Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Định lý Ceva”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Đã lùi về phiên bản 23539195 bởi 123.16.197.100 (thảo luận). (TW)
Dòng 1:
[[Tập tin:Ceva's theorem 1.svg|thumb|300px|phải|Định lí Ceva]]
[[Tập tin:Convorbiri literare 1871-11-15, nr. 18.pdf|thumb|phải|300px|Tác phẩm ''De lineis rectis'' viết năm [[1678]]]]
'''Định lí Ceva''' là một định lí phổ biến trong [[hình học]] cơ bản.Cho một [[tam giác]] ''ABC'', các [[điểm]] ''D'', ''E'', và ''F'' lần lượt nằm trên các [[đường thẳng]] ''BC'', ''CA'', và ''AB''. [[Định lí]] phát biểu rằng các [[đường thẳng]] ''AD'', ''BE'' và ''CF'' là những [[đường thẳng]] [[đồng qui]] khi và chỉ khi:
:<math>\frac{\overline{FA}}{\overline{FB}} \cdot \frac{\overline{DB}}{\overline{DC}} \cdot \frac{\overline{EC}}{\overline{EA}} = 1</math>
Hàng 7 ⟶ 6:
<math>\frac{\sin\angle BAD}{\sin\angle CAD}\times\frac{\sin\angle ACF}{\sin\angle BCF}\times\frac{\sin\angle CBE}{\sin\angle ABE}=1</math>.
 
Một đường thẳng đi qua đỉnh của tam giác gọi là '''đường thẳng Cevian''' ứng với đỉnh đó.Một trong hình vẽ tam giác <math>DEF</math> là một '''tam giác Cevian''' của tam giác ABC.
[[Định lí]] được [[chứng minh]] lần đầu tiên bởi [[Giovanni Ceva]] trong tác phẩm ''De lineis rectis'' viết năm [[1678]] của Ông.
 
Một đường thẳng đi qua đỉnh của tam giác gọi là '''đường thẳng Cevian''' ứng với đỉnh đó.
 
Một trong hình vẽ tam giác <math>DEF</math> là một '''tam giác Cevian''' của tam giác ABC.
 
== Chứng minh định lí ==
 
Giả sử ta có: <math>AD</math>, <math>BE</math> và <math>CF</math> đồng qui tại một điểm <math>O</math> nào đó (trong hay ngoài tam giác). Do <math>\triangle BOD</math> và <math>\triangle COD</math> có chung chiều cao (độ dài của đường cao), ta có: <math>\frac{|\triangle BOD|}{|\triangle COD|}=\frac{BD}{DC}.</math> Tương tự, <math>\frac{|\triangle BAD|}{|\triangle CAD|}=\frac{BD}{DC}.</math>
 
<center>Ta suy ra <math>\frac{|\triangle BOD|}{|\triangle COD|}=\frac{BD}{DC}.</math></center>=
 
Tương tự,
 
<center><math>\frac{|\triangle BAD|}{|\triangle CAD|}=\frac{BD}{DC}.</math></center>
 
Ta suy ra
 
<center><math>\frac{BD}{DC}=
\frac{|\triangle BAD|-|\triangle BOD|}{|\triangle CAD|-|\triangle COD|}
=\frac{|\triangle ABO|}{|\triangle CAO|}.</math> Tương tự,<math>\frac{CE}{EA}=\frac{|\triangle BCO|}{|\triangle ABO|},</math> và<math>\frac{AF}{FB}=\frac{|\triangle CAO|}{|\triangle BCO|}.</centermath>
 
Tương tự,
 
<center>
<math>\frac{CE}{EA}=\frac{|\triangle BCO|}{|\triangle ABO|},</math>
</center>
<center>
<math>\frac{AF}{FB}=\frac{|\triangle CAO|}{|\triangle BCO|}.</math>
</center>
 
Nhân ba đẳng thức trên cho ta:
 
<center><math>\frac{AF}{FB} \cdot \frac{BD}{DC} \cdot \frac{CE}{EA} = 1,</math></center>
 
(điều phải chứng minh).
 
Ngược lại, giả sử rằng ta đã có những điểm <math>D</math>, <math>E</math> và <math>F</math> thỏa mãn đẳng thức. Gọi giao điểm của <math>AD</math> và <math>BE</math> là <math>O</math>, và gọi giao điểm của <math>CO</math> và <math>AB</math> là <math>F'</math>. Theo chứng minh trên,
 
<center><math>\frac{AF'}{F'B} \cdot \frac{BD}{DC} \cdot \frac{CE}{EA} = 1.</math></center>
 
<center>Nhân ba đẳng thức trên cho ta:<math>\frac{AF}{FB} \cdot \frac{BD}{DC} \cdot \frac{CE}{EA} = 1,</math></center>(điều phải chứng minh).
Kết hợp với đẳng thức trên, ta nhận được:
 
Ngược lại, giả sử rằng ta đã có những điểm <math>D</math>, <math>E</math> và <math>F</math> thỏa mãn đẳng thức. Gọi giao điểm của <math>AD</math> và <math>BE</math> là <math>O</math>, và gọi giao điểm của <math>CO</math> và <math>AB</math> là <math>F'</math>. Theo chứng minh trên, <math>\frac{AF'}{F'B} \cdot \frac{BD}{DC} \cdot \frac{CE}{EA} = 1.</math>
<center><math>\frac{AF'}{F'B}=\frac{AF}{FB}.</math></center>
 
ThêmKết 1hợp vàovới mỗiđẳng vếthức trên, chúta ýnhận được: rằng <math>\frac{AF''+}{F''B}=\frac{AF+}{FB=AB}.</math>, ta có
 
Thêm 1 vào mỗi vế và chú ý rằng <centermath>AF''+F''B=AF+FB=AB</math>, ta có <math>\frac{AB}{F'B}=\frac{AB}{FB}.</math></center>
 
Do đó <math>F''B=FB</math>, vậy <math>F</math> và <math>F''</math> trùng nhau. Vì vậy <math>AD</math>, <math>BE</math> và <math>CF</math>=<math>CF''</math> đồng qui tại <math>O</math>, và định lí đã được chứng minh (là đúng theo cả hai chiều).