Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Anê Lê Thị Thành”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 57:
 
Vào ngày 2 tháng năm năm 1909 bà được Giáo Hoàng Piô X phong chân phước. Sau đó vào ngày 19 tháng 6 năm 1988, cùng với 106 vị Thánh Tử Đạo Việt Nam khác, Giáo Hoàng Gioan Phaolô II phong bà lên bậc Hiển Thánh.<ref name=":1" />
 
== Inê Tử Đạo Vãn ==
Năm 1838, trong ''Tự Điển Việt-La'' (''Dictionarium Latino-Anamiticum'') của Jean Louis Taberd, phần phụ lục trang 110 đến 135 có in một bài thơ (vãn) tên ''Inê Tử đạo vãn'' về một vị tử đạo có tên thánh là Inê (tức là Anê). Bài vãn gồm 562 câu, in song song với bản dịch tiếng Latinh, Anh và Pháp. Vị tử đạo trong bài thơ này cũng là một người phụ nữ, cũng bị bắt vào tù, bị đánh đập tra tấn, chồng con cũng vào thăm khuyên bỏ đạo nhưng vẫn kiên quyết theo Chúa tới cùng. Vì lẽ đó cho nên có ít nhất hai tác giả đã cho rằng vị tử đạo này chính là Thánh Anê Lê Thị Thành<ref>{{Chú thích web|url=http://tonggiaophanhue.net/home/index.php?option=com_content&view=article&id=2519:mt-thoang-nhin-v-nhng-linh-mc-vit-nam-thi-danh-trong-cac-hot-ng-vn-hoa-&catid=2:tin-tuc-giao-hoi-viet-nam&Itemid=3|title=Một thoáng nhìn về những linh mục Việt nam thời danh trong các hoạt động văn hóa|date=18 tháng 6 năm 2010|accessdate=27 tháng 2 năm 2016|website=Tổng Giáo phận Huế|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160227160849/http://tonggiaophanhue.net/home/index.php?option=com_content&view=article&id=2519:mt-thoang-nhin-v-nhng-linh-mc-vit-nam-thi-danh-trong-cac-hot-ng-vn-hoa-&catid=2:tin-tuc-giao-hoi-viet-nam&Itemid=3|archivedate=27 tháng 2 năm 2016}}</ref><ref name=":7">{{Chú thích web|url=http://tgpsaigon.net/baiviet-tintuc/20090701/633|title=Thánh Philipphê Phan Văn Minh (1815-1853), nhà thơ và ngữ học tiên phong|date=1 tháng 7 năm 2009|accessdate=27 tháng 2 năm 2016|website=Tổng Giáo Phận Sài Gòn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150324161602/http://tgpsaigon.net/baiviet-tintuc/20090701/633|archivedate=24 tháng 3 năm 2015}}</ref> Nhưng điều này mâu thuẫn vì ''Tự Điển Việt-La'' được in năm 1838, trong khi Thánh Anê Thành tử đạo năm 1841. Về tác giả, Lê Văn Hảo nhận xét ''Inê Tử đạo vãn'' khuyết danh,<ref>{{Chú thích web|url=http://chimvie3.free.fr/12/lvhs051.htm|title=Một công trình văn hóa lớn đã hoàn thành|accessdate=28 tháng 2 năm 2016|website=Chim Việt Cành Nam|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150117230209/http://chimvie3.free.fr/12/lvhs051.htm|archivedate=17 tháng 1 năm 2015}}</ref> nhưng Lê Đình Thông lại cho rằng chính Thánh Philipphê Phan Văn Minh (1815 - 1853) là tác giả đồng thời cũng là dịch giả 3 bản tiếng Latinh, Anh và Pháp.<ref name=":7" /> Đỗ Quang Chính, dựa trên sách ''Histoire de la mission de Cochinchine,'' kết luận thực ra bài thơ này đã được viết sớm hơn nhiều, vào khoảng năm 1700, và về một nhân vực có thực hoàn toàn khác: bà Inê Huỳnh Thị Thành, tử đạo ngày 25-12-1700 tại Nha Trang; tác giả viết bài thơ Loren Huỳnh Lâu (1656-1712).<ref>{{Chú thích web|url=http://loanbaotinmung.net/noidung/992|title=Nhìn lại Giáo Hội hòa mình trong xã hội Việt Nam|accessdate=28 tháng 2 năm 2016|website=Loan báo Tin mừng - Dòng Tên Việt Nam|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312223805/http://loanbaotinmung.net/noidung/992|archivedate=12 tháng 3 năm 2014}}</ref>
 
== Di sản ==
Thánh Philipphê Phạm Văn Minh, người mà 12 năm sau cũng sẽ tử đạo như Thánh Anê Lê Thị Thành, đã viết một trường ca về Thánh Anê Thành trong tác phẩm ''Inê Tử Đạo Vãn.'' Bài vãn gồm 562 câu thơ lục bát, viết bằng tiếng Việt, Pháp, Anh và Latinh. ''Tự Điển Việt-La'' (''Dictionarium Latino-Anamiticum'') có in bài vãn này, bắt đầu bằng các câu:<ref>{{Chú thích web|url=http://tonggiaophanhue.net/home/index.php?option=com_content&view=article&id=2519:mt-thoang-nhin-v-nhng-linh-mc-vit-nam-thi-danh-trong-cac-hot-ng-vn-hoa-&catid=2:tin-tuc-giao-hoi-viet-nam&Itemid=3|title=Một thoáng nhìn về những linh mục Việt nam thời danh trong các hoạt động văn hóa|date=18 tháng 6 năm 2010|accessdate=27 tháng 2 năm 2016|website=Tổng Giáo phận Huế|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160227160849/http://tonggiaophanhue.net/home/index.php?option=com_content&view=article&id=2519:mt-thoang-nhin-v-nhng-linh-mc-vit-nam-thi-danh-trong-cac-hot-ng-vn-hoa-&catid=2:tin-tuc-giao-hoi-viet-nam&Itemid=3|archivedate=27 tháng 2 năm 2016}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://tgpsaigon.net/baiviet-tintuc/20090701/633|title=Thánh Philipphê Phan Văn Minh (1815-1853), nhà thơ và ngữ học tiên phong|date=1 tháng 7 năm 2009|accessdate=27 tháng 2 năm 2016|website=Tổng Giáo Phận Sài Gòn|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150324161602/http://tgpsaigon.net/baiviet-tintuc/20090701/633|archivedate=24 tháng 3 năm 2015}}</ref>
{|
!Tiếng Việt
!Tiếng Anh
!Tiếng Pháp
!Tiếng Latinh
|-
|Tượng điềm lành từ Canh thân Hán,
Chúa ra đời giáng đãn chưng dân.
 
Cõi nam Chúa Thánh hiền thần,
 
Đức nhợn giáo hóa oai ân mựa làm.
 
Có người đức hạnh danh Lam,
 
Dòng truyền giữ đạo nước nam nên tài.
 
......
 
Vợ hiệu Sa-ve là tên,
 
......
 
Sinh đặng mười hai con hiền,
 
Bảy trai, năm gái đã nên phước nhà !
 
......
 
Gái thì đặng một Inê,
 
Là con thứ tám trọn bề thảo ngay,
 
Vốn hiền từ bé nhẫn nay.
 
Nết na, khiêm nhượng tính hay nhơn từ.
|Auspicious sign! in the year Canh thân, under the dynasty of Han,
The son of God became incarnate for man's redemption.
 
In the kingdom of Annam this holy and merciful God
 
Caused the light of faith to shine, О inestimable grace !
 
There lived there then a man of worth named Lam,
 
Whose pious family were the glory of Annam.
 
......
 
His wife was called Elizabeth;
 
......
 
Bless'd with a family of twelve docile children,
 
Seven boys and five girls, they were a happy family.
 
......
 
Among the daughters, Agnes claims our attention;
 
She their eighth child, a model of virtue,
 
From her earliest infancy till death,
 
Was ever distinguished for modesty, meekness and humility
|Heureux présage ! en l'année Canh thân, sous la dynastie des Hán,
Le fils de Dieu s'incarna pour le salut deä hommes.
 
Dans le royaume d'Annam, ce Dieu saint et clément,
 
Fit briller le flambeau de la foi, grâce inestimable !
 
Il y eut alors un homme vertueux nommé Lam,
 
Dont la famille religieuse fut la gloire d'Annam;
 
......
 
Son épouse se nommoit Elizabeth,
 
......
 
Ils donnèrent le jour à douze enfans dociles,
 
Sept garçons et cinq filles, qu'elle heureuse famille!
 
......
 
Parmi leurs filles, Agnès est digne d'attention,
 
Elle fut le huitième enfant, et un modèle de vertu,
 
Depuis son enfance jusqu'à sa mort,
 
Elle se distingua toujours par sa modestie, son humilité et sa douceur.
|Omen dextrum ! anno Canh thân, Stirpe Han regnante
Verbum Dei caro factum est propter hominum salutern.
 
In Regno Anamitico, Deus sanctus et misericors,
 
Doctrinam suam sacram et salutiferam impertivit.
 
Tùnc vir quiddam virtute praeditus, Lam nomine,
 
Familise sua? gloria nec non regni lumen exstitit.
 
.....
 
Uxorem sibi adjunxit cui nomen Elizabeth,
 
......
 
Egregios duodecim filios ipsi genuerunt,
 
Masculos septem et feminas quinqué, felix domus !
 
......
 
Inter filias, memoria Agnetis est colenda,
 
Octava fuit parentum progenies, virtutum exemplar,
 
A teneris annis usque ad mortem praebuit.
 
Semper modestiâ gravis, corde humilis ас mitis reluisît.
|}
 
Tại Ninh Bình là nơi bà lớn lên có một nhà thờ riêng để kính bà, tên là Đền Thánh Phúc Nhạc. Đền theo kiến trúc phương Đông, nằm ngay cạnh chợ Nhạc, xã Khánh Nhạc, huyện Yên Khánh, tại km thứ 13 hướng Ninh Bình về Phát Diệm. Thánh lễ cử hành lúc 5 giờ chiều thứ 3 hằng tuần.<ref>{{Chú thích web|url=http://tonggiaophanhanoi.org/tin-tuc/tin-giao-hoi-viet-nam/3842-den-thanh-phuc-nhac-mung-171-nam-thanh-ane-le-thi-thanh-tu-dao|title=Đền Thánh Phúc Nhạc: Mừng 171 năm thánh Anê Lê Thị Thành tử đạo|date=15 tháng 07 năm 2012|accessdate=26 tháng 02 năm 2016|website=Tổng Giáo Phận Hà Nội|author=Thùy Chi|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140528065850/http://tonggiaophanhanoi.org/tin-tuc/tin-giao-hoi-viet-nam/3842-den-thanh-phuc-nhac-mung-171-nam-thanh-ane-le-thi-thanh-tu-dao|archivedate=28 tháng 5 năm 2014}}</ref>