Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Attila”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 31:
Bị tướng Đậu Hiến đời vua [[Hán Hòa Đế]] đánh đuổi, Bắc Hung Nô chạy qua phương Tây, xâm chiếm lần lần châu Âu và tới thế kỉ thứ V, một "Thiền vu kiệt hiệt là Attila (A Đề Lạp) phá tan tành đế quốc La Mã, làm cho [[châu Âu]] chìm đắm trong cảnh hắc ám thời Trung Cổ".
 
Trong các chiến dịch của Attila ngoài người Hung Nô còn có sự tham gia của các bộ lạc man tộc khác người Văngđan (Vandales), Ôxtơrôgôt (Ostrogoth), Giêpiđê (Gepider) và Frăng (Franc). Với lực lượng hùng hậu và đặc biệt là sự tinh nhuệ, dũng mãnh, thiện chiến của [[kỵ binh]] Hung Nô, Attila đã tàn phá đế quốc [[Đế quốc Đông La Mã|Đông La Mã]] (443, 447 - 48), Gôlơ (Gaule; 451) và vào năm [[451]], Attila chạm trán với danh tướng La Mã là [[Flavius Aetius]] và vua [[visigoth|người Visigoth]] là [[Theodoric]] trong một [[trận Châlons|trận đánh kịch liệt diễn ra trên cánh đồng Catalaunique]] ở Đông Bắc [[Pháp]]. Trận chiến này có lẽ là bế tắttắc, hoặc là không quyết định kẻ thắng người thua do chính Flavius Aetius đề xuất, tuy nhiện nó phá vỡ tan nát cái huyền thoại về một ông vua Attila bất khả chiến bại. Ông rất tức giận trước chiến bại không thể đoán trước này, theo lời kể của "Biên niên sử xứ Gaul" (''Chronica Gallica'').<ref name="FranzBäuml21">Franz H. Bäuml, Marianna D. Birnbaum, ''Attila: the man and his image'', trang 21</ref>
 
Chiến bại thảm hại tại Chalons là một đòn giáng sấm sét vào tinh thần toàn quân Hung Nô Thất bại này buộc ông phải lui binh về [[Hungary|Hungari]] củng cố lực lượng và năm 452, ông lại xuất binh lại đánh sang đánh Bắc [[Ý]]. Sau một vài thắng lợi ban đầu như cuộc tấn công thành Aquileia và cả cố đô [[Milano]] của người La Mã, cuộc xâm lược này thất bại hoàn toàn.<ref name="FranzBäuml21"/> Dưới thời Attila, liên minh các bộ lạc Hung Nô đạt tới giai đoạn cực thịnh, sau khi Attila chết (453) liên minh này đã tan rã.<ref name="dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn"/>