Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ang Snguon”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia|tên=Nặc Ong Nguyên|tước vị=[[Vua Campuchia]]|hình=|cỡ hình=|ghi chú hình=|chức vị=[[Vua Campuchia]]|tại vị=[[1748]]-[[1757]]|đăng quang=|tiền nhiệm=[[Satha II]]|nhiếp chính=|kế nhiệm=[[Outey II]]|phối ngẫu=|chồng=|vợ=|thông tin con cái=|con cái=|tên đầy đủ=Ang Snguon|tước hiệu=|tước vị đầy đủ=Quốc Vương Chân Lạp|thông tin niên hiệu=|niên hiệu=Nặc Ong Nguyên|thụy hiệu=|miếu hiệu=|tên ngai=|tên Horus=|tên Nebty=|Horus Vàng=|hoàng tộc=|cha=[[Thommo Reachea III]]|mẹ=|sinh=1709|nơi sinh=|mất=1757|nơi mất=|ngày an táng=|nơi an táng=}}
'''Nặc Nguyên''' (tiếng [[Hán Việt|Hán]]: 匿原, tiếng [[Tiếng Anh|Anh]]: Chey Chettha V hoặc Chey Chettha VII, 1709-1757), tên húy là Ang Snguon tức Nặc Ong Nguyên (匿螉原), là vị Quốc vương [[Chân Lạp]] từ năm 1748 đến 1757<ref>Những năm trị vì của quốc vương Nặc Nguyên được trích dẫn từ Đại Nam Thực lục tiền biên, bản chữ Hán. Năm 1748 được trích từ [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/15 đây] (戊辰十年 ... 夏六月 ). Năm 1757 được trích từ [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/29 đây] (丁丑十九年)</ref>. Nặc Nguyên được biết đến trong sử Việt là vị quốc vương [[ChânCao LạpMiên]] đã thua [[Nguyễn Phúc Khoát#Chinh ph.E1.BA.A1t Ch.C3.A2n L.E1.BA.A1p 1753-1756|trận]] và dâng hai phủ Tầm Bôn<ref name=":0">Tầm Bôn - nay là [[Tân An]]. Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/24 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 23], tên Hán là Tầm Bôn 尋奔.</ref> và Lôi Lạt<ref name=":1">Lôi Lạt - nay là [[Gò Công (tỉnh)|Gò Công]]. Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/24 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 23], tên Hán là Lôi Lạt 雷巤 không phải là Lôi Lạp 雷臘.</ref> để tạ tội với triều Việt.
 
== Tiểu sử ==
Nặc Nguyên là con thứ hai của quốc vương [[Thommo Reachea III|Nặc Thâm]].
 
Mùa hè năm Mậu Thìn 1748, Nặc Nguyên, cùng cận thần Cao La Hâm<ref>Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/15 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 15], tên Hán là Cao La Hâm 高羅歆</ref> và quan Ốc đột Lục Mân<ref>Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/15 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 15], tên Hán là Ốc đạt Lục Mân 屋突錄旻. Ốc đột có thể là một quan chức triều Chân Lạp, như [[Ốc nha]]</ref>, cầu viện quân [[Xiêm]] đánh đuổi quốc vương [[Satha II|Nặc Tha]] chiếm ngôi vua [[ChânCao LạpMiên]]. [[Satha II|Nặc Tha]] thua trận, chạy sang thành Gia Định cầu cứu triều Việt nhưng bệnh và mất tại đây.<ref>{{Chú thích web|url=http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/15|title=Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán, quyển 10 phần 15}}</ref>
 
Sau khi lên ngôi, Nặc Nguyên thường đem binh lấn hiếp nhóm người [[Côn man|Côn Man]], là nhóm di dân Chăm / Che-Mạ đã được quốc vương [[Chey Chettha IV|Nặc Thu]] cho đến ngụ cư tại [[Longvek|Lovek (phủ La Bích)]] trước đây. Về phía Bắc, Nặc Nguyên lại thông sứ với Chúa [[Trịnh Doanh]] (1740-1767) để lập mưu đánh Chúa Nguyễn quyết giành lại vùng đất Thuỷ Chân Lạp.
 
Vì việc này, [[chúa Nguyễn]] Võ vương [[Nguyễn Phúc Khoát]] quyết định chinh phạt [[ChânCao LạpMiên]]. [[Nguyễn Phúc Khoát#Chinh ph.E1.BA.A1t Ch.C3.A2n L.E1.BA.A1p 1753-1756|Cuộc chinh phạt này]] bắt đầu từ năm 1753 và kết thúc vào năm 1756 dẫn đến việc quốc vương Nặc Nguyên thua trận và dâng hai phủ Tầm Bôn<ref name=":0" /> và Lôi Lạt<ref name=":1" /> để tạ tội với triều Việt.
 
Năm Đinh Sửu 1757, Nặc Nguyên mất. Một người chú họ của quốc vương là Nặc Nhuận tạm nắm quyền điều hành việc nước. Biên thần triều tấu với [[Nguyễn Phúc Khoát|Chúa Võ]] phong Nặc Nhuận làm quốc vương [[ChânCao LạpMiên]] để ổn định biên cương, [[Nguyễn Phúc Khoát|Chúa Võ]] bắt phải hiến đất hai phủ Trà Vang<ref>Trà Vang - nay là Trà Vinh, Bến Tre. Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/29 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 29], tên Hán là Trà Vang 茶榮</ref>, Ba Thắc<ref>Ba Thắc - nay là Sóc Trăng, Bạc Liêu. Theo [http://lib.nomfoundation.org/collection/1/volume/182/page/29 Đại Nam Thực lục Tiền biên, bản chữ Hán quyển 10 phần 29], tên Hán là Ba Thắc 波忒</ref> mới chuẩn cho lập ngôi.
 
Song sang năm Mậu Dần 1758, Nặc Nhuận bị rể là Nặc Hinh nổi loạn giết chết cướp ngôi. Con của Nặc Nhuận là [[Outey II|Nặc Tôn]] lánh nạn tại [[Hà Tiên (tỉnh)|Hà Tiên]] và nhờ [[Mạc Thiên Tứ]] cầu cứu với [[chúa Nguyễn]] đánh đuổi Nặc Hinh giành lại ngôi vua [[ChânCao LạpMiên]].
 
== Tham khảo ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ang_Snguon”