Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kinh Bắc”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
vp |
||
Dòng 1:
{{bài cùng tên}}
[[Tập tin:Tutranthanglong.jpg|nhỏ|350px|Vị trí xứ Kinh Bắc (màu xanh lá cây) trong tứ xứ vòng quanh Thăng Long]]
'''Kinh Bắc''' ({{hn|ch=京北}}) là tên một địa danh cũ ở phía bắc [[Việt Nam]], bao gồm toàn bộ ranh giới 2 tỉnh [[Bắc Giang]], [[Bắc Ninh]] và một phần nhỏ các tỉnh thành lân cận là [[Hà Nội]] (toàn bộ khu vực phía bắc [[sông Hồng]] là: [[Gia Lâm]], [[Long Biên]], [[Đông Anh]], [[Mê Linh]], [[Sóc Sơn]]); [[Hưng Yên]] ([[Văn Giang]], [[Văn Lâm]]) và [[Lạng Sơn]] ([[Hữu Lũng]]).
Năm [[Canh Tuất]], 1490, vua [[Lê Thánh Tông]] cho định lại bản đồ cả nước, gồm 13 (đạo) xứ thừa tuyên (sau gọi là xứ, từ triều Tây Sơn tới đầu triều Nguyễn đổi sang gọi là trấn). Đến đây mới xuất hiện tên gọi các trấn (xứ), từ Nghệ An trở ra Bắc gồm: (trấn) xứ Kinh Bắc (còn gọi là xứ Bắc), [[sơn Nam (địa danh cũ Việt Nam)|xứ Sơn Nam]] (trấn Sơn Nam Thượng, trấn Sơn Nam Hạ), [[Xứ Đông]] (trấn [[Hải Dương]]), [[Sơn Tây (tỉnh Việt Nam)|Xứ Đoài]] (trấn [[Sơn Tây]]), trấn Hưng Hóa, trấn [[Cao Bằng]], trấn [[Quảng Ninh|An Quảng]] (Yên Quảng), xứ [[Thái Nguyên]], xứ [[Lạng Sơn]], xứ [[Tuyên Quang]], phủ Hoài Đức ([[Thăng Long]]), đạo [[Ninh Bình|Thanh Bình]], nội trấn [[Thanh Hóa|Thanh Hoa]], trấn [[Nghệ An]]. Tuy nhiên, tới thời vua [[Gia Long]] nhà Nguyễn, Kinh Bắc vẫn được gọi là '''xứ''' (xứ Kinh Bắc) thuộc Bắc thành tổng trấn<ref> Trấn Kinh Bắc xưa gồm 4 phủ (20 huyện).
Hàng 14 ⟶ 15:
Vì trấn lỵ ở [[Đáp Cầu]], huyện [[Võ Giàng]] (phía bắc kinh thành), nên Kinh Bắc cũng được gọi là trấn Bắc hay trấn Khảm.
Trên phương tiện truyền thông - thông tin đại chúng, cái tên Kinh Bắc thường được nói kèm với Bắc Ninh như Bắc Ninh - Kinh Bắc nên thường có sự hiểu lầm về địa danh này mặc định chỉ riêng về Bắc Ninh trong khi vùng văn hoá Kinh Bắc khá rộng và bao gồm cả tỉnh [[Bắc Giang]] (không phải một phần như một số tài liệu) và một phần [[Hà Nội]], [[
== Cương vực ==
Hàng 45 ⟶ 46:
*Huyện Võ Giàng
*Huyện Yên Phong
==Các huyện ngày nay==
Các phủ, huyện của Kinh Bắc ngày nay tương đương với các đơn vị hành chính sau.
Hàng 59 ⟶ 61:
Ca ngợi 3 làng cổ nhất ở Kinh Bắc:
:"Thứ nhất Cổ Bi, thứ nhì [[Cổ Loa]], thứ ba [[Cổ Pháp]]"
Xứ Kinh Bắc xưa nổi tiếng với những ngôi chùa cổ. Dân gian miền Bắc có câu: "''Cầu Nam - chùa Bắc - đình Đoài''" có ý nghĩa ca ngợi [[xứ Sơn Nam]] nổi tiếng với những cầu cổ có giá trị như: cầu Đông, cầu Dền ở [[cố đô Hoa Lư]], cầu ngói [[Phát Diệm]] ([[Ninh Bình]]), cầu ngói chợ Lương ([[Nam Định]]); xứ Kinh Bắc nổi tiếng với những ngôi chùa như: [[chùa Dâu]], [[Chùa Cổ Lũng]], [[chùa Bút Tháp]] ([[Bắc Ninh]]), [[chùa Vĩnh Nghiêm]], [[chùa Phật Tích|chùa Phật Tích (Bắc Ninh)]]; [[xứ Đoài]] nổi tiếng với những ngôi đình đẹp như:
==Di tích lịch sử, Danh nhân nổi tiếng==
Kinh Bắc là nơi có 3 kinh đô cổ của Việt Nam gồm: Cổ Loa, Mê Linh và Long Biên. 3 kinh đô cổ này đều ở phía bắc sông Hồng so với trung tâm [[Hà Nội]] ngày nay.
Kinh Bắc cùng với [[sơn Tây (tỉnh Việt Nam)|xứ Đoài]] là hai vùng văn hóa cổ nhất so với [[sơn Nam (địa danh cũ Việt Nam)|xứ Sơn Nam]] và [[xứ Đông]], những vùng văn hóa lâu đời tại Việt Nam. Tại đây có nhiều di tích lịch sử có giá trị như [[Cổ Loa]], [[đền Sóc]], [[chùa Phật Tích]], [[chùa Dâu]], [[Tây Yên Tử]], đền thờ Hai Bà Trưng, di tích khởi nghĩa Yên Thế,...
Quê hương Kinh Bắc có dân ca [[quan họ]] và lễ [[hội Gióng]] được công nhận là [[kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại|di sản văn hóa phi vật thể]] của nhân loại, Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm ([[Bắc Giang]]) là [[di sản tư liệu thế giới]].
Hàng 93 ⟶ 95:
== Tham khảo ==
{{tham khảo
==Liên kết ngoài==
| |||