Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngô Phù Sai”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n →‎Chú thích: AlphamaEditor, thêm thể loại, Executed time: 00:00:16.6926691
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 32:
| chồng =
| thông tin con cái = ẩn
| con cái = [[Cơ Hữu]]
| hoàng tộc = [[Ngô (nước)|Nước Ngô]]
| kiểu hoàng tộc =
| tên đầy đủ = Cơ Phù Sai<br/>夫差
| kiểu tên đầy đủ =
| tước vị đầy đủ =
Dòng 42:
| thụy hiệu =
| cha = [[Ngô Hạp Lư]]
| mẹ =
| sinh = ?
| mất = [[473 TCN]]
| nơi mất = [[Trung Quốc]]
}}
 
'''Ngô Phù Sai''' ({{hgcl||吳夫差|}}; trị? vì:- [[495 TCN]]-[[473 TCN]]<ref>Phương Thi Danh, sách đã dẫn, tr 31</ref>) hay '''Ngô Vương Phù Sai''' (吳王夫差), tên thật là '''Cơ Phù Sai''' (姬夫差), là vị [[vua]] thứ 25 [[ngôNgô (nước)|nước Ngô]] thời [[Nhà Chu|Đông Chu]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Ông trị vì khoảng thời gian [[495 TCN]] đến năm [[473 TCN]]<ref>Phương Thi Danh, sách đã dẫn, tr 31</ref>.
 
Thời đại của ông đánh dấu một thời kì bành trướng hùng mạnh của nước Ngô, tiêu diệt [[Việt (nước)|nước Việt]], và bắt Việt chúa là [[Câu Tiễn]] đầu hàng. Về sau, ông lại thả Câu Tiễn về nước, bất chấp lời can gián của Tướng quốc [[Ngũ Tử Tư]], khiến Câu Tiễn dấy binh diệt Ngô.
 
Ông nổi tiếng qua những truyền thuyết về [[Tây Thi]], một trong [[Tứ đại mỹ nhân]] trong văn hóa Trung Hoa. Theo đó, ông đã say đắm và yêu chiều Tây Thi, nghe theo nàng mà thả Câu Tiễn về nước Việt, cũng chính vì thế mà về sau Câu Tiễn diệt được Ngô.
 
==Lên ngôi==
Phù Sai là cháucon nộitrai của [[Ngô Hạp Lư|Ngô vương Hạp Lư]]<ref>Sử ký, Ngô Thái Bá thế gia, Việt vương Câu Tiễn thế gia</ref>, conmẹ Thếkhông tử Ba, nhưng vì Thế tử ba mất sớm nên được ông là Hạp Lư truyền ngôi – vua thứ 24 của [[ngô (nước)|nước Ngô]]rõ.
 
Thời còn là tháiThế tử, Phù Sai đã được vua cha sai cầm quân đi đánh [[sởSở (nước)|nước Sở]] năm [[504 TCN]]. Ông ra quân thắng trận, chiếm được [[đất Phiên]]. [[Sở Chiêu vương]] bị nước Ngô uy hiếp trong nhiều năm, sợ hãi phải dời bỏ Sính đô đi đóng đô ở đất Nhược.
 
Năm [[496 TCN]], Hạp Lư đi đánh nước [[Việt (nước)|Việt]], bị trúng tên tử trận. Trước khi qua đời, Hạp Lư gọi Phù Sai lại dặn nhất định phải báo thù. Phù Sai lên nối ngôi vua, tích cực luyện quân để đánh Việt. <!--Sau đó ông và các quan đại thần cung với binh lính đã tuyên thệ ở nói Phù Tiêu, thề diệt Việt phục thù. Các binh lính hừng hực lòng nhiệt huyết trả thù.<ref>Cuốn Tây Thi của Lợi Bảo, dịch giả Ông Văn Tùng, tr.8 đến 16</ref> Hơn hai nghìn bốn trăm năm sau, tảng đá nơi Ngũ Tử Tư đứng tuyên thệ vẫn đứng vững qua những năm tháng đổi thay.<ref>Cuốn Tây Thi của Lợi Bảo, dịch giả Ông Văn Tùng, tr.17</ref>-->
 
Phù Sai nhớ thù cha, chú trọng luyện quân để báo thù. Ông phong đại phu [[Bá Hi]] làm tháiThái tể, phụ trách việc tập dượt quân lính.▼
Phù Sai nhớ thù cha
 
Năm [[494 TCN]], Phù Sai mang quân đi đánh Việt. Quân Ngô đại phá quân Việt ở Phù Tiêu<ref>Ngày nay là Ngô Huyện thuộc tỉnh Giang Tô</ref>. Vua Việt là Câu Tiễn chỉ còn 5000 quân rút lên núi Cối Kê. Thế cùng, Câu Tiễn sai Văn Chủng mang của báu đi đút lót cho thái tể Bá Hi, nhờ nói hộ với Phù Sai cho giảng hòa. Khi Văn Chủng đến gặp Phù Sai giảng hòa. Ngũ Viên phản đối giảng hòa nhưng Bá Hi đồng tình; cuối cùng Phù Sai theo ý kiến của Bá Hi, cho Câu Tiễn giảng hòa.▼
▲, chú trọng luyện quân để báo thù. Ông phong đại phu [[Bá Hi]] làm thái tể, phụ trách việc tập dượt quân lính.
 
Câu Tiễn giao quyền chính cho [[Văn Chủng]], tự mình làm con tin ở nước Ngô, cùng [[Phạm Lãi]] hầu hạ Phù Sai. Câu Tiễn hết sức cung kính tỏ ý thần phục và tìm nhiều cách lung lạc Phù Sai khiến ông tin tưởng sự khuất phục của nước Việt.
▲Năm 494 TCN, Phù Sai mang quân đi đánh Việt. Quân Ngô đại phá quân Việt ở Phù Tiêu<ref>Ngày nay là Ngô Huyện thuộc tỉnh Giang Tô</ref>. Vua Việt là Câu Tiễn chỉ còn 5000 quân rút lên núi Cối Kê. Thế cùng, Câu Tiễn sai Văn Chủng mang của báu đi đút lót cho thái tể Bá Hi, nhờ nói hộ với Phù Sai cho giảng hòa. Khi Văn Chủng đến gặp Phù Sai giảng hòa. Ngũ Viên phản đối giảng hòa nhưng Bá Hi đồng tình; cuối cùng Phù Sai theo ý kiến của Bá Hi, cho Câu Tiễn giảng hòa.
 
Câu Tiễn giao quyền chính choNăm [[Văn492 ChủngTCN]], tự mình làm con tin ở nước Ngô, cùng [[Phạm Lãi]] hầu hạ Phù Sai. Câu Tiễn hết sức cung kính tỏ ý thần phục và tìm nhiều cách lung lạc Phù Sai khiến ông tin tưởng sự khuất phục của nước Việt. Năm 492 TCN, Phù Sai thả Câu Tiễn về nước, bất chấp sự phản đối của [[Ngũ Tử Tư|Ngũ Viên]]. Câu Tiễn sai người đút lót cho Bá Hi, nhờ nói giúp về sự trung thành của mình khiến Phù Sai mất cảnh giác. Câu Tiễn âm thầm nuôi dưỡng lực lượng đợi lúc báo thù mà Phù Sai không để ý đến.
 
==Tranh bá==
Hàng 89 ⟶ 93:
Nước Ngô bị quân Việt xâm lấn, mất thế tử, khí thế giảm sút. Quân Ngô theo Phù Sai đi đường xa mỏi mệt, bị quân Việt đánh bại. Phù Sai phải mang nhiều của cải sai sứ sang giảng hòa với nước Việt. Tuy được giảng hòa nhưng nước Ngô đã suy yếu hẳn trong khi nước Việt vẫn không ngừng lớn mạnh.
 
Năm [[478 TCN]], Câu Tiễn lại mang quân đánh Ngô. Hai bên giáp trận ở Lập Trạch. Những người mạnh khỏe, hăng hái đều đã chết ở nước Tề, nước Tấn<ref>Sử ký, Việt vương Câu Tiễn thế gia</ref>. Vì vậy quân Ngô đại bại. Cũng cùng thời gian này, lợi dụng nước Ngô đã vô cùng suy yếu, nước Sở đem quân qua xâm chiếm và đoạt nhiều thành trì cùng đất đai của nước Ngô.
 
Năm [[476 TCN]], Câu Tiễn lại đánh Ngô, quân Ngô lại bại trận. Năm [[475 TCN]], Câu Tiễn lại mang quân đánh, vây nước Ngô. Đến tháng 11 năm 473 TCN, quân Việt đại phá quân Ngô. Ngô Phù Sai sau nhiều lần bại trận không còn khả năng kháng cự, bị quân Việt vây hãm trên núi [[Cô Tô]].
 
Ông sai Công Tôn Hùng sang xin Câu Tiễn giảng hòa như ông đã tha Câu Tiễn trước đây. Câu Tiễn định nghe theo nhưng [[Phạm Lãi]] phản đối, nhắc lại chuyện bại trận ở Cối Kê của nước Việt. Vì vậy Câu Tiễn không cho Ngô giảng hòa, định chiếm hết nước Ngô và đày ông ra đất Dũng Đông, cho 100 nhà ăn lộc.
Hàng 102 ⟶ 106:
Ngô vương Phù Sai là một nhân vật được đề cập trong [[tiểu thuyết]] [[Đông Chu liệt quốc|Đông Chu Liệt Quốc]], xuất hiện từ hồi 79 đến hồi 83. Sự nghiệp của Phù Sai từ khi báo thù nước Việt tới khi bị [[Việt Vương Câu Tiễn|Câu Tiễn]] tiêu diệt được mô tả sát thực với chính sử.
 
Tuy nhiên, về gia đình ông, Đông Chu liệt quốc có thông tin khác, theo đó Phù Sai không phải con trai mà là cháu nội của Hạp Lư. Cha Phù Sai là thếThế tử Ba – con trai Hạp Lư. Vì thếThế tử Ba chết trước Hạp Lư nên ngôi vua được truyền cho Phù Sai. Phù Sai được Đông Chu liệt quốc xác định lên ngôi năm 26 tuổi và như vậy qua đời khi 49 tuổi.
 
Việc sao nhãng chính sự của Phù Sai còn được Đông Chu Liệt Quốc mô tả qua việc say đắm mỹ nhân [[Tây Thi]] mà Câu Tiễn dâng cho ông. Chuyện Tây Thi trong cung Ngô Phù Sai trở thành điển tích nổi tiếng của [[Trung Quốc]], được biết đến rộng rãi tại các nước Á Đông.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngô_Phù_Sai”