Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bùi Đắc Tuyên”

'''Bùi Đắc Tuyên''' (? - 1795), còn có tên là '''Bùi Đắc Kế''', là Thái sư dưới triều vua [[Cảnh Thịnh]], [[Việt Nam]].

 

'''Bùi Đắc Tuyên''' quê ở thôn Xuân Hoà, xã Bình Phú, huyện Tuy Viễn (Bình Khê), phủ [[Quy Nhơn]] (nay thuộc huyện [[Tây Sơn]], tỉnh [[Bình Định]]).

 

 

Tuy ít học, nhưng nhờ thế em gái (Bùi Thị Nhạn) làm Hoàng hậu, cháu ruột làm Thái tử ([[Nguyễn Quang Toản]]) mà Bùi Đắc Tuyên được làm ''Thị Lang bộ Lễ'', và được phép vào ra nơi cung cấm.

 

 

Theo sách ''Nhà Tây Sơn'' thì trong cung đã có Bùi Thái hậu, nơi triều lại có lắm đại thần nghiêng theo chiều gió, như [[Ngô Văn Sở]], Phạm Công Hưng... nên thế lực của Thái sư Tuyên rất vững. Đắc Tuyên mỗi ngày mỗi thêm lộng hành. Những quan nào theo Đắc Tuyên thì được ưu đãi, những quan nào ra mặt chống thì bị hại, những người nào có ý chống thì bị đẩy ra làm quan xa, như:

*'''Võ Văn Cao''', người [[Phú Yên]], làm Quốc Tử Giám trực giảng, được thăng Thái Tử Trung Doãn đời Quang Trung. Tánh ông cương trực, không chịu nổi thái độ và hành vi của Đắc Tuyên, nhân về cư tang cha mẹ, ở nhà cày ruộng. Ông có làm nhiều bài thơ chê Đắc Tuyên là gian thần, nên Thái sư Tuyên rất giận. Khi Võ Cao chết, Đắc Tuyên bảo là giả chết bắt phá quan tài ra xem, [[Trần Quang Diệu]], Võ Văn Dũng phải can thiệp mới được miễn.

*'''Trần Long Vỹ''', người Hoài Ân, làm Thị Lang Bộ Lễ, cùng Đắc Tuyên là bạn đồng sự triều Quang Trung. Nhân lúc cao hứng làm một bài thơ Nôm (Huề Mầm Thăng Huề Thượng), ngụ ý châm biếm Ðắc Tuyên, nên bị Thái sư Tuyên tìm cớ cách chức.

*'''Ðinh Sĩ An''', người Bình Khê, thi đậu khoa Minh Kinh, được bổ vào Nội Các với Hàn lâm viện Ðãi Chiếu. Vì thường qua lại cùng Trần Long Vỹ nên cũng bị Thái sư Tuyên ghét đuổi về nhà.

 

 

 

Nhận thấy rõ lòng dạ Ðắc Tuyên, hai viên tướng trên hưởng ứng ngay. Ðêm đến, cả ba viên tướng trên kéo quân vây dinh Thái sư ở chùa Thiền Lâm (nơi phía Nam [[sông Hương]], [[Huế]])<ref>Bùi Ðắc Tuyên không làm việc tại kinh thành Phú Xuân mà lại đem bộ hạ trú đóng tại chùa Thiền Lâm. Theo [http://www.1080vietnam.com/Stories/Detail.aspx?Channel=91&Article=35732&ContentGroupID=221614] bá quan văn võ kể cả vua Quang Toản muốn trình tâu gì với quan Thái Sư Bùi thì phải thân hành lên chùa vào ban đêm vì ban ngày quan thái sư bận đánh bạc và ngủ.</ref>. Chẳng ngờ đêm ấy Đắc Tuyên có việc ngủ trong cung vua. Quân nổi dậy liền vây luôn cả cung và đòi vua Cảnh Thịnh phải đưa Thái sư Tuyên ra.

Không thể cản ngăn được, nhà vua buộc phải bắt Đắc Tuyên, tức cậu ruột của mình đem giao nộp.

Hạ ngục Đắc Tuyên rồi, Võ Văn Dũng liền cho Nguyễn Văn Huấn vào Quy Nhơn bắt con Đắc Tuyên là Bùi Ðắc Trụ đang giữ việc quân ở nơi ấy, một mặt giả chiếu ra Bắc Hà bắt luôn Ngô Văn Sở.

Giải hết về Phú Xuân xong, Võ Văn Dũng phao cho cha con Đắc Tuyên và Ngô Văn Sở, tội mưu phản, đem đóng cũi nhốt rồi dìm xuống sông Hương cho đến chết (1795).

 

Đề cập đến vụ việc này, sách [[Hoàng Lê nhất thống chí]] kể:

:''(Võ Văn) Dũng đến nhà trạm Hoàng Giang, gặp trung thư lệnh là Trần Văn Kỷ phạm tội bị đày ở đó. Dũng cùng ngủ đêm với Kỷ, Kỷ bèn nói với Dũng rằng: "Quan thái sư (chỉ Đắc Tuyên) chức vị đã cao tột bực, trong tay nắm quyền làm oai làm phúc, lại đẩy ông ra ngoài, nếu có sự chẳng lợi cho nhà nước, các ông phỏng còn giữ được đầu chăng? Bây giờ chẳng sớm liệu đi, sau này ăn năn sao kịp?". Dũng vốn tin và trọng Văn Kỷ, bèn cho lời Kỷ là phải. Hôm sau, Dũng đem quân bản bộ gấp đường quay về, hợp mưu với Thái bảo Hóa<ref>Nhà Tây Sơn ghi Thái bảo Nguyễn Văn Huấn</ref>, bắt phe đảng Đắc Tuyên bỏ ngục; lại sai người vào Qui Nhơn bắt Đắc Trụ và sai Đô đốc Hài ra thành [[Thăng Long]] lập mẹo bắt Ngô Văn Sở đưa về, rồi thêu dệt thành tội trạng làm phản mà đem dìm xuống nước cho chết hết. Quang Toản không thể ngăn chặn nổi, đành chỉ khóc lóc mà thôi.''<ref>Ngô gia văn phái, ''Hoàng Lê nhất thống chí'', tr. 221.</ref>

==Chú thích==

{{reflist}}