Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quách Gia”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 15:
|Thụy = Trinh Hầu (贞侯)
}}
'''Quách Gia''' ([[chữ Hán]]: 郭嘉; [[170]] - [[207]]), tự '''Phụng Hiếu''' (奉孝), là một [[chiến lược gia|nhà chiến lược]] và mưu sĩ trọng yếu của [[Tào Tháo]] trong thời kỳ cuối của [[nhà Hán|nhà Đông Hán]] và thời kỳ đầu của [[Tam Quốc]] tại [[Trung Quốc]]. Trong 11 năm phục vụ cho Tào Tháo, tài năng của Quách Gia đã giúp nhiều cho Tào Tháo trong các chiến thắng của ông trước các lãnh chúa kẻ thù như [[Lã Bố]] và [[Viên Thiệu]], cũng như thủ lĩnh của [[Ô Hoàn|bộ lạc Ô Hoàn]] là [[Đạp Đốn]], giúp Tào Tháo thống nhất phương bắc. Chính vì thế, ông là một trong những bộ hạ được tin tưởng và yêu quý nhất của Tào Tháo.
==CuộcThời đờitrẻ==
Quách Gia người huyện Dương Địch, quận Dĩnh Xuyên, Dự Châu (Hà Nam ngày nay). ''Phó tử'' chép: Quách Gia thời trẻ chí hướng cao xa. Thời Hán mạt thiên hạ sắp loạn, Gia từ lúc 20 tuổi trốn dấu hình tích, bí mật kết giao với người tuấn kiệt, không tiếp xúc với tục nhân nên người thời ấy đa phần chẳng ai biết, chỉ có bậc thức giả mới biết tài của Gia. Năm 21 tuổi, Gia được triệu vào phủ Tư đồ.
Quách Gia sinh ra tại [[Dĩnh Xuyên]] (颍川), [[Dương Địch]] (阳翟), ngày nay là [[Vũ Châu]], [[Hứa Xương]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]]. Ban đầu ông tìm kiếm một vị trí dưới trướng Viên Thiệu, lãnh chúa mạnh nhất khi đó ở miền bắc Trung Quốc. Tuy nhiên, rất nhanh chóng ông nhận ra rằng Viên Thiệu không phải là người quyết đoán cũng như là người không biết sử dụng tài năng của người khác và vì thế khó có thể đạt được đại sự. Chính vì vậy ông đã bỏ đi.
Lúc trước, Quách Gia lên phương bắc yết kiến Viên Thiệu, xong bảo với mưu sĩ của Thiệu là Tân Bình và Quách Đồ rằng:
 
:''Bậc trí giả khéo ở việc chọn chủ, cho nên trăm lần mưu việc là trăm lần toàn vẹn mà công danh có thể lập được. Viên công muốn nhún mình đãi kẻ sĩ bắt chước Chu Công, nhưng chưa hiểu được mấu chốt của việc dùng người. Đòi nhiều nhưng ít thiết yếu, thích mưu mà không quyết, muốn chung sức cứu giúp đại nạn cho thiên hạ, định nghiệp vương bá, khó thay!''
Năm [[196]], [[Tuân Úc (Tam Quốc)|Tuân Úc]] giới thiệu ông với Tào Tháo. Sau khi thảo luận về tình trạng của Trung Quốc vào thời kỳ đó, cả hai nhận ra rằng họ có thể làm việc cùng nhau. Sau đó Tào Tháo dùng ông làm quân sư trong các vấn đề quân sự với chức danh tư không quân tế tửu. Ông là người đã khuyên Tào Tháo không giết [[Lưu Bị]] sau khi ông này bị thất thế trong các trận chiến với [[Lã Bố]], phải nương nhờ Tào Tháo, sau khi [[Trình Dục]] khuyên Tào Tháo nên giết Lưu Bị để trừ hậu họa. Ông nói: 有是, 然公提剑起义兵, 为百姓除暴, 推诚仗信以招俊杰, 犹惧其未也. 今备有英雄名, 以穷归己而害之, 是以害贤为名, 则智士将自疑, 回心择主, 公谁与定天下? 夫除一人之患, 以沮四海之望, 安危之机, 不可不察 (''Hữu thị, nhiên công đề kiếm khởi nghĩa binh, vi bách tính trừ bạo, thôi thành trượng tín dĩ chiêu tuấn kiệt, do cụ kì vị dã. Kim [[Lưu Bị|Bị]] hữu anh hùng danh, dĩ cùng quy kỷ nhi hại chi, thị dĩ hại hiền vi danh, tắc trí sĩ tương tự nghi, hồi tâm trạch chủ, công thùy dữ định thiên hạ? Phu trừ nhất nhân chi hoạn, dĩ tự tứ hải chi vọng, an nguy chi ky, bất khả bất sát!'')
Nói xong bỏ đi.
 
==Theo Tào Tháo==
Trong chiến dịch chống lại Lã Bố năm [[198]], quân đội của Tào Tháo đã thắng ba trận liên tiếp, buộc kẻ thù của ông phải rút lui về phòng ngự tại [[Bi Châu|Hạ Bi]]. Do sự phòng ngự chặt này mà lực lượng của Tào Tháo bị mệt mỏi và cạn kiệt lương thực. Tào Tháo đã tính tới chuyện rút lui. Tuy nhiên, Quách Gia đã thuyết phục Tào Tháo tiếp tục tấn công không cho Lã Bố thời gian để hồi phục. Tào Tháo nghe theo lời khuyên và cuối cùng đã đánh bại hoàn toàn địch thủ của mình.
Bên Tào Tháo có mưu sĩ là Hi Chí Tài hay giúp Tháo trù mưu hoạch sách nhưng chết sớm. Tào Tháo gửi thư hỏi Tuân Úc:''"Từ sau khi Chí Tài chết đi chẳng có ai giúp ta tính việc. Vùng Nhữ, Dĩnh vốn nhiều kẻ sĩ giỏi, ai có thể kế nối được?"''. Tuân Úc tiến cử Quách Gia. Tào Tháo cho triệu kiến Quách Gia, nghị luận việc thiên hạ. Tào Tháo sau đó nói:''"Khiến ta thành đại nghiệp, tất là người này"''. Quách Gia trở ra, cũng vui mừng nói:''"Thực là người chủ của ta vậy"''.
 
''Phó tử'' chép: Tào Tháo hỏi Quách Gia:
Năm [[200]], Tào Tháo phải đương đầu với lực lượng của Viên Thiệu tại [[trận Quan Độ]], làm cho kinh đô và căn cứ quân sự của ông là [[Hứa Xương]] ở tình trạng ít được bảo vệ. Nhận thấy cơ hội này, [[Tôn Sách]], một lãnh chúa khác ở miền nam, có kế hoạch di chuyển quân lên phía bắc và tấn công Hứa Xương. Những người khác đều tỏ ra lo sợ về tin này, nhưng Quách Gia đã dự báo rằng Tôn Sách, một người kiêu căng và bốc đồng, có thể sẽ bị người của ông ta giết trước khi đến được Hứa Xương (Tôn Sách đã có rất nhiều kẻ thù của những thế lực quân phiệt cũ trong chiến dịch bình định Giang Đông của mình). Đúng như dự báo của Quách Gia, Tôn Sách đã bị ám sát trước khi ông ta có thể vượt qua sông [[Trường Giang|Dương Tử]]. Sau đó Tào Tháo đã giành được thắng lợi lớn trong trận đánh với Viên Thiệu, củng cố vững chắc vị trí của mình như là vị lãnh chúa hùng mạnh nhất ở miền bắc.
:''Bản Sơ nắm giữ bộ chúng Ký Châu, Thanh Châu và Tinh châu theo hắn, đất rộng binh cường, mà nhiều lần có hành vi không cung kính. Ta muốn đánh dẹp hắn, mà sức chẳng địch nổi, biết phải làm sao?"''
 
Quách Gia đáp:
Sau khi thua trận tại Quan Độ, Viên Thiệu đã chết. Di sản của ông bị hai người con trai là [[Viên Đàm]] và [[Viên Thượng]] tranh giành với nhau. Nhiều người khác thuyết phục Tào Tháo nhân cơ hội đó tiêu diệt luôn những người đang tranh giành thừa kế này. Tuy nhiên, Quách Gia lại khuyên Tào Tháo chuyển hướng sang tấn công [[Lưu Biểu]] ở [[Kinh Châu (khu vực)|Kinh Châu]] (荆州) và để cho anh em họ Viên tự tàn sát lẫn nhau trên chiến trường.
:''Cái hơn kém của Lưu, Hạng là điều mà công biết rõ vậy. Hán Cao Tổ chỉ hơn về trí; Hạng Vũ tuy mạnh, rút cục bị Lưu Bang bắt. Gia này trộm tính rằng, Viên Thiệu có 10 điều bại, công có 10 điều thắng, dẫu binh cường mạnh, cũng chẳng là gì.''
 
# ''Thiệu đa lễ rườm rà; công thuận lẽ tự nhiên, là thắng về đạo, là một.''
Tào Tháo nghe theo lời khuyên của Quách Gia và dành thời gian chuẩn bị cho chiến dịch chống lại Lưu Biểu. Anh em họ Viên đã tự làm giảm sức mạnh của chính mình, kết quả là người thua cuộc là Viên Đàm phải cầu cứu Tào Tháo. Tào Tháo lại đem quân lên phía bắc một lần nữa và dễ dàng đánh bại Viên Thượng tại [[Nghiệp Thành]], buộc ông này phải chạy lên phía bắc nương nhờ thủ lĩnh [[Đạp Đốn]] của người Ô Hoàn. Tào Tháo sau đó đánh bại luôn cả Viên Đàm tại [[Nam Bì]] (南皮) và chiếm quyền kiểm soát [[Ký Châu (khu vực)|Ký châu]] (冀州). Sau trận này ông được phong là Dương Đình hầu.
# ''Thiệu hành động trái nghịch, công thuận lẽ phải để thống quản thiên hạ, là thắng về nghĩa, là hai.''
 
# ''Thời Hán mạt, chính sự trễ nải bởi khoan nhu, Thiệu lấy khoan hòa giúp khoan nhu nên chẳng thể trấn áp được; công nắn sửa chính trị, lấy sự nghiêm khắc ràng buộc nên trên dưới biết pháp chế, là thắng về trị, là ba.''
Vào thời gian đó, Tào Tháo có ý định viễn chinh xa hơn về phía bắc để loại bỏ Viên Thượng và các bộ lạc Ô Hoàn, nhưng nhiều người e ngại rằng Lưu Biểu có thể hợp cùng Lưu Bị tấn công từ phía nam. Nhưng Quách Gia nhận định rằng thực ra Lưu Biểu và Lưu Bị có bất hòa nên có thể nhanh chóng giải quyết các vấn đề tại phương bắc trước và ông đã khuyến khích Tào Tháo nhanh chóng thực hiện cuộc viễn chinh để ngăn cản sự hồi phục của lực lượng do Viên Thượng chỉ huy. Theo ý kiến của Quách Gia, quân đội của Tào Tháo di chuyển rất gọn nhẹ, bỏ lại phía sau các loại đồ tiếp tế như lương thực, thực phẩm cồng kềnh. Kết quả của cuộc tấn công chớp nhoáng làm cho người Ô Hoàn bị bất ngờ. Đạp Đốn bị giết còn Viên Thượng cùng [[Viên Hy]] phải lưu vong tới khu vực ngày nay thuộc các tỉnh [[Hắc Long Giang]] và [[Cát Lâm]] về quy phục thái thú [[Liêu Đông]] là [[Công Tôn Khang]], nhưng ông này đã giết cả hai anh em họ Viên và hàng phục Tào Tháo.
# ''Thiệu ngoài mặt khoan hòa trong lòng nghi kị, dùng người lại ngờ vực họ, chỉ tin dùng con em thân thích; công bề ngoài giản dị dễ dãi nhưng trong lòng sáng suốt khéo léo, dùng người không hề ngờ vực, chỉ theo tài thích hợp mà dùng, chẳng kể thân sơ, là thắng về độ, là bốn.''
 
# ''Thiệu nhiều mưu kế mà thiếu quyết đoán, về sau thường mắc sai lầm; công có kế sách hay là thi hành ngay, ứng biến vô cùng, là thắng về mưu, là năm.''
Quách Gia ốm chết năm [[207]] ở độ tuổi 37, được tặng thụy hiệu Trinh hầu (贞侯), nghĩa văn chương là tước hầu của tinh thần. Tào Tháo có nói rằng: ''"Chỉ có Phụng Hiếu là hiểu được ý chí của ta"''. Một năm sau, sau khi Tào Tháo bị thất bại nặng nề trong [[trận Xích Bích]], ông đã than rằng ''"…Nếu Phụng Hiếu còn sống thì không đến nỗi có trận thua này…"''. Năm [[262]], [[Tào Hoán]] đã đưa ông vào sân trước miếu thờ Tào Tháo để thờ cúng.
# ''Thiệu cậy gia thế nhiều đời, bàn chuyện lễ nghĩa cao siêu để lấy tiếng khen, kẻ sĩ thích nói lời tán tụng theo về đông; công lấy sự chí tam đãi người,theo lã thực mà làm, không vì tiếng khen hão, lấy sự kiệm ước làm gương cho kẻ dưới, với người có công thì không hề bủn xỉn, kẻ sĩ trung chính có tầm nhìn xa và thực tài đều nguyện chịu sự sai khiến, là thắng về đức, là sáu.''
 
# ''Thiệu thấy người ta đói rét, vẻ thương xót lộ ra nét mặt, nếu không nhìn thấy thì cũng chẳng nghĩ đến, đấy là lòng nhân của đàn bà thôi; công với những việc nhỏ trước mắt thường bỏ qua, đến lúc có việc lớn lại giúp khắp bốn bề, ân huệ ban ra vượt quá cả kỳ vọng, dẫu việc không nhìn thấy vẫn suy tính đầy đủ, không gì không chu toàn, là thắng về nhân, là bảy.''
# ''Đại thần của Thiệu tranh đoạt quyền bính, lời sàm nịnh mê loạn; công dùng đạo lí quản thuộc hạ, lời gièm pha ton hót không nghe, là thắng về minh, là tám.''
# ''Thiệu chẳng biết phân biệt phải trái; công với việc đúng đắn thì dùng lễ đối đãi, với việc sai trái thì dùng phép để trị, là thắng về văn, là chín.''
# ''Thiệu thích phô trương thanh thế, không hiểu điều cốt yếu của binh cơ; công lấy ít thắng nhiều, dụng binh như thần, quân lính được cậy nhờ, địch nhân sợ hãi, là thắng về võ, là mười.''
Tào Tháo cười nói:
:''Như lời khanh nói, Cô có đức gì để thắng hắn.''
Gia lại nói:
:''Thiệu mới lên bắc đánh Công Tôn Toản, ta nên nhân lúc hắn viễn chinh, sang đông đánh Lã Bố. Không đánh thắng Bố trước, nếu Thiệu đến đánh ta, Bố tất chi viện hắn, đấy là việc tai hại vậy.''
Tào Tháo đồng ý với Quách Gia.
==Gia đình==
Quách Gia có một con trai là Quách Dịch, dạy văn học cho thái tử nhưng chết sớm. Ông này có hai con trai là Quách Thâm và Quách Sưởng. Quách Sưởng là người có tài, nhậm chức tán kỵ thường thị. Con Quách Thâm là Quách Liệp còn sau đó không rõ.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Quách_Gia”