Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Văn Hiến Hoàng hậu (Tùy Văn Đế)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 5:
| cỡ hình =
| ghi chú hình =
| chức vị = [[Hoàng hậu]] triều[[nhà Tùy]]
| tại vị = [[4 tháng 3]] năm [[581]] - [[10 tháng 9]] năm [[602]]
| tiền nhiệm = '''Không có'''<br/><small>Hoàng hậu đầu tiên của triều Tùy</small>
| tiền nhiệm = [[Trương hoàng hậu (Tây Lương Minh Đế)|Trương hoàng hậu]] của [[Tây Lương]] <br/> [[Tư Mã Lệnh Cơ]] của [[Bắc Chu]] <br/> [[Thẩm Vụ Hoa]] của [[nhà Trần]]
| kế nhiệm = [[Dạng Mẫn hoàng hậu|Tiêu hoàng hậu]]
| chồng = [[Tùy Văn Đế]]
| con cái = Thái tử [[Dương Dũng]] <br/> [[Tùy Dượng Đế]] Dương Quảng <br/> Tần vương [[Dương Tuấn]] <br/> Thục vương [[Dương Tú]] <br/> Hán vương [[Dương Lượng]] <br/> Lạc Bình công chúa [[Dương Lệ Hoa]]<ref>Nguyên là hoàng hậu của [[Bắc Chu Tuyên Đế]]</ref>
| <br/>thông Tươngtin Quốccon côngcái chúa= <br/> Quảng Bình công chúa <br/> Dương Lăng công chúa [[Dương A Ngũ]]ẩn
| thụy hiệu = Văn Hiến hoàng hậu (<br/>文獻皇后)
| house = [[nhà Tùy]]
| cha = [[Độc Cô Tín]]
| mẹ = Thôi thịphu nhân
| sinh = [[544]]
| nơi sinh = [[Hà Nam]], [[Lạc Dương]]
| mất = [[10 tháng 9]] năm [[602]]
| nơi mất = [[Vĩnh An cung]] -(永安宮), [[Trường An]]
| ngày an táng = [[17 tháng 12]], năm [[602]]<br/>
| nơi an táng = [[Thái lăng]] (太陵)
}}
'''Văn Hiến hoàng hậu''' ([[chữ Hán]]: 文獻皇后, [[544]] - [[10 tháng 9]], năm [[602]]), hay thường gọi '''Độc Cô hoàng hậu''' (獨孤皇后), là vị [[hoàngHoàng hậu]] duy nhất dưới thời [[Tùy Văn Đế]] Dương Kiên, vị [[hoàng đế]] đầu tiên của [[nhà Tùy]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Bà là mẹ của người kế nhiệm, [[Tùy Dạng Đế]] Dương Quảng.
 
Xuất thân danh giá, Độc Cô hoàng hậu có vai trò lớn trong sự nghiệp lập nên Đế nghiệp của Tùy Văn Đế, tạo nên giai đoạn [[Khai Hoàng chi trị]] (開皇之治) lừng lẫy. Tuy vậy, bà được nhận xét là khá độc đoán và tàn nhẫn, không cho Tùy Văn Đế nạp thêm [[phi tần]], và ra tay hạ sát cháu gái của [[Uất Trì Huýnh]] là Uất trì thị, tạo nên điều tiếng không hay. Những năm cuối đời, bà lại ủng hộ việc Phế trưởng lập thứ, hạ bệ con trai cả là Thái tử [[Dương Dũng]] (杨勇) để con trai thứ Tấn vương Dương Quảng thay thế, gây bất bình trong triều đình.
 
== Gia thế và thời trẻ ==
Văn Hiến hoàng hậu nguyên danh '''Độc Cô Già La''' (獨孤伽羅), chào đời vào năm [[544]], nguyên quán ở thành [[Lạc Dương]], [[quận Hà Nội]]. Gia tộc Độc Cô của bà nguyên là người tộc [[Tiên Ti]], về sau di cư xuống [[Trung Nguyên]] cùng với sự trỗi dậy của vương triều Tiên Ti [[Bắc Ngụy]], cuối cùng dần đồng hóa thành người Hán. Phụ thân bà là Đại tư mã, Hà Nội công triều [[Bắc Chu]] [[Độc Cô Tín]], người có công giúp [[Bắc Chu]] [[Vũ Văn Thái]] lập bình định đất nước<ref>[[Chu thư]], quyển 16</ref><ref>[[Bắc sử]], quyển 61</ref>. Độc Cô Già La là con thứ bảy7 của Độc Cô Tín với bà vợ thứ là [[Thôi thị]] (崔氏), quê ở quận [[Thanh Hà]], xuất thân từ [[Thanh Hà Thôi thị]] (清河崔氏) là một gia tộc danh giá lớn<ref>Từ thời [[Tam Quốc]], Thôi thị gia tộc là một trong những vọng tộc ở [[Sơn Đông]]. BàSang chàothời đời[[Ngụy nămHiếu Văn Đế]], Thanh Hà Thôi thị cùng [[544Phạm Dương Lô thị]] (范陽盧氏), [[Huỳnh Dương Trịnh thị]] (滎陽鄭氏) và [[Thái Nguyên Vương thị]] (太原王氏) gọi chung là '''Tứ tính''' (四姓)</ref>, là cháu gái của Vĩnh Xương thái thú [[Thôi Trĩ]] (崔稚), con gái của [[Thôi Ngạn Trân]] (崔彦珍). Về sau, Thôi phu nhân được tặng làm ''Kỉ Quốc phu nhân'' (纪国夫人).
 
Năm [[557]], cũng là năm triều [[Bắc Chu]] thành lập, Đại tướng quân [[Dương Trung (Nam Bắc triều)|Dương Trung]] hỏi cưới bà cho con trai mình là [[Dương Kiên]]. Nhà Độc Cô đồng ý gả bà. Năm đó Dương Kiên 17 tuổi, còn Độc Cô vừa được 14. Khi về nhà họ Dương, Độc Cô Già La sống cùng Dương Kiên rất hòa hợp, lần lượt sinh cho Dương Kiên 9 người con, 5 trai 41 gái, lần lượt là [[Dương Lệ Hoa]] (sau trở thành hoàng hậu Bắc Chu, sinh [[561]]), [[Dương Dũng]] (thái杨勇; Thái tử thứ nhất của Văn Đế), [[Dương Quảng]] (tức [[Tùy Dượng Đế]], sinh [[569]]), [[Dương Tuấn]] (571), Dương A Ngũ (con gái,楊俊; sinh năm [[573571]]), [[Dương Tú]] (楊秀; sinh [[573]]), cùngvà với[[Dương haiNhượng]] công(楊諒; chúa Tương Quốc, Quảng Bình (sinh sau ngày Dương Kiên đăng cơ hoàng đế[[575]]). Sử sách cũng không nêu tên người con nào khác của Văn Đế nên có khả năng tất cả con trai, con gái của Văn Đế đều do Độc Cô sinh ra.
 
Người chị của Độc Cô từngGià La là [[Độc Cô hoàng hậu (Bắc Chu Minh Đế)|Minh kính hoàng hậu]] của [[Bắc Chu Minh Đế|Minh Đế nhà Bắc Chu]], nhưng sang năm [[557]], Độc Cô Tín bị gán tội và phải tự sát không bao lâu sau ngày cưới của Độc Cô Già La. Lúc bà còn trẻ, bà rất được Dương Kiên sủng ái, và Dương Kiên từng hứa rằng chỉ có mỗi mình Độc Cô được phép sinh con cho ông.
 
Năm [[569]], [[Dương Kiên]] thay cha, tập tước '''Tùy quốc công.''' (随国公), Độc Cô Già La từ đó trở thành '''Tùy côngquốc phu nhân''' (随国夫人). Sau này, khi [[Bắc Chu Tuyên Đế]] nối ngôi vua, đã cho lập con gái bà, tức Dương Lệ Hoa làm một trong năm5 hoàng[[Hoàng hậu]] của ông ta. Trong một lần, Tuyên Đế bất hòa với Dương Lệ Hoa và muốn giết đi, Độc Cô thị đích thân vào cung khuyên ngăn, cuối cùng Tuyên Đế chấp nhận bỏ lệnh này.
 
== Hoàng hậu nhà Tùy ==
Hàng 63 ⟶ 66:
 
== Xem thêm ==
* [[Tùy Văn Đế]]
* [[Tùy Dượng Đế]]
* [[Dương Dũng]]
* [[Độc Cô Tín]]
 
== Tham khảo ==
* [[Chu thư]], quyển 16
* [[Bắc sử]], quyển 61
* [[Tùy thư]], các quyển 1, 2, 36
* [[Tư trị thông giám]], các quyển 174, 175, 176, 177, 178, 179
 
== Chú thích ==
{{tham khảo}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Văn_Hiến_Hoàng_hậu_(Tùy_Văn_Đế)”