Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngữ hệ Turk”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Infobox Languagelanguage family
|name =Turkic
|name=Nhóm ngôn ngữ Turk▼
|region = Từ [[TrungĐông Quốc|TâyNam Trungchâu QuốcÂu]] đếntới [[Xibia|Siberia]]miền Tây Trung Quốc và [[Đông ÂuSiberia]]
|familycolor = Altaic
|protoname = [[Ngôn ngữ Tiền-Turk|Tiền-Turk]]
|fam1=[[Hệ ngôn ngữ Altai|Altaic]]<ref name="Ethnologue Altaic"/> ([[Altaic language#Controversy|controversial]])
|family =Một trong những [[hệ ngôn ngữ]] chính trên thế giới
|child1=Tây nam ([[Tiếng Oghuz|Oghuz Turkic]])
|child1 = [[Nhóm ngôn ngữ Turk Thường|Turk Thường]]
|child2=Tây bắc ([[Tiếng Kypchak|Kipchak Turkic]])
|child2 = [[Nhóm ngôn ngữ Oghur|Oghur]]
|child3=Đông nam ([[Tiếng Uyghur Turkic|Uyghur Turkic]])
|iso5 = trk▼
|child4=Đông bắc ([[Tiếng Siberia Turkic|Siberian Turkic]])
|glotto = turk1311
|child5=[[Tiếng Oghur|Oghur Turkic]]
|glottorefname = Turkic
|child6=''[[Tiếng Khalaj|Khalaj]]'' (nhánh "Arghu")
|map = Lenguas túrquicas.png
▲ |iso5=trk
▲ |namemapcaption =Nhóm Hệ ngôn ngữ Turk
|map=[[Tập tin:Map-TurkicLanguages.png|300px]]<br /><small><center>Các quốc gia và vùng tự trị nơi tiếng Turk có tư cách ngôn ngữ chính thức</center></small>
}}
 
'''NhómHệ ngôn ngữ Turk''' hay '''nhómhệ ngôn ngữ Đột Quyết''' cấu thành một ngữ hệ củagồm ít nhất 35 ngôn ngữ <ref>Dybo A.V., ''"Chronology of Türkic languages and linguistic contacts of early Türks"'', Moskow, 2007, p. 766, [http://altaica.narod.ru/LIBRARY/xronol_tu.pdf] (''In Russian'')</ref>, nói bởi [[các dân tộc Turk]] trên một khu vực rộng lớn từ Đông Âu và [[Địa Trung Hải]] tới [[Siberia]] và miền Tây Trung Quốc,. vàVùng đượcđất coikhởi nguồn của hệ là mộtTây phầnTrung củaQuốc [[hệvà ngônMông ngữCổ, Altai]]từ đó mở rộng ra Trung Á và xa hơn nữa về phía tây.<ref name="Ethnologue Altaic">{{chú thích web|author=Gordon, Raymond G., Jr. (ed.)|authorlink=Ethnologue|url=http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90009|title=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Language Family Trees - Altaic|accessdate = ngày 18 tháng 3 năm 2007 |year=2005}}</ref><ref name="LanguagesOfTheWorld">{{chú thích sách|last=Katzner|first=Kenneth|title=Languages of the World, Third Edition|publisher=Routledge, an imprint of Taylor & Francis Books Ltd.|year=2002|month=March|isbn=978-0415250047}}</ref>
 
Các ngôn ngữ Turk được sử dụng như [[tiếng bản ngữ]] bởi chừng 170 triệu người, và tổng số người nói, gồm cả người nói như [[ngôn ngữ thứ hai]], là hơn 200 triệu.<ref>Brigitte Moser, Michael Wilhelm Weithmann, Landeskunde Türkei: Geschichte, Gesellschaft und Kultur, Buske Publishing, 2008, p.173</ref><ref>Deutsches Orient-Institut, Orient, Vol. 41, Alfred Röper Publushing, 2000, p.611</ref><ref>http://www.zaman.com.tr/iskander-pala/turkceyi-kac-kisi-konusuyor_480993.html</ref> Ngôn ngữ Turk với lượng người nói lớn nhất là [[tiếng Thổ Nhĩ Kỳ]], được sử dụng chủ yếu tại [[Tiểu Á]] và [[bán đảo Balkan]], chiếm 40% tổng số người nói các ngôn ngữ Turk.<ref name="LanguagesOfTheWorld"/>
Các ngôn ngữ Turk được nói như một ngôn ngữ bản địa của từ 165 triệu <ref>[http://www.joshuaproject.net/affinity-blocs.php?rop1=A015 Turkic Peoples]</ref> đến 180 triệu người;<ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90010 Turkic Language family tree] entries provide the information on the Turkic-speaking populations and regions.</ref> và tổng số người nói tiếng Turk là hơn 200 triệu người, trong đó có người nói như ngôn ngữ thứ hai. Các ngôn ngữ Turk với số lượng người nói lớn nhất là tại [[Thổ Nhĩ Kỳ]], hay Anatolia, số người nói tại các khu vực này chiếm khoảng 40% của tất cả số người sử dụng tiếng Turk. Các đặc điểm của ngôn ngữ Turk, chẳng hạn như sự hài hòa nguyên âm, sự tựu lại, và thiếu của giới tính ngữ pháp, được phổ cập trong gia đình tiếng Turk. [3] Cũng có một mức độ cao sự hiểu lẫn nhau giữa các ngôn ngữ Oghuz khác nhau, trong đó bao gồm tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Azerbaijan, tiếng Turkmenistan, tiếng Qashqai, tiếng Gagauz, và tiếng Balkan Gagauz Thổ Nhĩ Kỳ.<ref name="Language Materials Project">{{chú thích web|publisher=[[Đại học California tại Los Angeles|UCLA]] International Institute, Center for World Languages|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=67&menu=004|title=Language Materials Project: Turkish|accessdate = ngày 26 tháng 4 năm 2007 |month=February | year=2007}}</ref> Ngôn ngữ có số người nói nhiều nhất trong nhóm ngôn ngữ này là [[tiếng Thổ Nhĩ Kỳ]].
 
Những đặc điểm của tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, như sự [[hòa âm nguyên âm]], [[ngôn ngữ chắp dính|tính chắp dính]], và sự thiếu vắng [[giống (ngữ pháp)|giống]] ngữ pháp, cũng là đặc điểm chung của hệ ngôn ngữ Turk.<ref name="LanguagesOfTheWorld"/> Người nói các [[nhóm ngôn ngữ Oghuz|ngôn ngữ Oghuz]] (gồm [[tiếng Thổ Nhĩ Kỳ]], [[tiếng Azerbaijan|Azerbaijan]], [[tiếng Turkmen|Turkmen]], [[tiếng Qashqai|Qashqai]], và [[tiếng Gagauz|Gagauz]]) có thể hiểu lẫn nhau trong rất nhiều trường hợp.<ref name="Language Materials Project">{{cite web|publisher=[[UCLA]] International Institute, Center for World Languages|url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=67&menu=004|title=Language Materials Project: Turkish|accessdate=2007-04-26|date=February 2007}}</ref>
== Chỉ dẫn ==
{{Notelist|colwidth=30em}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngữ_hệ_Turk”