Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nội chiến Anh”

'''Nội chiến Anh''' (1642-1651) là một các cuộc chiến giữa [[RoundheadQuốc hội Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Quốc hội]] và [[Cavalier|phe Bảo hoàng Anh]]. Các cuộc chiến này thường được các sử gia chia làm ba giai đoạn:

Cũng như đối với vua [[James I của Anh|James,]] vấn đề trọng đại được đặt ra là quốc vương Anh có thể là vị vua có quyền lực tuyệt đối như các vương triều [[châu Âu]] khác, hay các quyền làm luật và đánh thuế của nhà vua đều bị giới hạn bởi Quốc hội. Ngoài ra, còn có vấn đề tôn giáo nữa. Nhiều cận thần của vua Charles I theo [[Thanh giáo]] (''Puritans'') muốn huỷ bỏ một số lễ nghi của nhà thờ Công giáo La Mã và e ngại nhà vua sẽ phục hồi [[Công giáo]] (''Catholic''). Như vậy, giữa nhà vua và quốc hội có sự bất tín nhiệm lẫn nhau. Do cuộc chiến tranh với [[Tây Ban Nha]] và [[Pháp]], vua Charles rất cần tiền chi phí chiến tranh nhưng quốc hội lại không chịu bỏ phiếu phê chuẩn số tiền mà ông cần đến. Vua Charles đành phải tiết kiệm tiền bằng cách cho quân sĩ sống nhờ nhà dân và buộc các nhà giàu phải cho triều đình vay tiền, những người từ chối sẽ bị tống giam vào ngục. Hành động này của vua Charles I và các quyết định bất thường khác đã khiến cho các vị lãnh đạo quốc hội Anh phản đối, vị họ cho rằng các chính sách này vi phạm đến các tự do hiến định của nhân dân. Sự tranh chấp lên tới mức độ căng thẳng khiến cho nhà vua phải giải tán quốc hội hai lần.

Năm 1633, ông William Laud, Tổng Giám mục Canterbury, là người muốn áp dụng chính sách của nhà thờ nước Anh vào toàn thể nước Anh và [[Scotland]]. Việc bắt buộc dùng kinh cầu nguyện Anh (''the English Prayer Book'') tại các nhà thờ Scotland của tổng Giám mục Laud đã khiến cho dân Scotland nổi lên chống đối. Do không thể dẹp loạn, vua Charles I phải triệu tập một quốc hội vào năm 1640 nhưng lại hạ lệhlệnh giải tán chỉ 5 ngày sau đó. Đây là quốc hội Ngắn hạn (''the Short Parliament''). Nhưng sự bất lực của nhà vua đã khiến cho một quốc hội thành lập cùng năm àvấy quốc hội mới thông qua một nghị quyết kể từ này, quốc hội sẽ không bị giải tán nếu không có sự đồng ý của chính họ. Người đương thời đã gọi đây là [[quốc hội Dài hạn]] (''The Long Parliament'').

Ngay sau đó quốc hội Dài hạn đã tống giam [[Thomas Wentworth, Bá tước Strafford thứ nhất]] cùng với Tổng Giám mục Laud vào [[Tháp Luân Đôn]] (''The Tower of London''). Năm 1641, Bá tước Strafford bị hành quyết và Tổng Giám mục Laud phải chịu chung số phận vào 4 năm sau. Đồng thời, [[quốc hội Anh]] phổ biến tới toàn dân "Bài khiển trách lớn lao" (''the Grand Remonstrace''), trong đó liệt kê lỗi lầm của nhà vua và đòi hỏi các bộ trưởng phải chịu trách nhiệm trước quốc hội, đòi hỏi nhà vua không được đánh thuế dân chúng nếu không có sự đồng ý của quốc hội. Vua Charles I lúc đấy đã không muốn từ bỏ một uy quyền nào. Năm 1642, ông đã nổi giận, dẫn một toán binh sĩ trang bị đầy đủ khí giới, xông vào Toà Nhà Quốc hội để bắt 5 dân biểu hàng đầu, thường tỏ ra chống đối Charles I. Nhưng 5 người này đã được báo trước và trốn chạy. Hành động của Charles đã nhanh chóng gây ra cuộc nội chiến, và ông đã bỏ chạy lên mạn bắc nước Anh chuẩn bị lực lượng chống lại Quốc hội và nhân dân.

Sau đó, cả hoàng gia và quốc hội đều lo tập trung quân đội. Có một nửa nhân viên quốc hội ủng hộ hoàng gia, được gọi là các "kị binh" (''cavaliers''), gồm các nhà quý tộc và phần lớn các, trong khi những người theo quốc hội, chống lại vua thì được gọi là các "kẻ đầu tròn" (''roundheads'') vì họ cắt tóc thật sát. Các "kẻ đầu tròn" khi đó đã kiểm soát được thành phố [[Luân Đôn]], điều khiển được hải quân và có quyền đánh thuế để tăng ngân quỹ. PheTháng 8 năm 1642, cuộc nội chiến bùng nổ, phe quốc hội hay các "kẻ đầu tròn" đã sớm tìm ra một vị chỉ huy quân sự có tài, đó là ông [[Oliver Cromwell]] - một người [[Thanh giáo]].

Tháng 7 năm 1644, trong [[trận chiến Marston Moor]] gần xứ [[York]], Hoàng thân Ruper đã đưa một đạo quân bảo hoàng đánh vào cánh phải của quân quốc hội thì bất ngờ, quân [[kỵ binh|kị binh]] của Cromwell từ bên trái đánh sang và giành chiến thắng, khiến cho hoàng thân Ruper phải gọi đội kị binh của Cromwell là đạo quân "sườn sắt" (''the Ironsides'').

Cuộc [[nội chiến]] ngày càng tiếp diễn, vai trò của [[Oliver Cromwell|Cromwell]] ngày càng trở nên quan trọng. [[Oliver Cromwell|Cromwell]] đã tổ chức lại quân đội theo kiểu mẫu đạo quân "sườn sắt" và đại phá quân hoàng gia trong [[trận Naseby|trận chiến cuối cùng Naseby]] vào tháng 6 năm 1645. Đầu năm sau (1646), vua Charles phải chạy sang Scotland nhưng bị dân xứ này bắt được và giao nhau nhân dân Anh.

Nước Anh thời kỳ này được trị vì bởi các lãnh đạo quân đội và nhóm dân biểu "còn lại" (''the Rump'') của quốc hội năm 1640, là những người rất trung thành với lý tưởng Thanh giáo. Các nhà lãnh đạo này đều cho rằng Charles không đáng tin cậy và độc đoán, cần phải trừ khử. Ngày [[20 tháng 1]] năm 1649, trước sức ép của nhân dân và quân đội ,Charles bị đưa ra xét xử vì tội "phản bội". Ngày [[2730 tháng 1]] cùng năm nhà vua bị kết án là "bạo chúa, phản bội, sát nhân và là kẻ thù của nhân dân" và bị xử tử trước sự chứng kiến của đông đảo quần chúng.