Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chiến dịch Giao Quảng”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Chiến tranh thời Tam Quốc}}
'''Chiến dịch Giao Quảng''' là cuộc chiến thời [[Tam Quốc]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Cuộc chiến kéo dài từ năm [[268]] đến năm [[271]] giữa các quốc gia [[nhà Ngụy|Ngụy]] và sau đó là Tấn ở phía bắc và [[Đông Ngô|Ngô]], diễn ra chủ yếu ở [[Giao Châu]] (gồm các quận Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố, thuộc lãnh thổ Bắc bộ Việt Nam hiện nay) và [[Quảng Châu (định hướng)|Quảng Châu]] (gồm các quận Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô thuộc Quảng Đông, Quảng Tây [[Trung Quốc]]<ref>[[Tấn thư]], [http://zh.wikisource.org/wiki/%E6%99%89%E6%9B%B8/%E5%8D%B7015 quyển 15]</ref> hiện nay.
 
== Hoàn cảnh ==
=== Giao châu thời Tam Quốc ===
 
Cuối thời [[Nhà Hán|Đông Hán]], đất nước Trung Quốc phát sinh nội loạn do sự tranh giành lãnh thổ của các lãnh chúa quân phiệt, cuối cùng hình thành ba quốc gia là [[Tào Ngụy]] ở miền bắc, [[Thục Hán]] ở miền tây nam và [[Đông Ngô]] ở miền đông nam, tạo thành thế chân vạc. Vùng đất Giao Châu (thuộc miền nam Trung Quốc và bắc Việt Nam hiện nay) nằm dưới sự quản lý của nhà [[Đông Ngô]]. Năm [[226]], vua Ngô Đại Đế [[Tôn Quyền]] chia cắt Giao châuChâu thành hai châu nhỏ: Giao châuChâu ở phía nam và Quảng châuChâu ở phía bắc. Sau cái chết của thái thú Giao Chỉ [[Sĩ Nhiếp]], Đông Ngô phong cho [[Sĩ Huy]], con [[Sĩ Nhiếp]] làm thái thú quận Cửu Chân, nhưng Sĩ Huy không tuân lệnh mà dấy binh chiếm giữ Giao Chỉ. Thứ sử Giao Châu là Đái Lương và thứ sử Quảng Châu là [[Lã Đại]] (Lữ Đại) cùng hợp binh tiến đánh và giết chết cả nhà họ Sĩ. Do họ Sĩ nhanh chóng bị dẹp, triều đình Đông Ngô quyết định sáp nhập lại Giao châu và Quảng châu thành Giao châuChâu gồm 7 quận như cũ, phong Lã Đại làm thứ sử.
 
Năm [[248]] ở Giao châuChâu nổ ra cuộc nổi dậy của [[bà Triệu]] nhưng nhanh chóng bị tướng [[Đông Ngô]] là [[Lục Dận]] dẹp tan.
 
=== LãLữ Hưng hàng Tấn ===
 
Sang năm [[263]], tình hình ở [[Trung Quốc]] có chuyển biến. Ở miền bắc, quyền lực trong triều đình [[Tào Ngụy|nhà Ngụy]] rơi vào tay quyền thần họ [[Tư Mã]]. Năm [[263]], Ngụy xuất quân tiêu diệt nước [[Thục Hán]] ở phía tây<ref>[[Tam quốc chí]], [http://zh.wikisource.org/wiki/%E4%B8%89%E5%9C%8B%E5%BF%97/%E5%8D%B733 quyển 33]</ref>, mở rộng lãnh thổ miền tây nam và tiếp cận với các châu quận phía nam, uy hiếp đến lãnh thổ Đông Ngô. Đến cuối năm đó, thái thú Giao Châu [[Tôn Tư]] bị viên lạiquan là [[LãLữ Hưng]] giết chết. LãLữ Hưng đem toàn bộ Giao Châu dâng lên [[Tào Ngụy|nhà Ngụy]].
[[File:三國266.jpg|liên_kết=https://zh.wikipedia.org/wiki/File:%E4%B8%89%E5%9C%8B266.jpg|nhỏ|336x336px|Năm 266, [[nhà Tấn]] sau khi thu phục [[Thục Hán|Thục Há]]<nowiki/>n, chiếm giữ luôn [[Giao Châu]] trước đó thuộc [[Đông Ngô]].]]
Trước hành động của LãLữ Hưng kèm theo nguy cơ mất cả Giao Châu, Ngô Cảnh Đế [[Tôn Hưu]] vội chia tách Giao châu thành hai châu Giao, Quảng một lần nữa như trước kia: cắt 3 quận đã Hán hóa là Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô phía bắc Giao châu hợp thành Quảng châu, đặt trị sở của Quảng châu ở Phiên Ngung (Trung Quốc), Giao châu mới chỉ gồm 4 quận còn lại phía nam là Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam<ref>Tương đương miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam hiện nay</ref>.▼
 
Quyền thần [[Tư Mã Chiêu]] nhân danh vua Ngụy phong cho LãLữ Hưng làm An Nam tướng quân, coi việc binh ở Giao châu và saicho [[Hoắc Dặc|Hoắc Dặ]]<nowiki/>c ở Ích[[Nam châuTrung (Trung Quốc)|Nam Trung]] từ xa lĩnh chức Thứ sử Giao châu. Như vậy, từ năm 263 đất Giao châu phụ thuộc vào nhà Ngụy.▼
▲Trước hành động của Lã Hưng kèm theo nguy cơ mất cả Giao Châu, Ngô Cảnh Đế [[Tôn Hưu]] vội chia tách Giao châu thành hai châu Giao, Quảng một lần nữa như trước kia: cắt 3 quận đã Hán hóa Nam Hải, Uất Lâm, Thương Ngô phía bắc Giao châu hợp thành Quảng châu, đặt trị sở của Quảng châu ở Phiên Ngung (Trung Quốc), Giao châu mới chỉ gồm 4 quận còn lại phía nam là Hợp Phố, Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam<ref>Tương đương miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam hiện nay</ref>.
 
▲Quyền thần [[Tư Mã Chiêu]] nhân danh vua Ngụy phong cho Lã Hưng làm An Nam tướng quân, coi việc binh ở Giao châu và sai Hoắc Dặc ở Ích châu từ xa lĩnh chức Thứ sử Giao châu. Như vậy, từ năm 263 đất Giao châu phụ thuộc vào nhà Ngụy.
[[Tập tin:交阯之亂263.jpg|nhỏ|322x322px|Diễn biến chiến dịch Giao-Quảng. Mũi tên màu đỏ chỉ quân Đông Ngô, màu xanh lam chỉ quân Tấn.]]
Năm [[265]], [[Tư Mã Viêm]] (con Tư Mã Chiêu) cướp ngôi nhà Ngụy, đặt quốc hiệu là [[Nhà Tấn|Tấn]]<ref>[[Tấn thư]], [[quyển 3http://zh.wikisource.org/wiki/%E6%99%89%E6%9B%B8/%E5%8D%B7003|quyển 3]]</ref>. Đất Giao châu chuyển sang phụ thuộc vào nhà Tấn. Trước đó vào cuối năm [[264]], LãLữ Hưng bị thủ hạ là công tào Lý Thống sát hại. [[Nhà Tấn]] bèn cử [[Thoán Cốc]] sang làm thay [[LãLữ Hưng]] làm thái thú Giao Chỉ. Sau Cốc chết, [[nhà Tấn]] cho [[Mã Dung]] lên thay, ít lâu sau thì Dung cũng chết, Tấn Vũ Đế theo sự tiến cử của Hoắc Dặc, bái Dương Tắc làm thái thú Giao Chỉ, cùng với thái thú quận Cửu Chân Đổng Nguyên, nha môn Mạnh Cán, Mạnh Thông, Lý Tùng, Vương Nghiệp, coi giữ Giao Chỉ.
 
== Diễn biến chiến tranh ==
=== Quân Tấn thắng thế ===
 
Nghe tin đã mất Giao Châu, vua Ngô là [[Tôn Hạo]] tính chuyện đối phó. Năm [[268]], Tôn Hạo phong cho [[Lưu Tuấn]] làm thứ sử Giao Châu, cùng với Tu Tắc làm Đại đô đốc, cùng tướng quân Cố Dung, đem quân tiến xuống phía nam hòng lấy lại Giao châu. Quân của Tuấn đến nơi, bị quân Tấn đánh bại tới ba lần, phải rút chạy. Dương Tắc thừa thắng sai Mao Cảnh và Đổng Nguyên tiến công lên Quảng châu, lấy được quận Uất Lâm, giết chết Lưu Tuấn và Tu Tắc. [[Nhà Tấn]] sai Mao Cảnh đến làm thái thú Uất Lâm<ref>[[Tấn thư]], [http://zh.wikisource.org/wiki/%E6%99%89%E6%9B%B8/%E5%8D%B7057 quyển 57]</ref><ref name="vi.wikisource.org">[[Đại Việt sử kí toàn thư]], [http://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_s%E1%BB%AD_k%C3%BD_to%C3%A0n_th%C6%B0/T%E1%BA%ADp_II/Cu%E1%BB%91n_th%E1%BB%A9_t%C6%B0/%C4%90%E1%BB%9Di_thu%E1%BB%99c_v%E1%BB%81_Ng%C3%B4,_T%E1%BA%A5n,_T%E1%BB%91ng,_T%E1%BB%81,_L%C6%B0%C6%A1ng Đời thuộc về Ngô, Tấn, Tống, Tề, Lương]</ref>.
 
Tháng 10 năm [[269]], Tôn Hạo lại cử Ngu Dĩ làm Giám quân, Tiết Vũ làm Uy Nam tướng quân kiêm đại đô đốc, cùng với [[Đào Hoàng]], người Đơn Dương làm UyThương NamNgô tướngthái quânthú đưa quân trở lại Giao châu theo đường Kinh châu, lại cử Giám quân là Lý Đỉnh, Đốc quân là Từ Tồn đi theo đường biển qua vùng Kiến An, sau đó hội Hợp Phố để đánh Dương Tắc.
 
Sang năm [[271]], quân Ngô tiến vào Giao châu, [[Đào Hoàng]] bại trận ở sông Phần phải lui về giữ Hợp Phố, hai tướng tử trận. Tiết Vũ giận lắm, trách mắng Đào Hoàng
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Chiến_dịch_Giao_Quảng”