Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mạn-đà-la”

[[Tập tin:Mandala1 detail.jpg|nhỏ|phải|250px| Trung Đài Bát Diệp Viện là một trong 12 viện của Hiện đồ Thai Tạng Giới Mạn Đà LaMandala. Viện này là trung tâm của thai tạng giới, chính giữa là Đại Nhật Như Lai, xung quanh có 4 vị Như Lai khác (màu vàng) và 4 Bồ Tát thân cận (màu trắng); từ trái sang phải theo chiều từ trên xuống: Bảo Tràng Phật (Ratnaketu), Phổ Hiền Bồ Tát (Samantabhadra), Khai Phu Hoa Vương Như Lai (Samkusumitaraja), Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát (Manjushri), Vô Lương Thọ Như Lai (Amitabha), Quán Âm Bồ Tát (Avalokiteshvara), Thiên Cổ Lôi Âm Phật (Divyadundhubhimeghanirghosa), Từ Thị Bồ Tát (Maitreya)]]

[[Tập tin:Vajravarahi Mandala.jpg|nhỏ|phải|250px| Mạn đà laMandala Kim cương giới, Tây Tạng, thế kỷ 19. Chín vị tôn thần nằm trong một vòng tròn khép kín ở tâm Mạn đàgiữa lamandala]]

'''Mạn-đà-laMandala''' (dịch âm theo tiếng Trung: 曼陀羅; gốc [[tiếng Phạn]]:sa. 梵語：मण्डलमण्डल ''maṇḍala'', मंड "tinh túy" + ल "chứa đựng", zh. 曼陀羅, hv. Mạn đà la) là một hình vẽ biểu thị [[vũ trụ]] trong cái nhìn của một bậc giác ngộ. Trong tiếng PhạnSanskrit, mandala có nghĩa là một trung tâm (la) đã được tách riêng ra hay được trang điểm (mand). Có thểThể coi Mạn-đà-lamandala là một đồ hình vũ trụ thu nhỏ. "Mandala" dịch nghĩa theo [[chữ Hán]] là "luân viên cụ túc" (輪圓具足), nghĩa là vòng tròn đầy đủ. Theo ý nghĩa thực tiễn thì Mạn đà lamandala là [[đàn tràng]] để [[hành giả]] bày các lễ vật hay [[pháp khí]] cho nghi thức hành lễ, cầu nguyện, tu luyện...

Các tín đồ [[Ấn Độ giáo|Ấn giáo]], [[Phật giáo]], sử dụng Mạn đà lamandala như một pháp khí tạohình linh ảnhthiêng, còn đối với các tín đồ [[Đại thừa]], [[Kim cương thừa]] thì Mạn đà laMandala là một mô hình về vũ trụ hoàn hảo, trong đó có một hay nhiều vị thần ngự trị.

[[Mật tông|Mật giáo]] đã thiết lập hai Mạn đà laMandala: Thai tạng giới Mạn đà lamandala và Kim cương giới Mạn đà lamandala, có nguồn gốc xuất phát từ tư tưởng của hai bộ kinh [[Đại Nhật Như Lai|Đại Nhật]] và [[Kim Cương Đỉnh]] và theo quan điểm tư tưởng của Phật giáo thì vũ trụ gồm hai phần. Một phần là nhân cách và phần kia là thế giới của nhân cách, là những pháp sở chứng và thọ dụng của Phật. Hai Mạn đà lamandala này là sự hội nhập giữa thụ tri và sở tri.

Thai tạng giới Mạn đà lamandala (Garbhadhatu mandala) là yếu tố thụ động, mô tả vũ trụ về mặt tĩnh, mặt lý tính, như thai mẹ chứa đựng con và từ lý tính thai tạng mà sinh công đức, biểu hiện đại bi tâm của Phật.

Kim cương giới Mạn đà lamandala (Vajradhatu mandala) là yếu tố tác động, biểu hiện cho trí tuệ viên mãn, trí tuệ sở chứng của Phật. [[Ngũ Trí Như Lai]] là trọng tâm của mạn đà lamandala này. [[Bí tạng ký]] viết: "Thai tạng là lý, Kim cương là trí".

Phần lớn các Mạn đà lamandala Phật giáo được vẽ, in hoặc thêu những mẫu hoa văn [[kỷ hà]]. Một trong những loại Mạn đà lamandala lớn thường bắt gặp là Mạn đà lamandala bằng [[cát]]. Những mạn đà lamandala này được tạo ra trong nhiều tuần lễ và sau đó lại được quét bỏ đi để nói lên tính vô thường của hiện hữu. Ngoài ra, ở [[Tây Tạng]] còn có các mạn đà lamandala ba chiều giống như cung điện.

Trong nhiều [[đền]] [[chùa]] ở [[Trung Quốc]] và [[Nhật Bản]] (như [[chùa Todai]] ở [[Kyōto (thành phố)|Kyoto]]), thì các bức tượng chư thần cũng được sắp xếp theo bố cục của mạn đà lamandala. Mạn đà laMandala lớn nhất trên thế giới hiện nay là những khoảng sân đồng tâm của các [[phù đồ|stupa]] ở [[BoroburdurBorobudur]], [[Java]], [[Indonesia]], có niên đại [[thế kỷ 8]].

Màu sắc cũng mang tính tượng trưng cao trong những mạn đà lamandala, với mỗi phương được biểu thị bằng một màu riêng: [[xanh lá cây|xanh lục]] là phương Bắcbắc, [[trắng]] là phương Đôngđông, [[vàng]] cho phương Namnam và [[đỏ]] là phương Tâytây.