Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vụ án Xét lại Chống Đảng”

'''Vụ án Nhóm Xét lại Chống Đảng ''' có tên chính thức là "'''Vụ án Tổ chức chống Ðảng, chống Nhà nước ta, đi theo chủ nghĩa xét lại hiện đại và làm tình báo cho nước ngoài'''"<ref name="tb">Chương Tự bạch, hồi ký Đêm giữa ban ngày <!-- nguồn hồi ký được xem thiếu uy tín --></ref> mang mã số X77<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 337.</ref> là một vụ án chính trị do Trưởng [[Ban Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam|Ban Tổ chức Trung ương]] [[Lê Đức Thọ]] và [[Bộ Công an (Việt Nam)|Bộ trưởng Công an]] [[Trần Quốc Hoàn]] trực tiếp chỉ đạo đưa đến việc cách chức hoặc bắt giữ không xét xử khoảng 30 nhân vật quan trọng của [[Đảng Lao động Việt Nam]] và [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] từ năm [[1967]] với cáo buộc những người này đi theo [[Chủ nghĩa Xét lại]], sau đó từ năm 1973 lần lượt thả ra{{cần chú thích|date = ngày 4 tháng 8 năm 2015}}.

Vụ án này trước kia được phương Tây đồn đoán là bắt nguồn từ cuộc tranh chấp do mâu thuẫn đường lối chính trị trong nội bộ Đảng Lao động Việt Nam và chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một bên là [[Lê Duẩn]], [[Nguyễn Chí Thanh]], bên kia là [[Trường Chinh]] và [[Võ Nguyên Giáp]]. [[Hồ Chí Minh]] lúc đầu không ủng hộ bên nào cả nhưng sau chấp nhận đường lối của Lê Duẩn<ref>Davidson, Phillip. Tr 304-6.</ref> Tuy nhiên đến thập niên 1990, các tài liệu do nhà sử học [[Ilya V. Gaiduk]] phát hiện tại kho lưu trữ của Liên Xô cho thấy trong quãng thời gian này, các nhân viên Đại sứ quán
Liên Xô tại Hà Nội (có khả năng là có cả một số sĩ quan [[tình báo]]) quả thực đã liên lạc với một nhóm nhỏ các nhân vật bất đồngmãn chính kiến với nhà cầm quyềncủa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từng bị giáng chức từ nhiều năm trước đó. Nhóm bất mãn này đã yêu cầu Liên Xô can thiệp vào tình hình nội bộ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa<ref name="Ilya V. Gaiduk 1996">Ilya V. Gaiduk, The Soviet Union and the Vietnam War. Chicago. Ivan R. Dee Publishers, 1996, 67-68.</ref> Theo [[Merle L. Pribbenow]], miêu tả về nhóm này khá trùng khớp với các nhân vật bị bắt trong vụ án. Việc phát hiện những nhân vật trong nội bộ có liên hệ với những cán bộ của sứ quántình báo Liên Xô tạolà ra cớ chínhquá đángđủ chođể chính quyềnphủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thực hiện các cuộc bắt giữ vànhanh sauchóng, đókhi giammà nhiềumột nămmối khôngnguy xétvề xử[[gián nhiềuđiệp]] nhânvà vậtkhe bấthở đồngvề chínhan kiến.ninh đã lộ diện<ref name=merle>Merle L. Pribbenow II. Journal of Vietnamese Studies, Volume 3, Number 2, Summer 2008. General Võ Nguyên Giáp and the Mysterious Evolution of the Plan for the 1968 Tết Offensive</ref>

Vào [[tháng chín|tháng 9]] năm 1953, [[Nikita Sergeyevich Khrushchyov|Khrushchyov]] được bầu làm bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương [[Đảng Cộng sản Liên Xô]]. Tại đại hội lần thứ 20 Đảng Cộng sản Liên Xô, ông đã đọc [[Về sùng bái cá nhân và những hậu quả của nó|báo cáo về sự sùng bái cá nhân của I.V. Stalin]]. Ông chủ trương cùngchung tồnsống tạihòa bình với thế giới Tư bản ("Các nước không cùng lập trường chính trị có thể cùngsống tồn tại trong hoà bìnhchung")<ref>Theo chính sách đó, các nước cộng sản không nên tìm kiếm đối đầu quân sự với phương Tây mà cần theo đuổi cạnh tranh kinh tế với khối tư bản.

Trong khi đó, tình hình tại Việt Nam từ năm 1960 trở đi đã cho thấy [[Hiệp định Genève]] coi như không thể thi hành được nữa. Với sự trợ giúp của hàng ngàn cố vấn Mỹ, Chính phủ [[Việt Nam Cộng hòa]] phát động chính sách "Tố Cộng - Diệt Cộng", giết hại hàng loạt những cán bộ của Việt Minh. Trong tình hình này, Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp cũng ủng hộ đấu tranh vũ trang tại miền Nam. Hội nghị Trung ương lần thứ 9 tháng 12 năm 1963 chính thức xác định đấu tranh vũ trang là hình thức đấu tranh chủ yếu, tổkêu chứcgọi các lực lượng cách mạng miền Nam tìm cách giành thắng lợi trong thời gian ngắn nhất, nhưng không đưa quân chủ lực từ miền Bắc vào chi viện để không tạo cớ cho Mỹ nhảy vào. Nghị quyết này cũng đòi hỏi Đảng dẹp mọi hành động chống đối bằng cách loại bỏ những cá nhân không tuân phục quyết định của tập thể.<ref name="Hanoi and the American War">[http://viet-studies.info/kinhte/HaNoiWarReview_July14.pdf "Hanoi and the American War"]</ref>

Lê Đức Thọ được đưa vào Quân ủy trung ương. Trung tướng [[Nguyễn Văn Vịnh]] bị mất chức trong Quân ủy trung ương và quản thúc. Một số sĩ quan cao cấp của quân đội như Lê Minh Nghĩa, [[Lê Trọng Nghĩa]], và Đỗ Đức Kiên đều bị cách chức trong khoảng thời gian từ giữa năm 1967 đến 1969. Riêng Lê Trọng Nghĩa, đại tá cục trưởng cục Quân báo (Cục 2) bị bắt giam 6 năm. <ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 320</ref> Lê Duẩn đã dùng vụ án này để vô hiệu hóa các đối tượng chốngbất đốimãn và thiết lập hệ thống an ninh chặt chẽ ở miền Bắc.<ref name="Hanoi and the American War"/>

Đến thập niên 1990, các tài liệu do nhà sử học [[Ilya Gaiduk]] phát hiện tại kho lưu trữ của Liên Xô cho thấy trong quãng thời gian này, các nhân viên Đại sứ quán Liên Xô tại Hà Nội (có khả năng là có cả một số sĩ quan [[tình báo]]) quả thực đã liên lạc với một nhóm nhỏ các nhân vật bất mãn của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từng bị giáng chức từ nhiều năm trước đó. Nhóm bất đồngmãn chính kiến này đã yêu cầu Liên Xô can thiệp vào tình hình nội bộ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa<ref name="Ilya V. Gaiduk 1996"/> Theo [[Merle L. Pribbenow]], miêu tả về nhóm này khá trùng khớp với các nhân vật bị bắt trong vụ án. Việc phát hiện những nhân vật trong nội bộ có liên hệ với tình báo Liên Xô tạolà raquá cớđủ chính đáng chođể chính quyềnphủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thực hiện các cuộc bắt giữ vànhanh sauchóng, đókhi giammà nhiềumột nămmối khôngnguy xétvề xửgián nhiềuđiệp nhânvà vậtkhe bấthở đồngvề chínhan ninh đã lộ kiếndiện<ref name="merle"/>

*Một số nhân vật bị bắt có vị trí khá cao trong đảng, nhiều sĩ quan cùng một số những nhà nghiên cứu và nhà báo như: Viện trưởng Viện Triết học Mác-Lênin [[Hoàng Minh Chính]]<ref>Người được coi là đứng đầu nhóm Xét lại Chống Đảng</ref> (bị bắt ngày 27-7-1967); nguyên Vụ trưởng Lễ tân Bộ Ngoại giao [[Vũ Đình Huỳnh]]<ref>Cựu bí thư của Hồ Chí Minh, cựu tù Sơn La, từng là thành viên [[Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên|Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội]], cha Vũ Thư Hiên, bị giam 6 năm trong Vụ án Xét lại Chống Đảng, mất ngày 3 tháng 5 năm 1990</ref> (bị bắt ngày 18-10-1967)<ref>Chương 6, ''Đêm giữa ban ngày'', hồi ký của Vũ Thư Hiên mô tả khi nghe ông Huỳnh bị bắt Đỗ Mười đã sửng sốt:"Tại sao lại bắt anh Huỳnh, anh Giang? Những người cách mạng như thế sao có thể đổ cho người ta chống Đảng được? Bậy quá! Bậy quá!"</ref>; thiếu tướng [[Đặng Kim Giang]], thứ trưởng Bộ Nông trường; Cục trưởng Cục 2 (Cục Tình báo quân đội) đại tá [[Lê Trọng Nghĩa]]<ref>Được mời đi họp, rồi đưa thẳng tới trại giam vào sáng ngày 6-1-1968,</ref>; Chánh Văn phòng Bộ Quốc phòng Đại tá [[Lê Minh Nghĩa]]; Cục trưởng Cục Tác chiến Đại tá [[Đỗ Đức Kiên]]<ref>Đại tá Đỗ Đức Kiên, tên thật là Phạm Khương, sinh ngày 10 tháng 1 năm 1924, nguyên quán Thái Bình. Năm 1944, ông tham gia hoạt động Việt Minh từng giữ chức: Chủ nhiệm Chính trị kiêm Phó Bí thư Trường Sĩ quan Lục quân; Chánh Văn phòng Bộ Quốc phòng; Cục trưởng Cục Tác chiến Bộ Tổng Tham mưu; Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Phòng không Không quân</ref>; Tổng Biên tập báo ''Quân đội Nhân dân'' Hoàng Thế Dũng; phó giám đốc nhà xuất bản Sự thật, nguyên Tỉnh ủy viên tỉnh ủy Quảng Bình [[Nguyễn Kiến Giang]]; Minh Tranh, giámGiám đốc nhà xuất bản Sự Thậtthật (không bị bắt, nhưng bị cách chức và phát vãng)Minh Tranh<ref>Bị kết tội cho dịch bừa bãi nhiều sách của Liên Xô, được đưa đi cải tạo ở Nam Hà</ref>; Phó bí thư thành ủy Hà Nội kiêm Phó chủ tịch Ủy ban Hành chính TP Hà Nội [[Trần Minh Việt]]; phó tổng biên tập báo Hà Nội Mới Phạm Hữu Viết<ref>Ông chết trong thời gian bị bắt giam năm 1971</ref>; phó tổng biên tập tạp chí ''Học Tập'' Phạm Kỳ Vân<ref>Hoạt động cách mạng từ khi còn là học sinh, sau đó sang Tàu cho Hồ Chí Minh huấn luyện cách mệnh, 21 tuổi đã là xứ ủy viên Ðảng cộng sản Ðông Dương.</ref>; Tổng thư kí toà báo ''Quân đội Nhân dân'' Trần Thư<ref>Trần Thư vào Đảng Cộng sản Việt Nam vào khoảng đầu thập niên 1940, chiến đấu tại Hà Nội trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Sau năm 1954, phục vụ cho tờ Quân đội Nhân dân trở thành Thư ký toà soạn của tờ báo này. Trong Vụ án Xét lại Chống Đảng bị bắt ngay tại tòa soạn báo Quân đội Nhân dân, giam 6 năm ở Yên Bái và Sơn Tây; quản chế 3 năm lao động cải tạo tại Hưng Yên</ref>; nhà báo [[Vũ Thư Hiên]], nhà báovăn [[Bùi Ngọc Tấn]]...

*Những nhân vật không bị bắt nhưng bị khai trừ đảng: Ngoại trưởng [[Ung Văn Khiêm]]<ref name="ReferenceA">Bị khai trừ đảng tịch theo nghị quyết ngày 27-1-1972 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng</ref>, Thứ trưởng Bộ Văn hóa [[Lê Liêm]]<ref>Từng được bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục Dân quân kiêm chức Cục trưởng Cục Chính trị bằng sắc lệnh 116/SL ngày 18 tháng 10 năm 1949 CỦA CHỦ TỊCH CHÍNH PHỦ VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ</ref><ref>Bị khai trừ đảng tịch theo nghị quyết ngày 27-1-1972 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.</ref>; thiếu tướng [[Đặng Kim Giang]] (Theo Vũ Thư Hiên, ông này cũng bị bắt giam ở Hoả lò); Thứ trưởng Bộ Quốc phòng [[Nguyễn Văn Vịnh]]<ref>Ông Nguyễn Văn Vịnh bị tước quân hàm trung tướng, khai trừ đảng tịch theo nghị quyết ngày 27-1-1972 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Cho đến ngày 13-10-1977, thì có Quyết định số 255 do chính Lê Đức Thọ ký, viết: "Đồng chí Nguyễn Văn Vịnh biết Đặng Kim Giang là phần tử xấu có quan điểm chống lại Nghị quyết 9 của Đảng vẫn quan hệ trao đổi một số quan điểm sai trái về đường lối chống Mỹ, tiết lộ những tin tức cơ mật về quân sự, chính trị với Giang. Giang đã sử dụng những tin ấy để hoạt động chống Đảng và cung cấp cho người nước ngoài. Nhưng tác hại không lớn. Đồng chí Vịnh không có quan hệ về tổ chức và hành động với nhóm chống Đảng của Đặng Kim Giang và không biết Giang hoạt động chống Đảng có tổ chức như sai lầm của 3 ủy viên Trung ương: Ung Văn Khiêm, Lê Liêm, Bùi Công Trừng".</ref>; phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học nhà nước [[Bùi Công Trừng]]<ref name="ReferenceA"/>. Ngoại trưởng Ung Văn Khiêm bị quy trách nhiệm về bản tuyên bố chung "thân Liên Xô" trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 1 năm 1963 của Chủ tịch Tiệp Khắc Novotny và bị thay thế bởi Xuân Thủy<ref>Đề xuất của Dương Bạch Mai tại Quốc hội nhằm hoãn việc thay thế Ung Văn Khiêm cho tới tháng 9 năm 1963 đã bị bác bỏ. Xem SAPMO, BArch, DC 900/54, 1, AND Hanoi, Zum Besuch von Liou Chao chi, Pommerening, 28 tháng 5 năm 1963.</ref>

Theo Trần Đĩnh thì đại sứ Liên Xô ở Hà Nội là Cherbakov cố can thiệp xin thả một số nhân vật nhưng chính quyền từ chối. Tin này, theo những người bị bắt trong vụ án nói trên, không chính xác.<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù'' Tr 334.</ref>{{nguồn không đáng tin?}}

Đến thập niên 1990, các tài liệu do nhà sử học [[Ilya Gaiduk]] phát hiện tại kho lưu trữ của Liên Xô đã cho thấy nguyên nhân thực sự của vụ án là vấn đề chống [[gián điệp]] và chống nước ngoài can thiệp vào nội bộ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trong quãng thời gian này, các nhân viên Đại sứ quán Liên Xô tại Hà Nội (có khả năng là có cả một số sĩ quan [[tình báo]]) quả thực đã liên lạc với một nhóm nhỏ các nhân vật bất đồngmãn chínhcủa kiếnViệt Nam Dân chủ Cộng hòa từng bị giáng chức từ nhiều năm trước đó. Nhóm bất đồng chínhmãn kiến này đã yêu cầu Liên Xô can thiệp vào tình hình nội bộ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa<ref name="Ilya V. Gaiduk 1996"/> Theo [[Merle L. Pribbenow]], miêu tả về nhóm này khá trùng khớp với các nhân vật bị bắt trong vụ án. Việc phát hiện những nhân vật trong nội bộ có liên hệ với tình báo Liên Xô là quá đủ để chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thực hiện các cuộc bắt giữ nhanh chóng, khi mà một mối nguy về gián điệp và khe hở về an ninh đã lộ diện<ref name="merle"/>