Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Ireland”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
đủ để không còn sơ khai
Dòng 206:
==Cú pháp và hình thái==
{{Main|Ngữ pháp tiếng Ireland}}
Ngữ pháp tiếng Ireland có một vài điểm tương đồng khá là kì lạ với các ngôn ngữ Celt (so với các hệ ngôn ngữ Ấn-Âu khác), dù cũng không hẳn là độc nhất vô nhị. Các đặc điểm đáng chú ý là [[Biến đổi âm đầu tiếng Ireland|biến đổi phụ âm đầu]], cấu trúc [[động từ–chủ ngữ–tân ngữ]] (VSO) và hai dạng "to be". Các đặc điểm này xuất hiện ở cả các ngôn ngữ Celt cũng như các ngôn ngữ ngoài ngữ hệ Celt: [[biến đổi âm]] đầu gây ra bởi yếu tố cú pháp và hình thái có thể được tìm thấy ở [[tiếng Fula|Fula]] và [[tiếng Shoshoni|Shoshoni]]; trật tự từ VSO có ở [[tiếng Ả Rập cổ điển]] và [[tiếng Hebrew kinh thánh]], còn một vài [[ngôn ngữ Roman]] khác có hai dạng "tođộng be"từ nối (kế thừa từ ''esse'' và ''stare'' trong [[tiếng Latinh]]). Việc dùng đại từ giới từ cũng hiện hữu trong [[nhóm ngôn ngữ Semit]] hay trong [[tiếng Veneto]].
 
===Cú pháp===
 
Tiếng Ireland là một ngôn ngữ VSO ([[động từ–chủ ngữ–tân ngữ]]) và sử dụng hai dạng động từ nối. Một trong số đó là [[từ liên hệ]] (trong tiếng Ireland là {{lang|ga|''an chopail''}}), dùng để miêu tả đặc điểm hay danh tính vố định (ngược lại với trạng thái tạm thời).
 
Tính từ thường đứng sau danh từ (ngoại trừ [[từ chỉ định sở hữu|các tính từ sở hữu]]), tuy nhiên vẫn có nhiều tính từ và phân từ có chức năng như một tiền tố.
 
===Âm vị===
 
Tiếng Ireland là một ngôn ngữ có nhiều biến tố. Ở dạng tiêu chuẩn nó gồm có các cách sau: cách "thông dụng" (chủ cách ''(nominative)'' và đổi cách (''accusative'') cũ), hô cách (''vocative'') và thuộc cách (hoặc sở hữu cách, ''genitive''). Trong các phương ngữ Munster vẫn tồn tại dạng vị các (''dative''), mặc dù dần ít được sử dụng bởi những người trẻ tuổi.<ref>{{cite web|url=http://users.skynet.be/fa008211/Gaeilge.html |title=Irish (Gaeilge) |publisher=Users.skynet.be}}</ref> Hệ thống biến tố hiện nay thể hiện sự đơn giản hóa căn bản ngữ pháp tiếng Ireland cổ.
 
Các danh từ có thể mang giống đực hoặc cái (giống trung gian không còn). Ở một mức độ nào đó, khác biệt về giống có thể được biểu hiện ở một số đuôi từ như ''-án'' và ''-ín'' là đực còn đuôi ''-óg'' mang giống cái.
 
Một đặc điểm chung với csc ngôn ngữ Celt là các đại từ có chức năng giới từ ({{lang|ga|''forainmneacha réamhfhoclacha''}}), thực chất là các giới từ được chia. Ví dụ, từ ''at'' trong tiếng Anh dịch sang tiếng Ireland là {{lang|ga|''ag''}}, ở ngôi thứ nhất số ít là {{lang|ga|''agam''}} ("at me"). Khi dùng với động từ {{lang|ga|''bí''}} ("to be") {{lang|ga|''ag''}} thể hiện sự sở hữu, tương đương với từ "to have".
 
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' agam.}} "Tôi có một quyển sách." (Nghĩa đen, "có một quyển sách ở chỗ tôi")
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' agat.}} "Bạn có một quyển sách."
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' aige.}} "Anh ta có một quyển sách."
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' aici.}} "Cô ấy có một quyển sách."
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' againn.}} "Chúng tôi có một quyển sách."
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' agaibh.}} "Các bạn có một quyển sách."
*{{lang|ga|''Tá leabhar'' acu.}} "Họ có một quyển sách."
 
== Tham khảo ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Tiếng_Ireland”