số đó (Don Nicolò Montalbano) đã được trả số tiền khổng lồ 150.000 thalers, gấp 100 lần so với lương hằng năm của của các Bộ trưởng được trả lương cao nhất<ref>Hatton, pp. 51–61</ref>. Một tin đồn khác là Königsmarck đã bị chém chết và bị chôn dưới sàn cung điện Hanover.<ref>{{chú thích sách| first = Michael |last=Farquhar| title = A Treasury of Royal Scandals| year = 2001| location=New York|publisher=Penguin Books|isbn = 978-0-7394-2025-6| page = 152 }}</ref>. Tuy nhiên, theo lời của những thành viên nhà Hanover, bao gồm bản thân Sophia, phủ nhận tất cả những thông tin này<ref name="pp51"/>.
 
Cuộc hôn nhân giữa George Louis và Sophia Dorothea cuối cùng cũng tan vỡ, không phải là vì Sophia ngoại tình mà dường như là do Sophia đã bỏ rơi người chồng. Với sự đồng tình của cha Sophia, George đã cấm cố bà trong [[Ahlden House]] tại lãnh địa [[Celle]] quê hương bà, nơi Sopha sống đến tận lúc qua đời 30 năm sau. Bà bị cấm gặp mặt các con và cha bà, bị cấm tái hôn và chỉ được phép tản bộ bên ngoài khi có người đi kèm. Sophia tuy vậy vẫn được chăm sóc tử tế, được trợ cấp một khoảng tiền lớn và nhiều người phục vụ, được phép đi một chiếc xe ngựa bên ngoài lâu đài, mặc dù bị sự giám sát.<ref>Hatton, pp. 60–64</ref>
Dòng 60:
[[Tập tin:George I Elector of Hanover.jpg|thumb|George năm 1706, khi ông còn là [[Tuyển hầu tước Hanover]]. Tranh vẽ của [[Johann Leonhard Hirschmann]].]]
 
[[Ernest Augustus]] qua đời vào ngày [[23 tháng 1]] năm [[1698]], và George thừa kế toàn bộ lãnh thổ của cha mình, trừ chức Vương công-Giám mục của Osnabrück, một chức vụ mà cha ông đã nắm giữ từ năm [[1661]]<ref>TheChức PrinceVương công-BishopricGiám mục không phải là một chức tước cha truyền con nối, mà thay vào đó nó được ban wascho notxen ankẽ hereditarygiữa title;những insteadngười it[[Công alternatedgiáo betweenRoma|Công Protestantgiáo]] andvà Roman[[Tin CatholicLành|Kháng incumbentsCách]].</ref>. Ông trở thành Công tước của [[Brunswick-Lüneburg]] (còn được gọi là Hanover, theo tên thủ phủ của vùng này), cũng như tước tuyển hầu của [[Thánh chế La Mã]]<ref>Schemmel, B. "Hanover". rulers.org. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2007.</ref>. Triều đình riêng của ông ở Hanover nhận được sự phục vụ từ nhiều danh nhân văn hóa như nhà toán học, triết học [[Gottfried Leibniz]], nhà soạn nhạc [[George Frideric Handel]] và [[Agostino Steffani]].
 
Không lâu sau khi George kế vị ở Hanover thì tại nước Anh, [[Hoàng tử Wiliam, công tước Gloucester]], người đứng thứ hai trong danh sách thừa kế ngai vàng, qua đời. Theo các điều khoản của [[Đạo luật Kế vị năm 1701]], mẹ của George, [[Sophia của Hanover|Sophia]], đã được chỉ định là người thừa kế ngai vàng Anh nếu quốc vương hiện tại ([[William III của Anh|William III]]) và người kế vị, công chúa Anne của [[Đan Mạch]] (sau này là [[Anne của Anh|nữ hoàng Anne]]) chết mà không có con nối ngôi. Sở dĩ Sophia được lựa chọn không phải vì bà có quan hệ huyết thống gần nhất với hoàng gia Stuart, mà là do 56 thành viên hoàng gia khác bị loại bỏ do họ là người theo Công giáo<ref>Schama, Simon (2001). A History of Britain – The British Wars 1603–1776. BBC Worldwide Ltd. p. 336. ISBN 0-563-53747-7.</ref>.
Dòng 72:
Năm [[1706]], [[Maximilian II Emanuel, Tuyển hầu tước Bavaria|Tuyển hầu tước Bavaria]] bị tước đoạt danh hiệu và lãnh địa vì theo phe Louis XIV chống lại đế chế. Năm sau, George được trao quyền lực như Nguyên soái quân đội hoàng gia, chỉ huy quân đội của đế quốc đóng dọc theo sông Rhine. Chiến dịch của ông đã không hoàn toàn thành công, một phần vì ông đã bị đồng minh của mình, công tước Marlborough lừa dối vào một cuộc tấn công nghi binh, và một phần vì Hoàng đế [[Joseph I của Thánh chế La Mã|Joseph I]] chiếm đoạt số tiền quân phí dành cho George để sử dụng vào việc riêng của mình. Mặc dù vậy, các ông hoàng người Đức vẫn cho tuyên bố George không có tội trong thất bại này. Vào năm [[1708]] họ đã chính thức đề bạt George lên vị trí Hoàng thân-Tuyển hầu để ghi nhận những đóng góp của ông. George không tức giận với hành động của Marlborough chống lại ông mà ông cho rằng đó là một phần của kế hoạch nhằm nghi binh các lực lượng Pháp, buộc họ rời khỏi chiến trường chính<ref>Hatton, pp. 101–104, 122</ref>.
 
Năm [[1709]], George từ chức Thống tướng, và từ đó không bao giờ ông cầm quân ra trận nữa. Năm [[1710]], ông được nhận một chức vị rất cao là Archtreasurer của Đế chế<ref>Hatton, ptr. 104</ref>, chức vụ mà trước kia được đảm nhận bởi Tuyển hầu Palatine - và sự thiếu vắng của Tuyển hầu Batavia gây ra một sự cải tổ lại. Năm [[1711]], Hoàng đế Thánh chế La Mã qua đời, đe dọa đến sự mất cân bằng theo hướng ngược lại, có nghĩa là nếu phe Liên minh thắng, ngôi vua [[Tây Ban Nha]] sẽ thuộc về nhà Harburg, cho nên chiến tranh kết thúc vào năm [[1713]] với [[Hiệp ước Utrecht]]. Theo Hiệp ước này, Philip được chấp thuận là vua của [[Tây Ban Nha]] nhưng không được phép kế vị ngôi vua ở [[Pháp]], và Tuyển hầu Bavaria được khôi phục tước hiệu.
 
== Lên ngôi ở Liên hiệp Anh ==
[[Tập tin:George I Oval.jpg|thumb|George năm 1714, năm mà ông lên kế vị ở Liên Hiệp Anh, tác phẩm của [[Godfrey Kneller|Sir Godfrey Kneller]].]]
Mặc dù cả hai nước [[Anh]] và [[Tô Cách Lan]] đều công nhận [[Anne của Anh|nữ hoàng Anne]] là nguyên thủ của họ, nhưng chỉ có [[Nghị viện Anh]] chấp thuận địa vị thừa kế của [[Sophia của Hanover|Sophia, Tuyển hầu thái phu nhân Hanover]], trong khi Nghị viện [[Tô Cách Lan]] (Estates) không chính thức thừa nhận Sophia là người thừa kế. Năm [[1703]], Esstate đã thông qua một dự luật tuyên bố rằng người kế vị ở [[Tô Cách Lan]] sẽ không phải người kế vị ở [[Anh]], trừ khi Anh cấp toàn tự do thương mại cho các thương gia người [[Tô Cách Lan]] ở Anh và các thuộc địa của nó. Lúc đầu Hoàng gia không phê chuẩn đề nghị này, nhưng năm sau đó Anne đành phải chấp nhận, về sau nó được biết với tên [[Đạo luật An ninh, 1704]]. Để đáp lại, Nghị viện Anh thông qua các biện pháp đe dọa để hạn chế thương mại Anh-Tô Cách Lan và làm tê liệt nền kinh tế Tô Cách Lan nếu Estates đã không chấp thuận người kế vị của dòng họ Hanover<ref>Whatley, Christopher A. (2001). Bought and Sold for English Gold?: Explaining the Union of 1707, Second edition. East Linton, Scotland: Tuckwell Press. ISBN 1-86232-140-X.</ref><ref>Riley, P.W.J. (1978). The Union of England and Scotland: A Study in Anglo-Scottish Politics of the Eighteenth Century. Totowa, New Jersey: Rowman and Littlefield. ISBN 0-8476-6155-5.</ref>. Cuối cùng, vào năm [[1707]], Nghị viện hai nước thông qua [[Đạo luật Liên minh]], theo đó Anh và Tô Cách Lan hợp nhất thành một thực thể duy nhất, [[Vương quốc Liên hiệp Anh]], và đạo luật thừa kế năm [[1701]] chính thức áp dụng cho toàn bộ đảo Anh<ref>TextĐạo ofluật theLiên Unionminh withvới Scotland Actđược quốc hội Anh thông qua năm [[1706]] ascó inhiệu forcelực todaycho đến ngày hôm nay (includingbao anygồm amendmentscả các sửa đổi) withintrong theVương Unitedquốc KingdomAnh, fromtừ thecác UKcơ Statutesở Lawdữ Databaseliệu Luật UK</ref>. Sự liên kết này đã tạo ra khu vực thương mại tự do lớn nhất ở [[châu Âu]] trong [[thế kỷ XVIII]]<ref>"The Treaty of Union". The Scottish Parliament. Archived from the original on ngày 18 tháng 5 năm 2007. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2007.</ref>.
 
Đảng Whig ở Anh cho rằng Quốc hội có quyền quyết định việc thừa kế, và người thừa kế Kháng Cách có quan hệ huyết thống gần gũi nhất với nữ hoàng, trong khi Đảng Tory có khuynh hướng muốn áp dụng quy tắc cha truyền con nối trong nội bộ nhà Stuart. Năm [[1710]], George thông cáo rằng ông sẽ kế vị ở Anh thay cho dòng họ Stuart theo đúng như truyền thống kế thừa trực hệ. Tuyên bố này nhằm giải quyết những hoài nghi của đảng Tory rằng ông là một kẻ cướp ngôi<ref>Hatton, p. 119</ref>.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/George_I_của_Anh”